Bart De Wever (N-VA): ‘Als je Frank Vandenbroucke laat doen, zit je morgen weer in lockdown. Hij predikt overal hel en verdoemenis’

In 2024 wil Bart De Wever het land in een nieuwe plooi leggen, maar in de peilingen hinkt zijn partij achterop. Niet de N-VA profiteert van de groeiende frustraties over stijgende energieprijzen en coronamaatregelen, maar de extremen in het politieke spectrum. Een gesprek met de N-VA-voorzitter en burgemeester van Antwerpen over Gert Verhulst, Tesla’s, stront, stikstof en PFOS. ‘Een PFOS-probleem? In Zwijndrecht, ja. In Antwerpen is er nog geen enkele problematische meting vastgesteld.’

Het rommelt in de regering-De Croo, omdat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez al weken stormloopt tegen de sluiting van de twee jongste kerncentrales. In een Humo-interview van 2019 wilde u voor 100 euro wedden dat die zouden openblijven. Wilt u dat nog steeds doen?

“Ik wist hoe de voorzitters van de traditionele partijen erover dachten. Vorig jaar, bij de gesprekken over een paars-gele regering, gingen ze ermee akkoord om de levensduur van de jongste twee centrales te verlengen. Dat was de makkelijkste onderhandeling uit mijn leven. Ze beseffen allemaal dat de kernuitstap een blunder is, maar ik twijfel of ze Tinne ‘There Is No Energy’ Van der Straeten nog kunnen stoppen. Zij is dogmatisch groen, maar ze kent haar dossiers. Ze heeft het slim aangepakt.”

Volgens minister Van der Straeten is er voldoende vervangcapaciteit en zal de kernuitstap maar een beperkte invloed hebben op de prijs.

(fijntjes) “Maar ze heeft nog altijd geen studie gevonden die zegt dat gascentrales een goedkopere oplossing zijn. En voor onze CO₂-uitstoot is het een ramp. België wordt het enige Europese land dat zijn fossiele uitstoot verhoogt en we komen in de top vijf van vuilste energieproducenten van Europa te staan. Ik snap niet wat Alexander De Croo en zijn klimaatminister Zakia Khattabi op de klimaattop in Glasgow gingen doen.”

“China bouwt massaal kernreactoren. In Finland kiezen de groenen voor de helft kernenergie en de helft hernieuwbare energie. De Franse president Macron wil kernenergie in Europa laten erkennen als groene energie. Nu kerncentrales sluiten die nog perfect twintig jaar kunnen draaien, is de stomste beslissing van de eeuw. De groenen durven er zelfs niet meer over te debatteren.”

Voert u geen achterhoedegevecht? Volgens Engie is het te laat om die jongste twee kerncentrales nog klaar te krijgen voor een verlenging in 2025.

“Dat zeggen ze wellicht om hun prijs op te drijven. In 2019 zei Groen-voorzitter Meyrem Almaci in Terzake dat ik voor Engie reed, maar van mij hebben ze nooit een cent gekregen. Toen wij in 2014 in de regering-Michel stapten, hebben we de levensduur van de kerncentrales verlengd. Daarvoor kregen we van Engie een nucleaire rente van 20 miljoen euro. De Vivaldi-regering heeft zichzelf nu in zo’n positie gemanoeuvreerd dat Engie geld zal vrágen om langer open te blijven. Je zou beginnen te denken dat de groenen voor Engie rijden.”

“Maar die twee kerncentrales zijn inderdaad een achterhoedegevecht. Veel belangrijker is dat we straks in nieuwe kernenergie kunnen investeren. De wet op de kernuitstap maakt dat onmogelijk, terwijl de nieuwe minireactoren de meest beloftevolle, groene energiebronnen zijn die de mensheid heeft.”

Intussen rijzen de prijzen op onze energiefacturen en aan de pomp de pan uit.

“Die stijgende prijzen komen niet uit de lucht vallen, maar zijn het resultaat van het groene dogma dat fossiele energie onbetaalbaar moet worden. Ook de traditionele partijen zijn daardoor besmet. Ze hebben landen en bedrijven ontmoedigd om nog in fossiele energie te investeren, waardoor we te afhankelijk zijn geworden van Rusland en Saudi-Arabië. En nu de prijzen omhoogschieten, zijn ze verbaasd. Dat is hypocriet: ze hebben dat zelf veroorzaakt om mensen te dwingen voor hernieuwbare energie te kiezen.”

Met sociale tarieven en winterkortingen verzachtte de regering-De Croo de pil voor de één miljoen armste gezinnen.

“Maar de werkende middenklasser, die je vooral in Vlaanderen vindt, betaalt drie keer: voor zijn gestegen factuur, voor de sociale tarieven van hoofdzakelijk niet-werkenden én voor hun winterkorting. Als je kassierster bent en je man is postbode, betaal je de volle pot. Zullen we mensen zo motiveren om nog te werken? De passieven, die thuiszitten, lachen je gewoon uit.”

“In Vlaanderen doen we het omgekeerde: sinds 2017 werd al voor 138 euro taksen per gezin uit de energiefactuur gehaald. Voor iedereen. En straks doet Zuhal Demir er nog 50 euro af. In de federale regering heeft Tinne Van der Straeten extra heffingen opgelegd om de kosten voor de windenergie op zee door te rekenen. En straks komen daar nog de subsidies voor de gascentrales bij, want die staan niet in de begroting.”

Econoom Gert Peersman vindt die energiekortingen weggegooid geld: dankzij de index worden de lonen toch aangepast aan de stijgende prijzen. Door compensaties te geven remt de regering de neiging van mensen af om energie te besparen, hun huis te isoleren of warmtepompen en zonnepanelen te plaatsen.

“Dat klopt, maar de prijsstijgingen zijn zo explosief dat het te hard is om nu tegen de mensen te zeggen dat ze het maar zelf moeten oplossen.”

In haar nieuwe klimaatplan verplicht de Vlaamse regering mensen die een oud huis kopen, om dat binnen de vijf jaar te renoveren tot een D-label. In nieuwe woningen zijn elektrische warmtepompen vanaf 2026 verplicht. Zal iedereen dat kunnen betalen?

“Het gaat om investeringen van 10.000 tot 20.000 euro. In oude huizen kun je zo enorme winsten boeken in je energiefactuur en je uitstoot. Maar we zitten niet in de zakken van de mensen: we zullen hen helpen met renteloze leningen, die ze kunnen terugbetalen met wat ze elke maand uitsparen op hun factuur.”

De regering besliste ook dat alle nieuw verkochte wagens in Vlaanderen vanaf 2029 elektrisch moeten zijn.

“Het blijft gokken wanneer de technologie helemaal rijp zal zijn. Daarom hebben we er voorwaarden aan gekoppeld, waaronder voldoende laadpalen, betere batterijen en betaalbare prijzen. Open Vld wilde de verplichting al in 2027 invoeren, maar dat is te vroeg. Mijn gezinswagen bestaat vandaag nog niet eens in een elektrische versie. Toen ik in de krokusvakantie van 2020 met mijn gezin ging skiën, zag ik op de Autoroute du Soleil een gigantische rij Tesla’s aanschuiven voor een laadbeurt. Allemaal rijke, ecologisch bewuste mensen met een skikoffer op hun dak. Ik heb met enig leedvermaak naar hen gezwaaid terwijl ik de rij voorbijreed met mijn dieselauto: ‘Tot morgen op de piste, jongens!’”

ANGSTZAAIERS

Is het niet pijnlijk dat de Vlaamse regering het klimaatprobleem pas twee weken geleden heeft ontdekt? Zes jaar na het akkoord van Parijs en zes dagen na de start van de klimaattop in Glasgow?

“Zuhal Demir heeft de andere ministers onder druk gezet door te zeggen dat ze zonder nieuwe maatregelen niet naar Glasgow zou vertrekken. De voorbije jaren wilden partijen almaar straffere doelstellingen, maar het beleid bleef uit. In het regeerakkoord mikten we op een daling van de uitstoot met 35 procent tegen 2030, nu gaan we voor 40 procent. Dat is heel ambitieus.”

Jullie zitten al bijna twintig jaar in de Vlaamse regering. Waarom was het klimaat nooit eerder een prioriteit?

“Het grootste deel van de wereld stoot elk jaar meer uit. Onze uitstoot is met 5 procent gedaald, en de economie is gegroeid. Het is te weinig, maar ik daag u uit om in Europa een regio te vinden waar het nóg moeilijker is om de uitstoot te verlagen. Wij wonen dicht bij elkaar, we zijn de logistieke draaischijf van Europa, we hebben veel intensieve industrie en weinig open ruimte. In Wallonië is het veel makkelijker om een klimaatbeleid te voeren. Ik zou niet weten waarom wij ons moeten laten beschuldigen en belachelijk maken.”

Maar het blijft taboes regenen. CD&V verzet zich tegen de afbouw van de veestapel, Open VLD blokkeert een betaalbare bouwshift en u blijft de slimme kilometerheffing afwijzen. Alle mobiliteitsexperts zeggen nochtans dat het een doeltreffende maatregel is om vervuiling en files af te remmen en de modal shift te versnellen.

“In de vorige regering wilden we de belasting op het bezit van een auto vervangen door een slimme kilometerheffing, maar we vonden geen formule waarvan de werkende mens níét de dupe zou worden. Pendelaars betalen de rekening, en wie in zijn bed blijft liggen, gaat erop vooruit. Als de liberalen dat willen verdedigen, doen ze maar.”

Als mensen hun gedrag veranderen, kunnen ze daar toch bij winnen? Bijvoorbeeld door de fiets of het openbaar vervoer te nemen, meer thuis te werken of een job dichter bij huis te kiezen.

“Niet iedereen kan dat. Voor mij is dat een njet. Ik aanvaard geen maatregelen die de werkende middenklasse raken.”

Europees Commissaris voor Klimaat Frans Timmermans zei in De Morgen dat onze democratie de gevangene is van het kortetermijndenken: ‘Geen enkel electoraat is nog stabiel, dus durven politici niets meer te doen dat tot een verkiezingsnederlaag kan leiden.’

“Ik ben geen fan van Frans Timmermans, maar die analyse klopt. De onrust in de maatschappij is enorm, omdat de Europeaan zijn eigen zelfbeeld aan het vernietigen is. Onze identiteit is iets vies geworden. Als blanke hetero van boven de 50 ben ik per definitie verkeerd. Racisme zit zogezegd in mijn DNA, mijn voorouders waren kolonialen die de halve wereld hebben uitgebuit en kapotgemaakt, en waarschijnlijk ben ik ook nog een seksist. Dat discours maakt mensen boos en verward. Ze hebben het gevoel dat niemand nog tussen hen en de boze buitenwereld staat. God is weg en de natiestaat beschermt hen niet meer tegen fenomenen als massa-immigratie.”

“Het enige wat nog overblijft, zijn geld en technologie. Die regeren de wereld, maar veel mensen voelen dat ze niet aan het spel kunnen deelnemen. Zo worden ze vatbaar voor negativisme en extremen. In zo’n onstabiel klimaat zijn er voor verantwoordelijke bestuurspartijen geen evidente wegen naar winst. Als je moedige maatregelen neemt, schreeuwen de angstzaaiers moord en brand. Dat verlamt de regeringspartijen.”

Nog eentje van Timmermans: tijdens de coronacrisis hebben de jongeren zich opgeofferd om de ouderen te redden, bij de klimaatcrisis moet het andersom zijn.

“Vreselijk. De mensen die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt, pinken nu een traan weg.”

Is het zo onoverkomelijk om de mensen te vragen hun gedrag te veranderen voor de toekomst van hun kinderen?

“Nee. Ik ben de burgemeester die de eerste lage-emissiezone in Vlaanderen heeft ingevoerd, waardoor sommige ouderen hun oude dieselwagen niet meer kunnen gebruiken in de binnenstad. Dat heeft enorm bijgedragen tot de ontdieseling van ons wagenpark. Maar de beslissing achtervolgt me tot op vandaag. Dat zijn doorgaans mensen met bescheiden inkomens, die alleen de vuilste technologieën kunnen betalen. En die geef je nog een tik. Ik heb daar hartzeer van.”

Anuna De Wever zei vorige week dat politici zich voortdurend verschuilen achter een gebrek aan draagvlak, terwijl ze dat zelf ondergraven door de klimaatcrisis te minimaliseren: ‘Politici moeten eindelijk eens zeggen wat al die natuurrampen ons zullen kosten, als we zo voortsukkelen.’

“Anuna bedoelt dat ongetwijfeld heel goed. Ze is jong, talentvol en haar fanatisme heeft iets moois. Maar er is niks zo schadelijk voor het draagvlak als die klimaatjongeren.”

Nu klinkt u als Gert Verhulst, die zei dat Anuna de groenen heeft kaalgeplukt met ‘haar overdreven klimaatmarsen’.

“Dat was de nagel op de kop. Als Jill Peeters in de krant zegt dat de klimaatverandering veel te maken heeft met de wittemannencultuur, denk ik: foert, de boom in! En veel Vlamingen met mij. China en India stoten meer uit dan wij, daar zitten geen witte mannen aan de knoppen.”

Volgens Anuna moeten we inzien hoe geprivilegieerd we zijn en hoe schadelijk het kapitalisme is.

“Ja, we moeten allemaal een gat in de grond graven en daarin kruipen. De Britse documentairemaker David Attenborough zegt dat de planeet beter af zou zijn zonder de mens. Ik heb die krantenkop gefotografeerd. Ik kon het niet geloven. Ooit waren we de rentmeesters van de schepping, vandaag zijn we blijkbaar kakkerlakken die er beter niet zouden zijn. Mensen die zo denken, moeten dringend Vooruitgang van Johan Norberg lezen. Maar dat rationele verhaal krijg je niet meer verkocht. Iedereen gaat mee in de klimaatangst van die jongeren, die krijsend door de straten lopen. Voor het eerst is er een generatie die gelooft dat haar kinderen en kleinkinderen het slechter zullen hebben dan zij.”

Bent u daar niet bang voor?

“Helemaal niet. Wij zijn er lineair altijd op vooruitgegaan. Door artificiële intelligentie zie ik onze welvaart en ons welzijn zelfs exponentieel groeien. Dat wordt een revolutie waardoor mensen waarschijnlijk minder zullen moeten werken om een hoog welvaartsniveau te behouden.”

U vindt de klimaatjongeren hysterisch, maar zij baseren zich toch op de rapporten van de klimaatwetenschappers?

“Die wetenschappers zeggen dat de mensheid door zwaar weer zal gaan, niet dat de apocalyps om de hoek loert. Niemand ontkent nog dat we onze manier van consumeren en produceren moeten omgooien. Dat is een gigantische omwenteling waarvoor je wereldwijd en jarenlang een draagvlak moet behouden. Dat lukt niet door mensen te laten boeten voor hun vervuilende zonden. Als je enige boodschap is dat we onze welvaart moeten afbouwen, begint iedereen naar elkaar te wijzen. Europa is verantwoordelijk voor 8 procent van de uitstoot, China voor 28 procent. Daar openen ze nog volop nieuwe steenkoolmijnen, maar de Europeaan zou niet meer op citytrip mogen? Dat pikken de mensen niet. Onze enige kans is vertrekken vanuit een positief zelfbeeld, omschakelen in een realistisch tempo en geloven in groei, innovatie en technologie waarmee ook China van 28 procent naar 0 procent kan gaan.”

U zweert bij innovatie, maar ondertussen geeft België nog 13 miljard euro uit aan subsidies voor fossiele brandstoffen. De Vlaamse regering geeft energieslurpende multinationals 140 miljoen euro per jaar om hun factuur te verlagen. Kunnen we dat geld echt niet beter inzetten?

(boos) “Energieslurpende bedrijven? U gebruikt de terminologie van de vijand. ArcelorMittal verslindt energie en is de grootste uitstoter van Vlaanderen, maar ze maken staal voor windmolens en zijn het properste staalbedrijf ter wereld. Wat is uw probleem dan eigenlijk?”

Dat we belastinggeld gebruiken om de kosten van fossiele uitstoot te drukken, in plaats van hen te helpen bij hun duurzame transitie.

“Maar dat doen we volop! De industriebazen in de Antwerpse haven willen allemaal op waterstof draaien, ze weten dat de CO₂-prijzen zullen blijven stijgen. Wij leggen hun de strengste normen ter wereld op, waardoor ze competitieve nadelen lijden. Het minste wat we kunnen doen, is hen ondersteunen bij hun omschakeling. Als we hen wegpesten, zullen de Chinezen hen met open armen en minder strenge normen ontvangen.”

“De chemische industrie heeft in Europa de laatste twee decennia geen nieuwe productie-installaties meer gebouwd, terwijl ze in China, Amerika en het Midden-Oosten als paddenstoelen uit de grond schieten. Ineos wil in Antwerpen een hypermoderne installatie bouwen, die honderden goedbetaalde jobs oplevert. En klimaatwinst. Dan zou je verwachten dat de mensen blij zijn, maar ik word met stront bekogeld! Dat bedrijf maakt kunststoffen: vervang morgen alles wat we daarmee maken door steen en hout, en de planeet is kaal. Maar als ik dat uitleg aan die klimaatjongeren, zie ik de woede in hun ogen. Zij willen alle vervuilende chemiebedrijven sluiten. Dan zeg ik: ‘Als ik je nu alles afneem waar die industrie voor zorgt, sta jij hier in je blootje. Letterlijk. Dan pak ik al je kleren en je gsm mee’.”

ROEPEN EN BRIESEN

U wordt straks wellicht opgeroepen om te getuigen in de onderzoekscommissie naar de PFOS-vervuiling. Wat gaat u daar vertellen?

“Dat die hele doofpottheorie belachelijk is. Iedereen wist al twintig jaar dat er PFOS in de grond zat, maar het inzicht over de gezondheidsrisico’s is de laatste jaren radicaal veranderd. In 2017 zijn we aan de Oosterweelwerf op Linkeroever begonnen, en in het stuurcomité werd gezegd dat de vervuiling erger bleek dan gedacht. We moesten een zuiveringsinstallatie bouwen om het aangetaste grondwater te zuiveren tot kraantjeswater. Ook de vervuilde grond werd gesaneerd of ingepakt. Zo werd Oosterweel een mooi ecologisch project dat een historische vervuiling wegwerkt. Ik adviseerde om daar breed mee uit te pakken. Ik kan dat staven met schriftelijke bewijzen. Het stuurcomité was het met mij eens.”

Wie hield die communicatie dan tegen?

“Ik wijs niemand met de vinger, maar in de Vlaamse regering is beslist om niet te communiceren, om een goede reden: volgens OVAM vormde de PFOS geen gevaar voor de volksgezondheid. ‘Waarom zouden we de mensen ongerust maken?’ Ik had daar begrip voor, ook al vond ik nog altijd dat we moesten communiceren.”

De mensen uit Zwijndrecht bleven jaren hun eieren en groenten eten, en zitten nu boordevol PFOS.

“In Zwijndrecht, ja. In Antwerpen is er nog geen enkele problematische meting geweest. Ik heb in 2017 wel aan Lantis (het overheidsbedrijf dat de Oosterweelverbinding bouwt, red.) gezegd dat ze de burgemeester van Zwijndrecht moesten inlichten. Lantis heeft dat ook gedaan. Toch beweren die groene burgemeester en zijn acolieten dat ze van niks wisten. Dat klopt gewoon niet.”

Het bedrijf blijft volhouden dat het de volksgezondheid nooit in gevaar heeft gebracht. Choqueert u dat?

“Waarschijnlijk bepalen de advocaten daar de communicatie om de schadeclaims te beperken, maar ze zullen toch transparanter moeten worden. Het heeft geen zin om 3M weg te jagen, want de PFOS-vervuiling dateert van vroeger en dan zijn we ook die jobs kwijt. We zullen een deal met hen moeten sluiten.”

Door haar confrontatie met 3M en haar strijd voor meer natuur is Zuhal Demir de populairste politica van Vlaanderen geworden. Had u dat verwacht toen u haar minister van Omgeving maakte?

“Zij alleszins niet! (lacht) Toen ik haar na de regeringsonderhandelingen vertelde welke bevoegdheden ze kreeg, schoot ze in een furie. Ze had gehoopt op Inburgering en Integratie, maar dat moest ik niet hebben, omdat we dan voortdurend in de clinch zouden liggen met Vlaams Belang. Het zou nooit straf genoeg zijn. Daar zat voor ons geen winst in. Ik wilde absoluut Leefmilieu, zodat we ons ecorealistische verhaal tegenover het groene doemdenken konden plaatsen. Want als je niet oplet, drijven de Anuna’s en Greta’s de mensen naar de klimaatontkenning. Ik dacht voor die post meteen aan Zuhal, omdat zij zeer kordaat is. Maar nooit heb ik iemand zo kwaad gezien na het krijgen van een ministerspost. Ik mocht die portefeuille steken op een plek waar je geen zonnepanelen moet leggen. Ik moest haar achternalopen om uit te leggen dat het een enorme opportuniteit was voor de partij én voor haar. Ik heb zelfs geroepen, wat ik bijna nooit doe.”

“Een jaar later zei ze me dat ze toch fijne bevoegdheden had. Dat was waarschijnlijk zuhaliaans om te zeggen dat ze het die avond fout had ingeschat. (lacht) Maar ze doet alles wat ik van haar had verwacht, en zelfs meer. Alleen toen ze plots voor een onderzoekscommissie pleitte, had ze misschien eerst eens kunnen bellen.” (lacht)

VACCINATIE VERPLICHT

Hoe moeilijk is het om federaal oppositie te voeren tegen een regering waarvan de coalitiepartners zelf oppositie voeren tegen elkaar?

“Die Vivaldi-regering is een schietkraam: ze heeft geen regeerakkoord, geen ideologische samenhang en een begrotingstekort van 20 miljard euro. Ze doet daar amper 150 miljoen euro van af: een inspanning van 0,03 procent van het bbp. En dan hebben ze nog allerlei zaken buiten de begroting gehouden. Is er dan eigenlijk wel een regering bézig? Hervormingen in de pensioenen en arbeidsmarkt zijn er niet, tenzij om de passieven en vroeggepensioneerden nog meer te belonen. De belastingen zijn met 2 miljard euro verhoogd. De inflatie vreet het spaargeld van de actieve bevolking weg. De budgetten voor migratie stijgen.

“Het verschil met de Vlaamse regering is enorm: de middenklasse wordt gespaard en de route naar een begrotingsevenwicht ligt klaar. Wij zitten dus niet bepaald zonder argumenten. Maar corona duwt alles weer naar de achtergrond. Op de dag dat Alexander De Croo z’n begroting presenteerde, zei Paul Magnette al dat ze de langdurig zieken nooit zouden dwingen om te werken. Hij veegde alle liberale trofeeën van tafel. En De Croo slikte dat. Diezelfde dag maakte het IMF bekend dat België naar het grootste begrotingstekort van heel Europa gaat. Het touw hing klaar, we moesten De Croo alleen nog figuurlijk ophangen. Maar toen kwam de vierde golf eraan en slaakte hij een zucht van verlichting. Voor ons blijft corona doffe ellende.”

Jan Jambon werd de verliezer van het Overlegcomité, omdat hij als laatste de bocht maakte over de invoering van het Covid Safe Ticket (CST).

(zucht) “De Vlaamse regering heeft helaas geen crisisbevoegdheden, de federale regering is baas. In dat Overlegcomité staat Jan vaak alleen. Elke keer moet hij buitenkomen met iets waarvan hij aan de ingang heeft gezegd dat we dat niet willen. Zo verhakkelen ze hem tot Slappe Jan. Maar hij moet boksen met de handen op de rug!”

Misschien moet hij vooraf minder straffe verklaringen afleggen?

“Nee, wij moeten tegencommuniceren. Als je Frank Vandenbroucke laat doen, zit je morgen weer in een lockdown. Hij predikt overal hel en verdoemenis, in plaats van ervoor te zorgen dat zorgverleners en leerkrachten zo snel mogelijk hun derde prik krijgen. Als we de coronapas niet hadden aanvaard, zou er in de horeca een algemene mondmaskerplicht gekomen zijn en moesten de danscafés weer dicht. Horeca Vlaanderen was de dag ervoor al in paniek geschoten: ‘Geef ons het CST maar, anders moeten we binnenkort weer sluiten.’ Zo werden wij als een kalkoen naar Kerstmis gebracht.”

Sommige niet-gevaccineerden noemen de coronapas ‘de nieuwe apartheid’ en noteren dat Vlaams Belang zich daar als enige partij tegen verzet. Vreest u dat het jullie kiezers zal kosten?

“Hun standpunt neigt naar probleemontkenning. Dat zou ook hun eigen kiezers tegen de borst kunnen stuiten. Tenslotte is de groep die last heeft van het CST heel klein. De meeste mensen zijn gevaccineerd en vinden het niet erg om even hun QR-code te laten scannen. Maar eigenlijk slaat die brede uitrol nergens op in een regio met een vaccinatiegraad van 93 procent.”

De maatregelen duwden wel duizenden Vlamingen naar een eerste prik. Het is ook een manier om het leven van ‘de egoïsten’ moeilijker te maken.

“Wees dan consequent en open het debat over een verplichte vaccinatie. De huidige situatie is hypocriet: mensen zijn zogezegd vrij om het vaccin te weigeren, maar als ze dat doen, maak je hun het leven zuur. Je pest zo ook een hele sector die politieagent moet spelen, en je vraagt iets verregaands in de privacy. Om de 10 Miles te kunnen lopen, moest ik mijn coronapas en identiteitskaart tonen aan een gastje van 16 jaar. Het is verbijsterend hoe snel mensen bereid zijn om hun basisrechten op te offeren. Bovendien creëert het CST een vals gevoel van veiligheid. Mensen met lichte keelpijn stappen een danscafé binnen en gedragen zich alsof niemand nog enig risico loopt.”

VLAAMSE BAXTER

In 2024 hoopt u met de PS een deal te sluiten om België in een confederale plooi te leggen. Maar Paul Magnette zei onlangs dat een staatshervorming voor hem niet hoeft. Het klimaat is belangrijker.

(geamuseerd) “Ja, de PS is plots een ecologische partij geworden.”

“Ik maak me geen begoochelingen over de PS. Toen de liberalen in de zomer van 2020 mijn deal met Paul Magnette afschoten om Alexander De Croo premier te maken, wist ik dat het voorbij was. Magnette zit in een belgicistische regering. Tot na de verkiezingen verwacht ik geen enkele vriendelijke verklaring van de PS.”

Gelooft u eigenlijk nog dat het kan?

“De Vlaamse kiezer heeft de sleutel in handen. Als Vlaams Belang de grote winnaar wordt, gaan we naar Vivaldi II, met nóg minder Vlamingen erin. Dan zal iedereen roepen dat ze front moeten vormen tegen de extremen. Maar als wij opnieuw de grootste worden, en de traditionele partijen halen samen maar een derde van de stemmen, kunnen we naar Franstalig België stappen en zeggen dat het game over is. Magnette speelt alleen als hij geen andere optie heeft. Geen seconde eerder. Waarom zou hij ook? De schuldgraad van Wallonië gaat naar 200 procent. Dat is nog erger dan Griekenland in 2010. Maar zolang ze aan de Vlaamse baxter hangen, blijven ze boven water.”

U zult aan Vlaamse kant wel bondgenoten nodig hebben. Maar u hebt Open Vld al herhaaldelijk afgeschreven op federaal niveau.

“Nee, ik heb gezegd dat ik hun leiderschap niet meer vertrouw. Alexander De Croo is één van de minst betrouwbare mensen die ik ooit ben tegengekomen in de Wetstraat. Dat is hard, maar ik kan dat met veel feiten onderpinnen. Als partijvoorzitter verbrak hij ooit een voorakkoord met ons alsof het niets was. En in 2020 heeft hij me een half jaar voor niks laten draven. Die man liegt in je gezicht, daar kan ik geen zaken mee doen. Maar als we de uitslag halen waar ik op hoop, zal ik bondgenoten vinden, omdat iedereen dan beseft dat het zo niet meer verder kan.”

De MR, de PVDA en de groenen dromen opnieuw van een meer unitair België. Zullen die u zomaar volgen?

“Bouchez neem ik dat niet kwalijk. Als ik morgen de enige centrumrechtse partij in Wallonië leid, omsingeld door de groen-rode zee, wil ik me ook aan Vlaanderen blijven vastklampen. Mijn enige optie is om een akkoord te maken met links Wallonië. Ik kan met hen geen land besturen, maar ik wil het wel ordentelijk splitsen en omvormen tot een confederatie. Hun appetijt is onder de Zweedse regering gegroeid, zoals ik in 2014 heb voorspeld.”

Maar na de overstromingen, en met een schuld van 200 procent, heeft Wallonië meer dan ooit nood aan ‘de Vlaamse baxter’.

“Ja, maar ze zijn ook bang om Vlaanderen naar een revolutie te duwen. En ik hoop dat de verkiezingsuitslag van die aard zal zijn dat ze nog banger worden. Maar dan moeten wij wel de grootste partij zijn, zodat we het proces kunnen controleren. Anders riskeer je accidenten. Ik ben tegen een revolutie zoals Vlaams Belang die bepleit. Dat is nefast voor de welvaart.”

Betekent een mislukking in 2024 uw einde in de nationale politiek?

“Mijn lot is niet zo belangrijk. Maar als er in 2024 opnieuw een Vivaldi-regering komt, tegen de belangen van de Vlaamse kiezer in, zullen de mensen het niet meer pikken. Wij betalen nu al Scandinavisch hoge belastingen in ruil voor een Italiaanse service en een Italiaanse schuldgraad. Met een nieuwe Vivaldi-regering wordt dat alleen maar erger. De Vlaming zal radicaliseren, partijen zullen zich extremer opstellen en ook de N-VA zal onvermijdelijk van karakter veranderen. Paul Magnette beseft dat. In 2020 zei hij: ‘Ik ga nu met jou zaken doen, want anders zit ik straks tegenover mensen met wie niet te praten valt.’ Ik zie het als mijn taak om het niet zover te laten komen.”

© HUMO