Zelensky op bezoek in de VS, en dat is niet toevallig: ‘Ik denk dat Biden hiermee een slimme zet doet’

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is op bezoek in Washington. Het is zijn eerste buitenlandse reis sinds de oorlog in zijn land eind februari uitbrak. Buitenlandjournalist Maarten Rabaey legt uit wat het belang van Zelensky’s reis is.

Waarom is dit de eerste keer dat Zelensky Oekraïne verlaat sinds de invasie in februari?

“Tot nu toe was het om veiligheidsredenen onmogelijk het land te verlaten. Dat hij nu wel gaat, kan enkel omdat de VS spijkerharde veiligheidsgaranties gaven.”

Loopt hij daarom ook geen risico?

“Een buitenlandse trip is voor de president van een land in oorlog altijd een risico. Ten eerste zijn er altijd veiligheidsrisico’s voor Zelensky persoonlijk als hij zich verplaatst. Maar het risico bestaat ook dat Rusland zijn afwezigheid gebruikt om plots het offensief hevig op te voeren.”

Waarom trekt hij uitgerekend naar Washington?

“Dit is een manier om het conflict voor de Amerikanen wat dichter bij huis te brengen. Als Zelensky in de VS is, kunnen ze zien dat dat niet gewoon een man in een kaki uniform is op een slagveld ver weg.

“Dat is meteen ook de verklaring voor de timing van dit bezoek: vanaf januari is het Huis van Afgevaardigden in Republikeinse handen. De vrees bestaat al langer dat de Republikeinen, en zeker de trumpisten binnen die partij, moeilijk zullen doen over bijkomende steun voor Oekraïne. Die Republikeinen moet hij nu proberen te overtuigen.

“Zelensky heeft de voorbije weken om extra militaire steun gevraagd, en de Amerikaanse president Joe Biden heeft die steun al toegezegd. Zelensky heeft dus al garanties gekregen voor een kerstcadeau van 1,85 miljard dollar (1,74 miljard euro) aan veiligheidssteun.

“Daar zit onder meer het Patriot-afweersysteem bij. Dat is een van de meest performante afweersystemen ter wereld, dat de Oekraïners de komende maanden zal helpen om hun civiele infrastructuur te beschermen, die de voorbije weken zwaar onder vuur is genomen.

“Het is wel belangrijk dat Zelensky in Washington komt uitleggen wat Oekraïne met dat geld gaat doen. In het Congres ligt nog een steunpakket van 45 miljard dollar (42 miljard euro) voor Oekraïne op tafel. Dat gaat niet alleen over militaire, maar ook over humanitaire hulp.

“Zelfs naar Amerikaanse normen zijn dat enorme bedragen. Dan is het ergens normaal dat Zelensky persoonlijk die steun komt verantwoorden.”

Wie helpt wie dan met dit bezoek?

“Het werkt in twee richtingen. Biden steunt Zelensky, en versterkt Zelensky’s positie internationaal. Hij toont ook dat hij bereid is om nog een lange weg samen af te leggen met Oekraïne. Omgekeerd steunt Zelensky Biden op binnenlands vlak, omdat Biden volgend jaar geconfronteerd zal worden met een kritisch Huis waar de Republikeinen in de meerderheid zijn. Ik denk dat Biden hiermee een slimme zet doet.”

Wat is het symbolische belang van deze trip?

“Je ziet dat beide kampen hun allianties proberen te versterken. Poetin was pas op bezoek in Wit-Rusland bij Loekasjenko, Zelensky trekt nu naar Biden.

“Dit is ook een signaal van Biden aan Poetin: ‘Maak je geen illusies, we blijven Oekraïne steunen. Zelensky is our man, no matter what. Het is niet omdat hier volgend jaar een andere meerderheid is in het Huis dat we hem zullen laten vallen.’ Dat is toch een belangrijke boodschap aan Poetin, die al langer hoopt dat de steun van het Westen zal afkalven.”

Zal Zelensky de komende tijd nog andere bondgenoten bezoeken?

“Dat blijft de vraag. Als Zelensky ergens stopt, zal het eerder in Londen of Warschau zijn. Dat zijn na de Verenigde Staten de bondgenoten die Oekraïne het meest gesteund hebben. Het Verenigd Koninkrijk op militair vlak, en Polen heeft als buurland ook heel veel vluchtelingen opgevangen.

“Het zou me ook niet verwonderen als Zelensky vroeg of laat in Brussel opduikt bij de Europese Unie. Al is de vraag of dat op korte termijn mogelijk zal zijn.”