De brug die Hitler en Stalin niet konden bouwen: met de Krimbrug werd een belangrijk symbool geraakt

“In verschillende historische tijdperken werd er al gedroomd van deze brug”, pochte Vladimir Poetin in 2018. Het was op de dag dat hij in een knaloranje vrachtwagen stapte en er officieel als eerste overheen reed. “En eindelijk heeft het wonder plaatsgevonden.”

De 19 kilometer lange brug die hoog boven het water van de Straat van Kertsj uittorent – de langste brug van Europa – is dus niet alleen de belangrijkste aanvoerroute voor Russische troepen die in het zuiden van Oekraïne vechten. Hij heeft ook grote symbolische waarde en is een pijler onder Poetins betwiste claim op de Krim. De explosie die de Krimbrug zaterdag ernstig beschadigde, betekende dan ook een gevoelige klap. Inmiddels is beperkt autoverkeer weer mogelijk en heeft Rusland ook het spoor weer vrijgegeven.

Direct na de annexatie in 2014 zwoor het Kremlin om het schiereiland, dat in het noorden met een klein puntje vastzit aan Oekraïne, fysiek te verbinden met Rusland. Dat was ook om praktische redenen belangrijk: voor verkeer uit de Krim was het in die tijd bijzonder lastig om naar Rusland te komen. Er leidden twee provinciale wegen naar de stad Cherson, maar de Oekraïense autoriteiten lieten slechts mondjesmaat auto’s door bij hun controleposten. De enige andere route was de veerboot naar Rusland, en daar stonden auto’s en vrachtwagens vaak vast in eindeloze files. Ook de bevoorrading van het gebied met 2,4 miljoen inwoners verliep hierdoor moeizaam.

Hitler en Stalin verslikten zich in project

Nog geen half jaar na de annexatie zette Poetin zijn handtekening onder een miljardenproject: de brug zou er komen. Dat was een enorme logistieke uitdaging, waar zowel Hitler als Stalin zich eerder al in hadden verslikt. Toen de nazi’s een brug probeerden te bouwen, sloeg een enorme ijsschots hun constructie kapot. Ook de brug die Stalin liet bouwen, stortte in. De problemen zijn afkomstig van Moeder Natuur: de Straat van Kertsj loopt tussen twee bergketens, wat betekent dat de wind er huilend doorheen raast. De zeebodem is bedekt met zeer fijn slib dat is afgezet door de rivieren die in de straat uitmonden. Tijdens de lente drijven er afgebroken ijsschotsen in het water. Daarnaast is het gebied gevoelig voor aardbevingen.

Onder Poetin wilde in eerste instantie geen enkel bedrijf zijn vingers branden aan het project. Dit had te maken met sancties van de internationale gemeenschap: vanwege de illegale annexatie van De Krim door de Russen, kan iedere activiteit in dit gebied forse repercussies hebben. Uiteindelijk was het Strojgazmontazj, het bedrijf van Poetins goede vriend Arkadi Rotenberg, dat de brug bouwde. Rotenberg staat in Rusland bekend als de ‘koning van de overheidsopdrachten’, omdat hij al vele lucratieve contracten in de wacht sleepte. Het is onduidelijk of hij dit keer vrijwillig aan het werk is gegaan, of er door de president toe werd gedwongen.

Eindresultaat kostte 3 miljard euro

Het eindresultaat, dat de Russische schatkist 3 miljard euro heeft gekost, bestaat uit twee parallel lopende delen: eentje voor treinverkeer en een voor auto’s en vrachtwagens. Voor zijn stabiliteit steunt de brug op duizenden pilaren die diep in de zeebodem zijn gedreven. De weg die onder de dubbele bogen doorloopt, staat ruim 35 meter boven het water zodat schepen er ongehinderd onderdoor kunnen varen.

Sinds de Krimbrug af is, is het een symbool geworden van de Russische soevereiniteit over het gebied. Gehaat door Oekraïne, maar geliefd bij de Russen. In 2018, het jaar dat de brug werd opgeleverd, ging er zelf een romantische komedie over de bouw ervan in première: “De Krimbrug. Met liefde gemaakt.” En juist de cruciale betekenis van deze brug, maakte het voor Oekraïne (dat de aanslag overigens nog niet heeft opgeëist) tot zo’n interessant doelwit.