Zij leggen het werk neer: ‘Een loonsverhoging van 6 euro bruto? Dat is lachwekkend’

Onverantwoord en onredelijk, zei Voka-baas Hans Maertens over de nationale staking die maandag het land platlegt. Maar hoe zien de stakers dat zelf? Waarom leggen zij in volle lockdown het werk neer? ‘Iedereen voelt aan dat er iets fundamenteel scheef zit.’

Eddy Jespers (52), bakker bij Makro Machelen: ‘Wij stonden maanden in de vuurlinie’

“Kom mij niet vertellen dat wij onze stem niet mogen laten horen omdat er corona is. Als iemand het voorbije jaar in de vuurlinie heeft gestaan, dan zijn wij het: het warenhuispersoneel. En wat kregen we daarvoor? Een geel mondmaskertje met het logo van Makro: that’s it.

“Ik werk al 28 jaar als productiemedewerker in de bakkerij. Om vijf uur begin ik aan de eerste broden, zodat die in de rekken liggen wanneer de winkel opent. Een jaar lang hebben mijn collega’s en ik doorgewerkt, crisis of niet. Dat was niet altijd leuk, want mensen respecteerden soms niet de veilige afstand of reageerden boos als we hen op de mondmaskerplicht wezen. Het brood in de rekken leggen was een zenuwachtige bedoening.

“Aangezien je tijdens de lockdown bij Makro dingen kon kopen die in niet-essentiële winkels niet verkrijgbaar waren, zoals verf, kregen we toen veel mensen over de vloer. Terwijl wij met de klanten probeerden om te gaan, bleven de aandeelhouders winst maken. Vandaar dat ik zo kwaad word van die maximale loonopslag van 0,4 procent. Twee extra broden per maand kan je daarmee kopen: belachelijk weinig.

“Ik merk dat de frustratie bij mijn collega’s ook dieper zit. Politici beloven voortdurend om iets extra te doen voor het winkelpersoneel, maar er komt niets. Intussen worden er amper nog deftige fulltimecontracten gegeven en volgen de herstructureringen elkaar op, waardoor we steeds meer moeten doen met minder. Op de duur is de situatie gewoon niet meer draaglijk.

“Of dit het ideale moment is om te staken? Natuurlijk niet. Het land ligt al half plat door corona. Dit wordt de stilste actie uit mijn hele syndicale carrière. (lacht) U moet wel begrijpen dat dit de enige kans is om onze stem te laten horen. De onderhandelingen over het interprofessioneel akkoord (dat de loonnorm voor de privésector twee jaar vastlegt, ADB) worden nu gevoerd. Bovendien zijn we heus wel volwassen genoeg om dit veilig aan te pakken. We gaan dus niet met zestig man voor de ingang van de winkel staan. De winkel blijft wel gesloten. Hopelijk zullen de werkgevers en de regering dan eindelijk eens naar ons luisteren.”

Kris Van De Mergel (39), chauffeur bij Belgium Pharma in Zwijnaarde: ‘We kunnen moeilijk wachten tot elke spuit is gezet’

“Ik hoor veel kritiek op deze actie. Maar hebben de critici wel recht van spreken? Wie 3.000 euro netto per maand verdient, zal een maximale loonopslag van 0,4 procent niet voelen. Ik verdien nu 1.800 euro, dat valt nog mee omdat ik al een oud contract heb. De mensen die nieuw in dienst komen, zitten onder de 1.500 euro. Voor hen telt iedere euro. Aangezien zij te zwak staan om individueel over hun positie te gaan onderhandelen, is het belangrijk dat we dit samen doen.

“Ik werk als chauffeur voor Pharma Belgium, een groothandel in geneesmiddelen. Wij kopen geneesmiddelen van de Pfizers van deze wereld en vervoeren die naar de apotheken. Alles wat je in de apotheek ziet liggen, van alcoholgels tot mondmaskers, verdelen wij. Tijdens de eerste lockdown is onze omzet dan ook gigantisch gestegen. Plotseling ging iedereen paracetamol en Ibuprofen hamsteren. We hebben niet slecht geboerd. Toch zijn de lonen in onze sector niet bijster hoog.

“Ik besef heus wel dat er een coronacrisis woedt. Maar de onderhandelingen over het interprofessioneel akkoord (IPA) worden nu gevoerd. Dan kunnen we moeilijk wachten tot iedereen zijn spuit gekregen heeft. Het feit dat de meerderheid van mijn collega’s bereid is om het werk neer te leggen, zegt al veel. Iedereen voelt aan dat er iets fundamenteel scheef zit. We krijgen het steeds moeilijker, terwijl het bedrijf echt wel goed draait.

“Hoe we dat gaan aanpakken? Aangezien wij een essentiële sector zijn, kunnen we de boel niet zomaar stilleggen. Verwacht dus geen brandende stapel autobanden en een bak Cara-pils (lacht). De mensen die komen werken, houden we uiteraard niet tegen. Maar ik ga persoonlijk wel aan het piket staan.

“Op korte termijn is het doel om te zorgen dat die 0,4 procent opslag ook echt wordt ingevuld door de werkgevers. Bedrijven die het tijdens corona goed hebben gedaan, moeten ook meer kunnen geven. Op lange termijn moet het hele systeem voor de berekening van de loonnorm op de schop.”

Karolien Van de Poel (31), opvoedster bij zorgcentrum Apojo in Aarschot: ‘Een loonsverhoging van 6 euro bruto: dat is lachwekkend’

“In Apojo wonen mensen met een mentale beperking die soms ook fysieke problemen hebben. Wij begeleiden en ondersteunen hen levenslang. Maar we hebben te weinig handen, te weinig personeel. Wij willen onze cliënten een menswaardig leven kunnen bieden. Zij hebben daar recht op.

“Enkele jaren geleden besliste de regering dat we dit allemaal tot ons 67ste moeten volhouden. Zowel fysiek als mentaal is dat bijzonder zwaar. Ik vind dat mensen op een waardige manier het einde van hun carrière moeten kunnen halen. Zelf ben ik nog jong, dat klopt, maar dit gaat over solidariteit. Als het niet voor jezelf belangrijk is, doe het dan wel voor iemand anders.

“Ik begrijp best dat bedrijven het moeilijk hebben. Zij die bijna overkop gaan, moeten niet per se extra geld op tafel leggen. Het gaat erom dat bedrijven die wél meer dan 0,4 procent kunnen geven, dat ook moeten doen. Ook de minimumlonen moeten omhoog. Met het akkoord dat nu op tafel ligt, zullen de laagste lonen amper 6 euro bruto per maand stijgen: dat is lachwekkend. Iedereen zou minstens 14 euro bruto per uur moeten verdienen.

“Staken in de zorg is niet evident. Onze sector kraakt onder de crisis. Mijn collega’s en ik zijn een hele lockdown blijven doorwerken. We moesten dikwijls voor elkaar inspringen. Daar nog een zware actie bovenop gooien, is onmogelijk. De bedoeling is dus om hier en daar op een ludieke manier van ons te laten horen. Als dat op een coronaveilige manier kan, dan zie ik niet in waarom dat niet zou mogen. Elke impact telt.

“Zelf neem ik deel aan de actie en blijf ik maandag thuis. Er is vanuit het ABVV gevraagd om een out of office in te stellen. Als je dan een e-mail krijgt, stuur je automatisch een e-mail terug met de uitleg waarom je staakt en de melding dat er voorlopig geen antwoord op de mail zal komen. Ik ga ook een speciale kader rond mijn Facebookfoto plaatsen. De bedoeling is dat we ’s ochtends allemaal luisteren naar de digitale radiozender Radio Syndical.”