Zon, zee en ROOKVERBOD
2,6 miljoen sigarettenpeuken liggen er in één dag op de Vlaamse stranden, zo blijkt uit OVAM-onderzoek. Niet te verwonderen dat de sigaret ook daar ter discussie staat. Een algemeen rookverbod, zoals gesuggereerd door de burgemeester van Bredene, is voor zijn collega's echter een brug te ver. 'We leven toch niet in een concentratiekamp?'
Op 11 mei vergaderen de kustburgemeesters, zoals ze wel vaker doen. Nu is er echter één opmerkelijk agendapunt: de sigaret op het strand. Want vooral de peuken zijn massaal aanwezig. Bij een meting verzamelde OVAM op één strook van 25 meter strand bij eb maar liefst 10.794 peuken, goed voor 28 procent van de totale hoeveelheid afval.
De dienst gebiedswerking van de provincie West-Vlaanderen extrapoleerde die meting voor de hele, 62 kilometer lange kust, en kwam zo tot het hallucinante cijfer van 2.676.912 peuken. "En dat zijn dan nog alleen de peuken die op het strand liggen. Begraven zwerfvuil is bij de proef niet meegerekend", zegt Kathy Belpaeme, de regiocoördinator Kust van de provincie West-Vlaanderen.
Gifbommetjes
Komt er daarom een algemeen rookverbod, ook op uw handdoek in open lucht - zoals al op de Franse stranden van Antibes en Cannes van kracht is - en zoals onlangs ook de Zoo en Planckendael invoerden? Burgemeester Steve Vandenberghe liet daarover voorzichtig een ballonnetje op, maar werd snel teruggefloten door zijn collega's.
"Uitgesloten", zegt burgemeester Leopold Lippens van Knokke. "Een rookverbod op het strand is belachelijk. We gaan de vrijheid van de mensen niet beperken. Ze mogen dat beslissen, maar ik ga dat niet invoeren. We leven toch niet in een concentratiekamp?"
Andere, doch genuanceerdere versies van dezelfde argumenten zijn te horen bij de burgemeesters van de overige kustplaatsen. Dat een verbod niet te controleren valt, is een ander argument. "Ik ga daar geen extra mensen voor inzetten", zegt Marc Vanden Bussche in Koksijde.
Anderen hebben zich zelfs al uitgemaakt dat het gevecht tegen de sigaret op het strand een hopeloze strijd is. "De peuken vallen door onze schoonmaakmachines", zegt Ann Vanheste in De Panne. "Je mag doen wat je wil, strandgangers gooien hun peuken toch niet in de afvalbakken - hoe vies het ook is, als je kinderen ermee ziet spelen", zegt Geert Vandenbroucke in Nieuwpoort.
Nood aan totale ommekeer
En toch is er dringend actie tegen sigarettenpeuken op het strand - en dus ook in de zee - nodig, zegt maritieme bioloog Francis Kerckhof van het koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen. "Dat zijn gifbommetjes, hé - van alle schadelijke chemische stoffen in de tabak blijven er resten over in de filter. Die filter zelf bestaat uit samengeperste celluloseacetaatvezels, een plasticachtige kunststof die moeilijk vergaat. Het duurt al gauw twee jaar voor zo'n peuk in de natuur is afgebroken."
Opmerkelijk genoeg spoelen op de Atlantische stranden van Noord-Spanje het meeste peuken aan: daar maken ze 10 procent van al het aangespoelde strandvuilnis uit, zo blijkt uit de meest recente cijfers van de Ospar-conventie, de vereniging van landen langs de Europese kusten.
Op de Belgische kust - of beter: de kusten van de zuidelijke Noordzee - is dat aantal verwaarloosbaar, vooral omdat onze stranden vol liggen met plastic. Kerckhof: "Het is onvoorstelbaar wat voor plastic vuiligheid ik op het strand vind - rietjes, vorkjes, plastic cocktailshakers, tandenborstels, inbrenghulzen voor tampons, ballonnen, plastic zakjes met hondendrollen erin, zelfs half begraven pampers. En peuken, natuurlijk.
"Een verbod op roken op het strand is een lovenswaardige poging, maar het probleem is groter dan dat: er moet een totale ommekeer van de attitude van de strandbezoekers komen. Het is alsof het strand één grote vuilnisbelt is, waar je alles zomaar mag achterlaten. Dat moet veranderen, desnoods met retributies en minder populaire maatregelen. Want sensibilisering werkt toch niet."
