Zijn proteïnerepen effectief gezond?

Hoe goed zijn proteïnerepen voor uw gezondheid? Is het de ideale sportsnack of zijn het simpelweg snoeprepen met slimme marketing? Dit zeggen voedingsexperts.

Eind jaren tachtig mengden twee samenwonende afstandslopers nabij San Francisco in hun keuken vitaminen, haverzemelen, melkeiwit en maïssiroop tot wat een PowerBar zou worden, een van de eerste moderne eiwitrepen. Tegen het midden van de jaren negentig werd het een fenomeen – wat een journalist van The New York Times omschreef als “een krachtige snack voor yuppies en fitnessfreaks”.

Tegenwoordig zijn eiwitrepen echter overal, en hun naamsbekendheid reikt veel verder dan alleen fitnessfanaten. Ze worden gepresenteerd als gezonde snacks voor onderweg of zelfs als onderdeel van een zelfzorgroutine. Kruidenierswinkels, tankstations, nachtwinkels, sportscholen en apotheken hebben tegenwoordig kleurrijk verpakte brokken proteïne, die worden verkocht als energieleverend gezondheidsvoedsel, hoewel ze verkrijgbaar zijn in smaken als koekjesdeeg en citroentaart. De wereldwijde markt voor eiwitrepen groeit snel en zal naar verwachting tegen het einde van 2026 oplopen tot zo’n 2 miljard euro, aldus de financiëleanalysesite MarketWatch.

“We zijn de laatste jaren volledig ontspoord met proteïne”, zegt Hannah Cutting-Jones, voedselhistoricus en directeur van het voedselstudieprogramma aan de Universiteit van Oregon. Fabrikanten van deze producten willen je doen geloven dat ze je gezondheid en je training kunnen verbeteren. De website van Clif Bar toont mensen die met kettlebells gooien of door de regen racen, Gatorade beschrijft zijn eiwitreep als “wetenschappelijk ontworpen voor atleten”. Andere lijken zich te profileren onder de noemer ‘wellness’. Hun marketing omvat foto’s en video’s van serene vrouwen die in dagboeken schrijven, met daarnaast tips om een burn-out te voorkomen.

Ondanks de reclame zeggen voedingsdeskundigen dat eiwitrepen niet zo gezond zijn. “Je kunt ‘keto’ of ‘proteïne’ op een reep zetten en het verkopen, en de mensen stellen er zich niet eens vragen bij”, vertelt Janet Chrzan, adjunct-professor voedingsantropologie aan de Universiteit van Pennsylvania.

Eiwit is een belangrijk onderdeel van ons dieet

Het lijdt geen twijfel dat ons lichaam eiwit nodig heeft voor de opbouw, het onderhoud en het herstel van spieren, aldus Anthony DiMarino, een geregistreerd diëtist bij het Cleveland Clinic’s Center for Human Nutrition. Eiwit maakt ook ons haar, huid, nagels en organen, en de aminozuren in eiwitten helpen onze hersenen te functioneren. Misschien staat eiwit daarom alleen in de wereld van wellness. In de afgelopen 40 jaar zijn diëten die suikers, vetten en koolhydraten verguizen in en uit de mode geweest. Maar veel van de populairste diëten, vroeger en nu, geven voorrang aan eiwitten en associëren die met gewichtsverlies, aldus Chrzan. “We hechten zoveel waarde aan eiwit dat het centraal staat op ons bord”, stelt ze.

Mensen associëren eiwit ook instinctief met fitness, zegt Marion Nestle, professor in voeding, voedselstudies en volksgezondheid aan de New York University. Als ze eiwitrepen eten, “denken mensen dat ze iets goeds doen voor hun gezondheid”, zegt ze.

Het is echter moeilijk om een Amerikaan te vinden die meer eiwitten nodig heeft, aldus Eric Rimm, hoogleraar epidemiologie en voeding aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health. De meeste vleeseters krijgen veel meer dan de aanbevolen dagelijkse dosis eiwitten binnen (ongeveer 0,9 gram per kilogram lichaamsgewicht). En wie geen vlees eet, kan voldoende eiwitten halen uit plantaardige bronnen zoals tofu, noten en peulvruchten.

Zijn eiwitrepen gezond?

Eiwit vult je waarschijnlijk meer dan gewone koolhydraten, aldus Rimm. Dat kan zijn omdat eiwit ons lichaam helpt hormonen af te geven die de honger weghouden. Maar veel eiwitrepen zitten ook vol suiker. Een Clif Bar met chocoladestukjes bevat bijvoorbeeld 16 gram toegevoegde suikers. En een Gatorade-eiwitreep met chocoladestukjes bevat 28 gram toegevoegde suikers, tweemaal de hoeveelheid in een donut met een laag chocolade en hagelslag.

“Over het algemeen zijn ze sterk bewerkt en hebben ze een hoog suiker- en zoutgehalte – een soort ‘Frankenfood’”, zegt Cutting-Jones. Rimm is het daarmee eens: veel eiwitrepen zijn eigenlijk gewoon “snoeprepen met veel meer eiwitten”.

Eiwitrepen kunnen zinvol zijn voor iemand die zijn eiwitinname moet verhogen – bijvoorbeeld een veganist die niet genoeg eiwitten uit zijn voeding haalt, of iemand die net een intensieve training heeft gehad, aldus DiMarino. Maar voor de gemiddelde persoon zal het toevoegen van nog meer eiwitten aan je dieet – vooral als er veel suiker aan is toegevoegd – je niet gezonder maken.

“Het is een tussendoortje voor als het even niet lukt”, zegt Stephanie Urrutia, directeur prestatievoeding van de afdeling Intercollegiale Atletiek van UCLA, zoals “als je de berg op moet, als je geen volledige maaltijd kunt nemen.” Maar het is niet bedoeld als vervanging van een maaltijd.

Sommige repen zijn slechter dan andere

Niet alle eiwitrepen zijn gelijk qua ingrediënten en voedingswaarde. Als je toch naar een eiwitreep wilt grijpen, let dan op het voedingswaarde-etiket. Kies voor een reep met ingrediënten die je herkent, aldus Nestle. “Als het grotendeels noten en fruit zijn, is het niet slecht.”

Als je een eiwitreep neemt als tussendoortje of supplement voor na de training, streef dan naar een reep met ongeveer 200 calorieën per portie, adviseert DiMarino, met minder dan 5 gram vet en 5 gram toegevoegde suiker. En de hoeveelheid eiwitten kan per reep verschillen, maar je kunt streven naar een reep met 15 tot 20 gram per portie.

Je kan ook overwegen te kiezen voor een andere snack die net zo draagbaar en voedzaam is, aldus Rimm, zoals druiven, een banaan, een appel of yoghurt met bessen. Nestle suggereert een handvol noten en DiMarino raadt tonijn of hardgekookte eieren aan, die veel eiwitten bevatten maar niet bewerkt zijn. Maar, aldus Cutting-Jones: “Mensen moeten zich vooral niet te veel zorgen maken over hun proteïne-inname.”

_{© The New York Times}