Zonder hulp is de Afrikaanse neushoorn snel uitgestorven

Voor het eerst in jaren heeft Zuid-Afrika het aantal gedode zwarte en witte neushoorns door stropers vorig jaar stevig terug weten te brengen. Nog steeds gaat het om 769 neushoorns die stierven, zo’n drie procent van de totale Afrikaanse populatie, maar dat zijn er wel 259 minder dan in 2017. De anti-stroopaanpak van Zuid-Afrika begint zijn vruchten af te werpen, meldde de Zuid-Afrikaanse minister van milieu, Nomvula Mokonyane woensdag.

Ondanks dit lichtpunt concludeert Philip Muruthi, vicepresident van de African Wildlife Foundation in Kenia dat: “zonder menselijke bescherming de witte en zwarte Afrikaanse neushoorn in 15 tot 20 jaar is uitgestorven.”

Alleen al in Zuid-Afrika, waar tachtig procent van de neushoorns leven, werden tussen 2013 en 2017 elke dag drie neushoorns gedood door stropers. “Dat is een groot risico voor het voorbestaan van beide soorten”, zegt Muruthi. “De neushoorn kan in Afrika alleen overleven als deze dieren constant bescherming krijgen van mensen tegen stropers. Zonder die maatregelen is de neushoorn gedoemd te verdwijnen van de aarde.” Zuid-Afrika probeert daar nu echt werk van te maken.

Begin deze eeuw sloegen de stropersbenden toe in Zimbabwe. Het aantal neushoorns werd bijna gedecimeerd. Vanaf 2013 verplaatsten de stropers zich naar Zuid-Afrika, eerst trokken ze naar het Kruger Park en daarna naar KwaZulu-Nathal. Het aantal gedode neushoorns steeg van 333 in 2010 naar meer dan 1200 in 2014. In het jaar 2017 daalde het iets naar 1028 gedode dieren. Het cijfer van vorig jaar is nog niet bekend.

Een verontrustend geluid

In totaal leven er nog circa 20.000 witte neushoorns en 5.000 zwarte in Afrika. Alleen al in Zuid-Afrika zijn er van 2008 tot 2018 circa 7.000 neushoorns gedood. Inmiddels is het aantal landen waar nog een levensvatbare populatie van deze neushoornsoorten leven gedaald naar vier: Zuid-Afrika, Kenia, Namibië en Zimbabwe.

Een verontrustend geluid liet de onderminister van toerisme en milieu van Namibië, Bernadette Jagger vorige week horen bij een groot congres van de natuurbeschermingsorganisatie IUCN over de situatie van neushoorns. “Het stropen van neushoorns is tot ongekende hoogte gestegen in Afrika, waarmee de witte en zwarte neushoorn ernstig worden bedreigd in hun voortbestaan”, waarschuwde Jagger. Sinds het jaar 2015 verliest Namibië gemiddeld vijftig neushoorns per jaar als gevolg van stropen. In november 2018 stond de teller al op 53 dode neushoorns .

De zwarte woestijnneushoorn, een ondersoort waarvan er nog enkele tientallen in het wild leven, hangt op het randje van uitsterven. Toch is hun aantal licht toegenomen sinds het dieptepunt van 1980, toen er nog minder dan vijftig waren.

Namibië zet groot in op het behoud van de neushoorns omdat ze een flinke bron van inkomsten zijn vanwege het toerisme. Toch zijn de kosten te hoog om de 2.000 witte en 1.000 zwarte neushoorns te beschermen. De minister van milieu en toerisme schatte deze op 6,7 miljoen euro per maand en het land heeft moeite om deze kosten te dekken.

Lichtpunt

Ondanks de waarschuwing van Muruthi is er een lichtpunt. “Er is de laatste jaren een kleine verbetering in het aantal neushoorns, maar dat kunnen we alleen vasthouden als we ze zwaar blijven beschermen tegen stropers.”

De stropers is het om de hoorn te doen die als afrodisiacum wordt gebruikt in China, net als in het rijker wordende Vietnam. Stropers zijn, volgens Muruthi erg vindingrijk. Ze gebruiken helikopters, automatische wapens, verdovingsgeweren die veel minder geluid maken, maar vergiftigen ook drinkplaatsen van neushoorns met cyanide. Schoten op neushoorns verraden stropers bij patrouillerende rangers en militairen, cyanide zorgt voor een geluidloze dood.