Aantal sterfgevallen buiten de Donbas neemt toe, VN veroordelen aanvallen Russen op burgerdoelen

Nu Rusland de luchtaanvallen op Oekraïne heeft hervat – zo worden Kiev en Loetsk met naar verluidt Iraanse drones bestookt – loopt het aantal doden en gewonden weer snel op. Van 1 tot en met 16 oktober zijn door de VN 680 burgerslachtoffers bevestigd, onder wie 173 doden en 507 gewonden. De meeste van deze slachtoffers, 88 procent, zijn te betreuren in door de Oekraïense regering gecontroleerd gebied.

Het overgrote deel van de recente slachtoffers, naar schatting ruim 95 procent, is gevallen bij beschietingen met zware artillerie, raketten en andere explosieven met een breed bereik, zoals drones. Een klein deel kwam om door mijnen en achtergebleven oorlogsexplosieven.

De VN-cijfers over sterfgevallen zijn, zo zegt de organisatie zelf ook, een forse onderschatting van het totaal. Veel gebieden zijn niet goed toegankelijk voor rapporteurs. Vanuit steden waar hevig is gevochten, zoals Marioepol, Izjoem, Lysytsjansk, Popasna en Severodonetsk, berichten autoriteiten en inwoners over vele burgerslachtoffers die nog niet onafhankelijk kunnen worden bevestigd.

Jonge slachtoffers

Alleen al in Marioepol spreken plaatselijke autoriteiten van tienduizenden doden. Volgens enkele Oekraïense media nadert het dodental in deze in het voorjaar zwaar belegerde stad inmiddels de honderdduizend. Dat is vele malen meer dan het aantal overledenen dat de VN rapporteert. Sinds de invasie in februari zijn in het hele land 6.306 Oekraïense burgerdoden door oorlogsgeweld bevestigd door de VN, en 9.602 zwaargewonden.

Wel bekend is dat er veel jonge slachtoffers zijn. Ruim 350 kinderen stierven in het oorlogsgeweld, 164 meisjes, 197 jongens en 36 kinderen van wie het geslacht niet bekend is, aldus de VN. Onder de geregistreerde gewonden zijn 201 meisjes, 283 jongens en 239 nog niet geïdentificeerde kinderen. Dat betekent dat ruim één op de twintig slachtoffers jonger is dan 18.

Kinderen zijn ook slachtoffer geworden van marteling, executie en seksueel geweld door Russische soldaten, schrijft een internationale VN-commissie in een vorige week verschenen rapport over de gebeurtenissen in februari en maart van dit jaar in Kiev, Tsjernihiv, Charkiv en Soemy. Veel ouderen, soms dicht bij de frontlinies, hebben hun huis niet kunnen of willen verlaten, aldus het rapport. Zij zitten nu vast in hun woning, steeds vaker zonder elektriciteit, verwarming of toegang tot gezondheidszorg.

Zware ontberingen

Rosemary DiCarlo, VN-ondersecretaris-generaal voor politieke en vredesopbouwzaken, sprak vrijdag de Veiligheidsraad in New York toe. Zij veroordeelde de Russische aanvallen op burgers en civiele infrastructuur. Bij de luchtaanvallen op Oekraïne zijn tot nu toe ruim zeshonderd keer zorginstellingen geraakt, en 2.500 keer waren scholen en andere educatieve instellingen het doelwit.

DiCarlo vreest een nog grotere humanitaire ramp nu de winter invalt. Zeker 7 miljoen Oekraïners zijn intern ontheemd (op de vlucht in eigen land). In combinatie met een zwaar getroffen infrastructuur en sterk gestegen gas- en olieprijzen betekent dat voor miljoenen burgers zware ontberingen en mogelijk levensbedreigende situaties.

Bij de laatste aanvallen is 30 procent van de elektriciteitscentrales zwaar beschadigd geraakt, aldus de Oekraïense overheid. Donderdag werd de stroomvoorziening in delen van het land stilgelegd om reparaties uit te kunnen voeren. Dit weekend was de stroom in Kiev op rantsoen. Het is “onwaarschijnlijk dat de Russische aanvallen op infrastructuur de Oekraïense wil om te vechten verminderen”, schrijft denktank Institute for the Study of War (ISW), maar naarmate de temperatuur daalt, wordt de situatie steeds penibeler voor de inwoners van Oekraïne.