Bosnië-Herzegovina krijgt na veel aarzeling toch kandidaat-lidmaatschap EU

De EU ziet Bosnië-Herzegovina al decennialang als potentieel kandidaat, maar toekenning kwam de afgelopen jaren nauwelijks dichterbij. Ook in de voortgangsrapportage van dit jaar schreef de Europese Commissie dat de benodigde hervormingen nog op zich lieten wachten.

In het Balkanland bestaan enorme kloven tussen de verschillende bevolkingsgroepen, die de zwakke centrale regering niet weet te overbruggen. Corruptie en economische malaise versterken de onvrede en verdeeldheid. Binnen de EU bestaan er daarnaast zorgen over de banden die sommige leiders van de Servische bevolkingsgroep met Rusland onderhouden.

Toch verklaarde de Europese Commissie in oktober al dat Bosnië-Herzegovina klaar is voor toetreding, waarna de lidstaten één voor één groen licht gaven. In de afgelopen tien jaar stond de EU nauwelijks open voor uitbreiding, maar de oorlog in Oekraïne heeft die houding drastisch veranderd. Europa wil nu één groot blok vormen en juist voorkomen dat het landen van zich afduwt.

In die geest ontvingen Moldavië en Oekraïne eerder dit jaar al de status van kandidaat-lid, slechts korte tijd nadat ze om toetreding hadden verzocht. De EU vreesde Bosnië hiermee voor het hoofd te stoten, omdat het land al sinds 2016 op die status wacht. Bosnische politici noemden het “hoog tijd” dat het land “een positieve boodschap” van de EU krijgt. Ook speelt mee dat Rusland en China hun invloed in de Balkanlanden willen vergroten om zo Europa te verdelen.

Verzet uit Den Haag

De Nederlandse regering bleef zich als een van de laatsten nog verzetten tegen de stap. Het kabinet redeneerde dat een vervroegde toekenning, hoewel symbolisch bedoeld, uiteindelijk ook concrete gevolgen kon hebben. Op termijn zou de EU zich misschien verplicht voelen om Bosnië als volledig lid toe te laten, ook als het land er nog niet klaar voor is.

Om de status toe te kennen, moeten alle 27 lidstaten akkoord gaan. Nederland, dat zich op dit gebied traditioneel streng opstelt, wilde niet als enige overblijven en ging overstag. De Europese leiders zullen de stap naar verwachting donderdag formeel ondertekenen in Brussel. Daarna zal het waarschijnlijk nog jaren duren voordat Bosnië echt lid wordt. De EU kent op dit moment 7 kandidaat-leden: Albanië, Moldavië, Noord-Macedonië, Montenegro, Servië, Oekraïne en Turkije. De laatstgenoemde is al kandidaat-lid sinds 1999.

In Bosnië is positief gereageerd op het nieuws. Bisera Turkovic, de Bosnische minister van Buitenlandse Zaken, sprak over een “grote, historische stap” die het land zal helpen toegang te krijgen tot nieuwe fondsen en investeringen. “Economisch gezien zullen investeerders van over de hele wereld in Bosnië een duidelijke positieve kant en kans op vooruitgang zien”, zei ze.