Zijn de lege groenteschappen in het Verenigd Koninkrijk te wijten aan de brexit?

Koolrapen zijn ook lekker. Met dit culinaire advies probeerde de Britse minister van Landbouw Thérèse Coffey een tomatencrisis weg te wuiven. Met name de goedkopere supermarkten op het eiland kampen al dagen met een tekort. Ook de schappen met salades, komkommers en paprika’s zijn mager gevuld of zelfs leeg. Wat de conservatieve politicus betreft gaan haar landgenoten gewoon weer volgens de seizoenen eten. De grote vraag, die in het Verenigd Koninkrijk tegenwoordig al snel wordt gesteld bij een crisis, is of de brexit er iets mee te maken heeft.

Wat de brexiteer Coffey aangaat, heeft het tomatentekort niets te maken met het feit dat de Britten geen deel meer uitmaken van de gemeenschappelijke markt. “We kunnen het weer niet controleren”, zei ze. Daarmee doelde ze op de koude periode in Spanje en Marokko, de landen waar de meeste tomaten vandaan komen. De tomatenproductie is in de eerste maanden van het jaar met 22 procent gedaald. Met Marokko heeft het Verenigd Koninkrijk een speciaal handelsakkoord, terwijl de handel met Spanje valt onder het brexit-vrijhandelsverdrag.

Volgens Pekka Pesonen, de secretaris-generaal van de Europese koepel van landbouworganisaties en coöperaties, speelt de brexit wel degelijk een rol. Aan de Financial Times liet hij weten dat het voor bedrijven uit Spanje en andere landen zowel lastig als kostbaar is om naar Groot-Brittannië te exporteren, ook al ligt er een handelsverdrag en hebben de Britten een groot deel van de importcontroles nog niet ingevoerd. Liz Webster, de voorzitter van de organisatie Save British Food, zei tijdens een radio-interview dat het voedseltekort te maken heeft met de beslissing van de regering om boeren na de brexit meer te beschouwen als natuurbeheerders dan als voedselproducenten.

Justin King, de voormalige bestuursvoorzitter van de grote supermarktketen Sainsbury’s, haalde het b-woord er ook bij. King beweerde dat de brexit een “verschrikkelijk” effect heeft gehad op de glastuinbouw in Kent, waar de grootste kassen van Europa staan. Daarbij doelde hij waarschijnlijk op de arbeidstekorten. Vast staat dat de energiecrisis een rol speelt bij het tekort, omdat de glastuinbouw geen compensatie krijgt voor de hoge gasprijzen. Daardoor is het telen van tomaten en komkommers simpelweg niet meer winstgevend, temeer omdat supermarkten en consumenten niet bereid bleken te zijn meer te betalen.

Sinds het ontstaan van de tekorten en de rantsoenering waartoe enkele supermarkten zijn overgegaan, verspreiden critici van de brexit foto’s van volle groente- en fruitschappen in andere Europese landen, waaronder zelfs Oekraïne. Ondertussen is Coffey omgedoopt tot Thérèse-Antoinette, een verwijzing naar de Franse koningin Marie-Antoinette die in het revolutiejaar 1789 ‘Dan eten ze toch cake’ zou hebben gezegd als reactie op het nieuws dat er geen brood was voor het Franse volk.