Nieuwe sancties gaan Rusland 10 miljard euro kosten

De Europese Unie komt nog deze maand met een nieuwe serie strafmaatregelen tegen Rusland. Het tiende sanctiepakket - dat rond 24 februari gepresenteerd wordt, één jaar na de Russische inval van Oekraïne - zal Moskou naar raming een economische schade van 10 miljard euro opleveren.

Voorzitter Ursula von der Leyen en EU-president Charles Michel kondigden de nieuwe sancties vrijdag aan, na afloop van overleg met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in Kiev. De topontmoeting tussen de EU en Oekraïne startte bijna een uur later omdat het luchtalarm afging en Von der Leyen in allerijl naar een schuilkelder werd gebracht. “Hét bewijs dat Rusland op weg is naar een grote nederlaag, is dat wij hier nu gewoon samen staan”, zei de Commissievoorzitter. Michel: “De EU steunt Oekraïne waar nodig en zolang als nodig.”

Von der Leyen zei dat de nieuwe sancties zich onder meer richten op de handel in onderdelen die gebruikt worden in Russische drones. De Oekraïense inlichtingendiensten onderzoeken neergehaalde drones om te achterhalen waar de motoren en gebruikte chips vandaan komen. Verder moet het tiende pakket het ontduiken van eerder afgesproken sancties tegengaan. Strategische goederen die niet meer vanuit de EU naar Rusland geëxporteerd mogen worden, belanden daar via een omweg toch.

Rosatom

In een emotionele oproep vroeg Zelensky in het nieuwe sanctiepakket ook Rosatom, het Russische nucleaire staatsbedrijf, aan te pakken. Hij wees erop dat de Russen de Oekraïense kerncentrale bij Zaporizjia bezet houden. Het personeel daar wordt gedwongen door te werken, met gegijzelde kinderen als drukmiddel. Ondertussen loopt Oekraïne alle inkomsten mis van de kerncentrale.

Michel en Von der Leyen lieten Zelensky’s oproep vooralsnog onbeantwoord. EU-landen als Hongarije, Slovakije, Bulgarije en Finland zijn afhankelijk van de diensten en goederen (nucleaire brandstof) die Rosatom levert voor kerncentrales aldaar. Die zijn onmisbaar in tijden van energieschaarste. Een volledige boycot van Rosatom lijkt niet haalbaar. Wel zou de EU de verantwoordelijken bij de Rosatom op de zwarte lijst kunnen zetten zodat ze niet meer naar de EU mogen reizen en eventuele financiële tegoeden worden bevroren.

EU-lidmaatschap

Zelensky zei dat hij nog dit jaar de onderhandelingen over het Oekraïense EU-lidmaatschap wil beginnen. “Dat is ons grote en zwaarwegende doel”, aldus Zelensky. Dat zou ongekend snel zijn, Kiev kreeg in juni vorig jaar de kandidaatstatus, normaliter zijn er dan jarenlange voorbereidingen nodig eer de onderhandelingen daadwerkelijk kunnen starten. Nogal wat EU-landen, waaronder Nederland, Duitsland en Frankrijk, voelen niets voor zo’n superstart voor Oekraïne. De Baltische lidstaten en Polen wel.

EU-president Michel zei dat de regeringsleiders zich eind dit jaar over deze politiek beladen kwestie buigen. Belangrijk daarbij is het rapport dat de Commissie in het najaar presenteert over de voortgang van de benodigde hervorming van onder meer de rechtsstaat in Oekraïne.

Von der Leyen benadrukte dat er geen vastomlijnd tijdpad is voor toetreding tot de EU. Hoe sneller een land aan alle voorwaarden voldoet, hoe eerder het lidmaatschap. De Commissievoorzitter prees de “ongekende precisie, kwaliteit en snelheid” waarmee Kiev alle verzoeken van Brussel inwilligt. Ze beloofde Zelensky alle steun.

De Oekraïense president riep zijn eigen burgers op niet te verslappen in de strijd tegen Rusland. Volgens Zelensky raken de mensen in steden die ver van de frontlinies liggen ‘te relaxed’. De oorlog is niet over, stelde Zelensky. “Zonder de overtuiging dat we allemaal in oorlog zijn, komt er geen overwinning. En zonder overwinning is er geen Oekraïne.”