Zes culturo's kopen kerstcadeautjes voor elkaar: "Dit geschenk gaat mij nog achtervolgen in mijn nachtmerries"

20u00: "Ik ben nochtans een makkelijke jongen"

“Help, mijn cadeaus zijn nog niet ingepakt.”

“Kleine tip: ik heb die van mij nog snel laten inpakken door de garçon van het restaurant.”

Feestelijk opgedirkt, licht nerveus en met tassen vol – al dan niet ingepakte – cadeaus komen de zes culturele gasten aan in het appartement boven de Antwerpse Graanmarkt 13. Studio Brussel-dj Faisal Chatar, auteur Saskia de Coster, VRT-gezicht Karine Claassen, die in Dwars door Amerika gewone Amerikanen vroeg hoe ze naar de toekomst kijken, S.M.A.K.-directeur Philippe Van Cauteren, regisseur Fien Troch en Dalilla Hermans, journalist, auteur en kandidaat voor De slimste mens ter wereld-titel van dit jaar.

Ze kennen elkaar niet, of amper. Wat geschenken voor elkaar kopen net dat tikkeltje spannender maakt.

Saskia: “Damn, jullie hebben echt persoonlijke cadeaus voor iedereen gekocht. Ik heb er maar één, in de vorm van een sociaal experiment.”

Karine: “Ik heb te laat beseft dat ik kerst en cadeaus geven eigenlijk haat. Ik heb nu al stress om mijn geschenken te geven. Vooral jouw cadeau, Faisal.”

Faisal: “Ik ben nochtans een heel gemakkelijke jongen.”

Karine: “Echt?”

Faisal: “Nee.” (lacht)

20u15: "Heb ik nu net een trauma opengereten?"

Een cadeau kopen voor iemand die je niet kent, is niet makkelijk. Je kunt iets kopen wat je zelf zou willen, maar Dalilla Hermans had een andere tactiek: ze googelde iedereen om wat meer te weten te komen. Bij Faisal leidde dat tot een onvermoede conversatie.

Dalilla: “Voor ik voor jou ging shoppen, Faisal, heb ik je voor alle zekerheid eens door Google gejaagd. Ik kwam vrijwel direct op het verhaal dat je een nacht in de cel hebt gezeten. Vandaar dit cadeau.”

Faisal: “Ha, een boek van Kevin Hart. Mijn favoriete comedian.”

Karine: “Heb jij echt in de bak gezeten?”

Faisal: “Yep, in februari vorig jaar. Toen ik naar Kevin Hart in het Sportpaleis ging kijken. Ik had niets gedaan, maar niets leidde tot iets.”

Saskia: “Dat is wel heel vaag.”

Faisal: “Het begon voor het optreden. Ik zocht mijn plaats in de zaal met de zaklamp van mijn gsm toen een securityman zei dat ik mijn toestel moest afgeven. ‘Er is een streng verbod om te filmen, meneer.’ Maar ik was niet aan het filmen. Ik wilde dat rustig uitleggen. Maar eenmaal buiten de zaal escaleerde het snel.

“Ik was blij toen de steward de politie erbij haalde. Ik was in mijn recht. Ik had zelfs bewijs dat ik niet gefilmd had. Maar plots zeiden de agenten dat ik het Sportpaleis moest verlaten, of ze zouden geweld gebruiken. Ik bleef staan. Ik had een duur ticket gekocht voor een show die ik echt wilde zien.”

Karine: “En toen ben je op de vuist gegaan?”

Faisal: “Eigenlijk wel. Of beter: de vuist is op mij gegaan. Voor ik het wist, werd ik door vier agenten op de grond geduwd en naar buiten gesleurd, richting politiecel.”

Saskia: “Een paar weken geleden trad Hart opnieuw in België op. Ben je gaan kijken?”

Faisal: “Nee. De show staat ook op Netflix. Maar ik wil hem niet zien, want dan denk ik terug aan dat moment.”

Dalilla: “Oei, en ik maar denken dat ik een gepast cadeau had gevonden. Ik redeneerde: je hebt de show gemist, nu heb je tenminste het boek. Heb ik nu net een trauma opengereten?”

Karine: “Heb je een klacht ingediend?”

Faisal: “Ja. Die is een paar weken geleden nietig verklaard. Toen het pas was gebeurd en het incident in de pers kwam, kreeg ik veel steunberichten: ‘Fuck the system.’ Maar na een tijdje verliezen mensen interesse en valt die steun weg. Plots zit ik anderhalf jaar later nog altijd verwikkeld in een proces, zonder die massale steun die me eerst recht had gehouden. Daarom weet ik niet of ik nu nog een klacht zou indienen.”

Dalilla: “Maar enfin, dat is toch erg?”

Philippe: “Is er nóg iemand met een strafblad?”

Dalilla: “Helaas. Bijna was het zover, tijdens een betoging in Antwerpen in 2015 tegen Bart De Wever na zijn uitspraken over Berbers (De Wever zei dat Berbers een gesloten gemeenschap zijn met veel wantrouwen tegen de overheid, red.).

“Ik stond daar met mijn brave spandoek ‘Diversity is reality’, hoogzwanger van mijn tweede kind, toen de politie ons omsingelde en iedereen begon op te pakken. ‘O my god, ik word opgepakt, ik kan een statement maken’, was mijn eerste gedachte. Maar opeens begon een man tegen mij te praten. Toen ik eenmaal doorhad dat hij een agent in burger was, had hij me al slinks uit de omsingelde groep geleid. Iedereen werd gearresteerd, behalve ik. Hoogzwanger in de cel: dat was natuurlijk geen goede pr.”

Faisal: “Je moet het ze nageven: ze hebben het wel heel stijlvol opgelost.”

20u35: "Ik koop altijd cadeaus die ik stiekem graag zelf wil"

Saskia: (krijgt een vierkant plat geschenk van Karine) “Een beredeneerde gok: een vinylplaat.”

Karine: “Niet zomaar een plaat. De beste plaat van – sorry – 2016. Volgens mij toch. Ik ken je niet, dus ik heb me ook niet afgevraagd waarnaar je graag luistert.”

Saskia: “Ik koop ook altijd cadeaus die ik stiekem graag zelf wil. Als de anderen niet tevreden zijn, kan ik ze zelf mee naar huis nemen. (pakt uit) Zalig: Solange, A Seat at the Table. Ik wou die heel graag live zien op Dour en toen annuleerde ze haar optreden.”

Karine: “Ik ook! En tijdens Pukkelpop, waar ze wel optrad, moest ik werken. Steengoede plaat.”

Saskia: “Haar zus is minder goed bezig. Ik volg die op Instagram en vind haar stilaan een beetje pathetisch worden.”

Philippe: “Wie is haar zus?”

(algemeen gelach)

Saskia: “Beyoncé, Philippe.”

Philippe: “Ah...”

Fien: “Solange komt veel authentieker over dan Beyoncé. Dat nummer dat ze nu met Eminem heeft gemaakt: belachelijk. Dat geklaag dat ze niet de hele tijd behandeld wil worden als een godin. Stop dan met er de hele tijd één te spelen.”

Saskia: “Een echte sell-out.”

Dalilla: “Ik ben onlangs voor het eerst in jaren nog eens uit geweest met mijn man. De dj draaide nog altijd muziek van Destiny’s Child. Precies dezelfde r&b-uitgaansliedjes als tien jaar geleden. Ik voelde me wel opeens weer jong. Ik kon op alles meedansen.”

Saskia: “Ze blijven ook oude slechte dingen nieuw leven inblazen. Laatst hoorde ik Green Day op Studio Brussel. Green Day! Dat was vroeger al zo slecht.”

Dalilla: “Ik heb dat met Blink-182.”

Faisal: “Dat is zo fairtrade Nirvana.”

20u45: "Ik beleef hier een klein emomomentje"

Dalilla: “Ik zal het maar al meteen verklappen: ik heb nog twee platen voor jou, Saskia.”

Saskia: “Heerlijk. Mijn streetcredibility gaat erop vooruit. Ik was al bang dat ik weer met een boekenpakket naar huis moest. Waarom denkt iedereen dat schrijvers altijd boeken willen?”

Faisal: “Ik krijg graag boeken, het liefst over random shit.”

Saskia: “Platen van Amos Lee en Saul Williams. Zalig. Naar de naam van mijn zoon: Amos Saul. Klein emomomentje hier.”

Dalilla: “Toen ik hoorde dat jouw zoon zo heet, dacht ik: no way in hell. Zo’n toeval bestaat niet. Amos en Saul waren de namen die ik aan mijn zoon wilde geven, die voor die van jou is geboren.”

Saskia: “Echt? Bizar.”

Dalilla: “Ik weet het. Hoe vaak hoor je die naam? Uiteindelijk hebben we voor Cooper gekozen.”

21u00: "Schrijf maar op dat ik puur voor het geld ga"

Tijd voor een sociaal experiment dat zo in De mol zou kunnen. Saskia de Coster kocht voor de hele groep een cadeau. Aan de tafelgenoten om te kiezen wat ze willen. Gaan ze voor eigen succes, of schuiven ze de minieme kans op het grote lot opzij om met zekerheid een arm dier te redden? Of is er een oplossing waar beide kunnen?

Saskia: “Ik schotel jullie een dilemma voor. Zelf zou ik wel weten wat te kiezen, maar ik ben vooral benieuwd naar jullie reacties.”

Faisal: “Sorry, ik ben niet mee.”

Saskia: “Keuzemogelijkheid 1: ik heb twee legkippen gekocht. Wie voor de kippen kiest, redt de beesten uit de legbatterij. In de maanden dat ze eieren leggen, krijg je ook nog eens 24 eieren.”

Karine: “En optie 2?”

Saskia: “Keuzemogelijkheid 2 is de kans op grof geld. Blingbling, in de vorm van krasbiljetten.”

Faisal: “Komaan: gaat iemand die kippen kiezen als je ook voor de krasbiljetten kunt gaan?”

Saskia: “De kippen zijn een zekerheid, met de krasbiljetten heb je straks misschien niks. Of een fortuin natuurlijk...”

Karine: “Ga je dan een idee over ons vormen op basis van onze keuze?”

Saskia: “Tja, dat doe je toch altijd?”

Faisal: “Sorry, maar als het om geld gaat, ben ik een soort Rain Man. Schrijf maar op dat ik puur voor het geld ga.”

Karine: “Ik heb een panische angst voor kippen. En voor duiven. Alles met veren eigenlijk. Echt op het hysterische af.”

Dalilla: “Ik heb ooit een huiskip gehad. Dat was een rare relatie. Kippen zijn eigenlijk niet zo tof, ze geven geen affectie.”

Philippe: “Ik ga eerst voor de krasbiljetten, maar ik wil ook de kippen redden.”

Saskia: “Sorry, Philippe, je moet kiezen. Anders is het geen dilemma meer.”

Philippe: “Ik ga krabben.”

Karine: “Ik ook.”

Dalilla: “Ik ook.”

Fien: “Moet ik dan de kippen nemen?”

Saskia: “Nee, er zijn vijf krasbiljetten, één pak per persoon. Kiest iedereen voor de lotjes, dan gaan de kippen terug naar de legbatterij.”

Dalilla: “Sorry chickies.”

Fien: “Ik heb in Brussel toch geen plek om kippen te houden.”

Dalilla: “Ik zou het thuis nooit uitgelegd krijgen dat ik kippen heb verkozen boven de kans op rijkdom.”

Philippe: “Een kip is ook rijkdom, natuurlijk.”

Saskia: “Hebzuchtige wezens.”

Philippe: “Als ik win, deel ik het met iedereen hier aan tafel.”

Karine: “Ik niet.”

Saskia: “Stel dat iemand hier straks 1 miljoen euro wint...”

Fien: “Dan kan die keiveel kippen kopen.”

Faisal: “Als ik echt win, ben ik meteen weg. Dan ga je hier toch niet rustig blijven zitten en eten?”

Karine: “Ik zou er een decadent feestje van maken.”

Fien: “Kan iemand me dit kraslot uitleggen? Deze heb ik nog nooit gezien. Is dat een nieuwe?”

Philippe: “Kunstenaar Wim Delvoye heeft me ooit gezegd dat hij heel graag eens zo’n lotje wil ontwerpen.”

Saskia: “Vroeger ben ik een tijd verslaafd geweest aan krasbiljetten. Maar echt verslaafd. Ik bedacht er zelfs een heel systeem rond. Soms wachtte ik drie uur alvorens te krassen omdat ik dacht dat ik dan meer geluk zou hebben. Soms, als ik in een krantenwinkel sta, voel ik die drang opnieuw opkomen.”

Faisal: “Ik ben ongelofelijk vatbaar voor die dingen. Ooit moest ik als dj draaien in een zaal boven het casino van Spa. Ik kreeg mijn vergoeding cash. Ik heb die dezelfde avond helemaal verspeeld. En nog extra geld afgehaald ook.”

Fien: “Ik heb dat met computergames: ik kan mezelf daarin verliezen en blijven spelen.”

Philippe: “Gewonnen! Zes euro! Iedereen krijgt dus een euro. Beloofd is beloofd.”

Fien: “Ik heb 10 euro gewonnen.”

Philippe: “Ga jij ook delen?”

Fien: “Niks van. Ik ga daar meteen een nieuw lotje mee kopen.”

Dalilla: “Je hebt hier een nieuwe pathologie gecreëerd, Saskia.”

Karine: “Echt superveel geld winnen: ik zou me daar heel vies bij voelen.”

Fien: “Ik zou een heel goede rijke zijn. Ik zou geen chique auto kopen, geen villa met een zwembad zetten. Ik zou uitrekenen wat ik nog nodig zou hebben om nooit meer financieel in de shit te zitten en een goed luxueus leven te leiden, en dan heel veel investeren in armen en goede doelen. ‘Hier is 10.000 euro.’ Amai, dat zou zo’n kick geven.”

Dalilla: “Ik zou ook een deel weggevenen, maar toch genoeg overhouden om veel te reizen.”

Fien: “Mensen zeggen: je koopt vooral je eigen geweten af door geld aan bedelaars te geven. Er is natuurlijk iets heel egocentrisch aan. Maar: so what?

“Ik voel me nu wel ineens keischuldig over die kippen.”

Saskia. “Terecht.”

21u40: ‘"Ik heb twee alter ego’s"

Als er al sprake was van wat onwennigheid aan tafel, dan heeft de kippendiscussie die helemaal doen verdwijnen. De zes hebben het uitgebreid over werk en leven met elkaar. Al blijkt dan opeens dat sommigen ook verborgen levens hebben waar ze liever niet over praten.

Dalilla: “Ik heb nog een cadeau voor Philippe. Ook jou ben ik gaan googelen. Op een blog las ik dat je ouders ooit je schildersgerief hebben weggedaan?”

Philippe: “Dat klopt. Ik voel het: ik vind dit nu al een geweldig cadeau. (doet pak open) O, geestig: schilderpennen. Die ga ik vanavond al gebruiken. Fantastisch. Schitterend. Merci.”

Dalilla: “To get you back on the horse. Ik gebruik ze zelf ook, op de trein. O ja, iedereen hier krijgt ook een jaarabonnement op Charlie, het magazine waar ik voor schrijf.”

Faisal: “Een verdoken marketingstunt.’

Dalilla: “You know it.”

Philippe: “Morgen zijn die schilderpennen al op. Ik schilder of teken elke avond. Maar niemand ziet ooit het resultaat. Toch niet onder mijn eigen naam. Ik heb twee alter ego’s.”

Dalilla: “Mogen we raden?”

Saskia: “Rinus Van de Velde en Jan Fabre?”

Philippe: “Eén man en één vrouw. Eén kan ik er wel van prijsgeven. Doctor Martin von Ringleben is een kunsthistoricus van opleiding die in Wenen woont. Martin zag als kind zijn grootvader, een imker, sterven terwijl die voor de bijen aan het zorgen was. Daarom draagt hij op foto’s nu altijd zo’n imkerskap, als eerbetoon aan zijn dode opa.

“Kunstinstellingen hebben mijn alter ego zelfs al op lezingen gevraagd. Maar doctor Martin moet altijd passen: hij maakt een doctoraat over de Europese bizon en vertoeft vaak ergens in een buitenlands bos." (lacht)

Karine: “Dus op een avond verzin jij gewoon voor de lol een alter ego?”

Philippe: “Het is begonnen toen ik een tekst moest schrijven voor een kunstinstelling in Duitsland. Ik kreeg die terug met de melding: ‘Trekt op niets’. Toen begon een plan te rijpen in mijn hoofd. Ik heb nagenoeg dezelfde tekst op­nieuw ingestuurd, nu ondertekend met ‘Doctor Martin van Ringleben’. Plots waren ze laaiend enthousiast: formidabele tekst! Als Duitsers de titel ‘doctor’ zien, zijn ze al verkocht." (lacht)

Dalilla: “Heb jij alter ego’s, Faisal?”

Faisal: “Een paar zelfs.”

Dalilla: “En niet alleen in je hoofd?”

Faisal: “Nee nee. Ik geef regelmatig muziek uit onder andere namen, waarvan niemand weet dat ik het ben. Mijn techno-alter ego is zelfs succesvol. Mijn house-alter ego nog niet. Ik maak gewoon graag verschillende muziek. Maar als ik dat allemaal onder mijn eigen naam doe, is dat blijkbaar verwarrend. Mensen houden van vakjes.”

22u00: "Hij werkt in een museum, dus hij zal wel links zijn"

Faisal: “Ik heb ook iets voor Philippe. Sorry, het is nog niet ingepakt.”

Philippe: “Bretellen?”

Faisal: “Dat is een constructie om aan je fiets te hangen, om een fles wijn veilig op de fiets te kunnen vervoeren. Ik ken u niet, maar ik ga ervan uit dat jij vaak fietst. En graag wijn drinkt.”

Karine: “Wat een vooroordelen, Faisal: ‘Hij werkt in een museum, dus hij zal wel links zijn en fietsen...”

Philippe: “Ik heb na het invoeren van het mobiliteitsplan in Gent een fiets gekocht. Voor 100 euro. Vroeger ging ik met de auto, hoewel ik vlakbij woon. Toen ik de eerste keer naar het werk fietste, stonden alle medewerkers van het S.M.A.K. in volle verbazing tegen het venster geplakt: wat krijgen we nu?

“Maar ik vind dit prachtig. Kweeniehoeschoon. Maar dan om thuis aan de muur te hangen.”

Faisal: “Er steekt ook nog een ander pakje bij: glitters en andere kerstaccessoires om je baard mee te decoreren.”

Philippe: “Schitterend.”

22u40: ‘Sorry, dit is zó gênant’

Tweedehandssites vertonen na de nieuwjaars­periode traditioneel een piek: mensen die niet blij zijn met een cadeau hopen er zo nog een slaatje uit te slaan. Een geruststelling: aan de gezichten af te lezen zul je er niet veel cadeaus van dit kerstdiner vinden. Al was er toch eentje dat in aanmerking komt voor een carrière op 2dehands.be.

Karine: “Faisal, ik ga me nu al excuseren voor mijn cadeau aan jou. Het leek me wel grappig. Maar als je het wilt weggeven of verbranden: ik neem het je niet kwalijk. Echt!”

Faisal: (pakt uit) “Euh...”

Karine: “Het is gatlelijk. Zeg het maar. Geef het maar terug.”

Faisal: “Ik weet niet echt wat het is.”

Saskia: “Komaan Faisal, je hebt toch altijd gedroomd van een portret van een paarse man met hopen ijslolly’s in zijn mond? (lacht)”

Faisal: “Dit gaat me nog achtervolgen in mijn nachtmerries.”

Fien: “Een frisco zal nooit meer hetzelfde smaken.”

Karine: “Sorry, dit is zo gênant. Dat komt ervan als je cadeaus moet kopen voor mensen die je niet kent.”

Dalilla: “Waar vind je zoiets?”

Karine: “Een oude schoolgenoot van mij heeft het gemaakt. Een straatkunstenaar. Het is een schets voor een tekening op een muur. Het leek me wel grappig.”

Philippe: “Maar dat is zelfs geen schilderij. Dat is gewoon een poster. Je bent in de zak gezet, Karine. Hoe heet die kunstenaar?”

Karine: “Petit Rik.”

Faisal: “Ik zou zijn naam misschien maar niet vermelden in het artikel, for his sake.”

Karine: “O, die gaat mij zo hard haten.”

Philippe: “Hij zou zich moeten schamen.”

Saskia: “Ik vind het eigenlijk nog wel iets hebben.”

Faisal: “Euh, hoe moet ik het zeggen: het doet je iets?”

Dalilla: “Het is ‘speciaal’.”

Karine: “Nee, echt, sorry. Geef het weg voor mijn part.”

22u55: "De volgende Nobelprijs voor Literatuur is bekend"

Dalilla: “Twee cadeaus nog wel?”

Faisal: “Een stom en een minder stom.”

Dalilla: “The Beautiful Poetry of Donald Trump. Heb ik iets gemist?”

Faisal: “Dat zijn allemaal letterlijke citaten van Trump, maar door elkaar gemixt tot het iets van poëzie krijgt. Trumpiaanse dichtkunst.”

Dalilla: (citeert) "People are laughing with my hair/I think it’s very unfair/Obama said he never met his uncle/Imagine if I had made such a statement/It would be the electric chair.”

Philippe: “De volgende Nobelprijs voor Literatuur is bekend.”

Saskia: “Ik wacht nog altijd tot Trump tijdens een speech zegt: ‘Jongens, ik heb jullie goed liggen. Dit hele presidentschap was gewoon een grap.’”

Dalilla: “Hij is één grote hoax in de geschiedenis van de mensheid.”

Philippe: “Gelukkig is hij kleurenblind. De kans dat hij ooit die rode knop vindt om een nucleaire oorlog te ontketenen is klein. Met dit cadeau steun je hem natuurlijk wel, Faisal. Dat is weer extra geld voor de renovatie van de Trump Tower.”

23u10: "Al mijn helden in één boek"

Om Trump kan iedereen nog lachen, hoe schrijnend de realiteit ook is. Andere cadeaus zorgen voor een iets minder vrolijke sfeer. Als Dalilla Hermans een boek over bijzondere vrouwen krijgt, ontstaat al snel een discussie over het maatschappelijke debat vandaag. En over hoe je als columnist maar beter op je woorden let, zeker als je vrouw bent en/of een andere huidskleur hebt.

Dalilla: “Ik vergeet mijn andere cadeau bijna. Bad Girls throughout History. Op mijn lijf geschreven. Maya Angelou, Harriet Tubman, Josephine Baker, Frida Kahlo: al mijn helden in één boek.”

Saskia: “Vrouwen die onverbloemd hun mening zeiden.”

Dalilla: “Ik vind dat zelf moeilijk.”

Saskia: “Echt? Jij?”

Dalilla: “Ik ben mezelf constant aan het censureren. Dat komt door het thema waar ik vaak over schrijf: racisme en racial profiling. Dat wekt bij sommigen zo’n weerstand op dat ik altijd oplet voor ik mijn mond opendoe. Hoe ga ik dit schrijven dat het niet té bruuskerend overkomt.”

Fien: “Opdat mensen niet zouden zeggen: hier is ze weer, die trien met haar lange tenen?”

Dalilla: “Voilà. Ik word nogal snel weggezet als ‘boze vrouw’. Maar eigenlijk ben ik keivrolijk! Ik kan dus niet onverbloemd mijn mening zeggen. Mensen geloven me ook vaak niet als ik vertel over iets racistisch dat me is overkomen. Als ik een blonde Sabrina was, zouden de reacties misschien anders zijn, denk ik.”

Fien: “Creëer zoals Philippe een alter ego en kijk of er anders wordt gereageerd. Ik ben benieuwd naar het resultaat.”

Saskia: “Nochtans: toen ik een paar jaar geleden racisme bij een treinconducteur aanklaagde, geloofden velen mij ook niet. Het was nochtans overduidelijk. We waren met drie te laat voor de trein, maar alleen de twee zwarte passagiers werden van de trein gegooid. Mensen geloofden me niet. Terwijl er beelden waren waarop je kon zien dat ik opstap terwijl de trein al rijdt.”

Fien: “Omdat jij als blanke geitenwollensok wordt gezien, wellicht.”

Dalilla: “Heel veel mensen zijn niet bewust racistisch, maar maken toch opmerkingen die racistisch aanvoelen. Laatst nog op de Boekenbeurs, waar ik signeerde. Een man begon een hele uitleg tegen mij. Dat hij in Congo was opgegroeid en door negers was opgevoed. ‘Ik heb dus geen enkel probleem met negers.’ ‘Dat is heel fijn, meneer, maar eigenlijk hoor ik dat woord, neger, echt niet graag.’ Die man schrok daar enorm van. Hij leek er echt niet goed van dat ik dat zei.”

Fien: “Dat is het net. Wij blanken beseffen veel niet. Ik weet ook niet hoe het voelt als iemand iets raars of ongepasts zegt over je achtergrond of huidskleur. Omdat het bij ons nooit gebeurt. We zitten in een luxepositie. Daarom beseffen we niet dat veel uitspraken echt niet oké zijn.”

Dalilla: “Iedereen heeft privileges tegenover anderen. Ik ook. Als ik een kledingwinkel binnenstap, weet ik vooraf dat 90 procent me zal passen, andere vrouwen hebben dat voordeel niet. Net zoals jij, Fien, een concertzaal kunt binnenwandelen...”

Fien: “...zonder een moment bang te moeten zijn dat ik eruit zal worden gepikt door de security. Toen ik in Londen met mijn broer naar de cinema ging, waren we de enige blanken in de zaal. Toen besefte ik: ah, zo voelt het om de enige in een ruimte te zijn met een bepaalde huidskleur. Zeer chille sfeer, daar niet van.”

23u20: "Ik ben nogal cartoonesk ingesteld"

Faisal: “Wie heeft nog geen cadeau gekregen?”

Fien: “Ik! Straks word ik hier de hele avond genegeerd.”

Faisal: “Het is een projector voor je smartphone. Om je zelfgedraaide filmpjes te projecteren.”

Fien: “Geweldig. Ik doe dat steeds meer, filmen met mijn smartphone. En er zit nog een tweede cadeau bij. (doet open) Een sleutelhanger in de vorm van een megafoon.”

Faisal: “Zo stel ik me regisseurs altijd voor: luid roepend in zo’n ding, tegen hun acteurs, terwijl ze op de set in zo’n opklapstoeltje zitten. Ik ben zeer cartoonesk ingesteld.”

Fien: “Ik ben totaal geen roeper op de set. Enkel thuis, tegen mijn kinderen. "(lacht)

Karine: “Ben je autoritair als regisseur?”

Fien: “Dat wel, al zal enkel mijn assistent dat merken. Ik zeg mijn eisen tegen hem, en hij zorgt ervoor dat de rest van de set zwijgt zodat ik me kan concentreren als dat moet.”

Philippe: “Wow, dat moet ik als museumdirecteur misschien ook eens overwegen, zo’n assistent.”

Fien: “Ik word nooit direct kwaad op mijn acteurs. Want die heb je daarna nog nodig om een goede film te maken, die moet je nog van alles vragen. Dus gebruik ik mijn assistent als doorgeefluik. Zodat ik mijn vertrouwensband met de acteurs behoud. Je hebt wel regisseurs die houden van conflict op de set. Omdat daar een spanning uit zou ontstaan.”

Philippe: “Ik geloof dat niet, dat conflict positief kan werken.”

Fien: “Ik word daar zelf vooral heel ongelukkig van. En megaongemakkelijk.”

23u30: "Je weet nooit waar je kunt belanden"

Na het hoofdgerecht – hert, savooikool met dragon, pastinaak met zwarte olijven en vegetarische lasagne met spinazie en butternut – en een nieuwe rookpauze is het tijd om aan de laatste ronde te beginnen. Als ware het toeval passeren enkele cadeaus die vooral van verre reizen doen dromen. Zou het een tegengewicht zijn voor het barre winterweer buiten?

Karine: “Een boek: The Ultimate Travelist. Iedereen denkt altijd dat ik één of andere ontdekkingsreiziger ben of zo.”

Faisal: “Ik heb dat boek gekozen omdat ik ergens las dat je van de ene dag op de andere zou kunnen verhuizen naar om het even waar.”

Karine: “Euh, nee.”

Saskia: “Jij gelooft alles wat je leest, Faisal?”

Philippe: “Ik waarschuw je maar al: al mijn cadeaus hebben met reizen te maken. Het zijn nomadische geschenken. Universeel en tijdloos. Enfin, dat is toch de bedoeling.”

Dalilla: (opent haar cadeau) “Een lamp?”

Philippe: “Een leeslamp voor onderweg, met ledlicht voor een lange leesduur. Gebaseerd op mijn eigen ervaring tijdens een reis in Nepal. Er was daar vaak een tekort aan elektriciteit. Zo’n leeslamp kun je dan goed gebruiken.”

Faisal: “Merci voor de Kuifjes, Philippe. Ben je zelf een stripfanaat?”

Philippe: “Nee, nooit geweest.”

Faisal: “Ah, dan kan ik ook eerlijk zijn: ik ook niet. Enkel wat Urbanussen, als kind.”

Philippe: “Als ik als kind ziek was, kreeg ik ook altijd een strip. Asterix.”

Faisal: “Waarom dan deze Kuifjes?”

Philippe: “Kuifje is gewoon zo goed gemaakt. En het heeft iets jongensachtigs. Ideaal dus voor de enige andere man hier aan tafel. Voor jou, Fien, heb ik een atlas.”

Fien: “Geweldig. Ik doe soms wel een poging om de ligging van landen beter te leren kennen. Ik kan echt van die aanvallen krijgen: ‘Nu moet ik alle staten van Noord-Amerika uit het hoofd leren.’

Philippe: “In pre-gps-tijden lag er altijd zo’n atlas in mijn wagen. Onder het motto: je weet nooit waar je kunt belanden. Zo’n schoon object ook. Ik vind dat we tegenwoordig te veel vertrouwen op onze gps en Google Maps.”

Fien: “Ik moet veel reizen voor mijn werk. Maar ik doe het eigenlijk niet graag. Ik vlieg niet graag.”

Philippe: “Ik heb het omgekeerde: ik ben alleen maar content als ik reis. Ik heb het omgekeerde van heimwee. ‘Fernweh’, noemen ze dat in het Duits.”

23u35: "Ik ben diep ontroerd"

Hou het beste voor het laatste? Als Philippe Van Cauteren zijn laatste cadeau aan Karine Claassen geeft, wordt het even heel stil aan tafel. Iedereen hangt aan de lippen van Van Cauteren, die vertelt over zijn ervaringen in een vluchtelingenkamp. Over hoe mensen die in de grootste ellende leven toch erg hoopvol kunnen zijn.

Philippe: “Voor Karine heb ik nog een speciaal cadeau. Al had ik het ook aan Saskia kunnen geven.”

Karine: “Ik was net diep ontroerd, Philippe.”

Philippe: “Blijf in dat geval diep ontroerd. Het is iets heel persoonlijks.”

Saskia: “Zo persoonlijk dat je het ook aan mij had kunnen geven.”

Philippe: “Het zit helemaal in de kerstsfeer.”

Karine: “Ik haat kerst.”

Philippe: “Het is een boek dat ik zelf heb gemaakt: Traces of Survival. Zal ik het verhaal vertellen?”

Karine: “Heel graag.”

Philippe: “Ik ben in 2014 met Tamari Chalabi van de Ruya Foundation for Contemporary Culture in Iraq naar drie vluchtelingenkampen in Noord-Irak getrokken, met papier, stiften en potloden. Het idee was om mensen de kans te geven tekeningen te maken. Geen kinderen – we wilden geen ‘unicefisering’ – maar volwassenen die vergeten waren om te tekenen. We hadden een paar tekeningen verwacht, we hebben er 600 gekregen. Zo veel dat we er wel iets mee móésten doen.

“We hebben Ai Weiwei gevraagd een selectie te maken voor een boek. Dit boek. De verkoop heeft 30.000 euro opgebracht. Dat geld zijn we vorig jaar in dezelfde kampen gaan afgeven.”

Karine: “Amai, ge pakt mij.”

Philippe: “Je moet het thuis maar eens rustig doorbladeren. Die tekeningen: de meeste zitten vol hoop, ook al zijn ze gemaakt door mensen die de grootste tragedies hebben meegemaakt. De cover is getekend door een man van in de zestig. Op een dag klopten onbekende mannen op zijn deur. Hij had welgeteld een kwartier om zijn huis te verlaten als hij wilde blijven leven. De boom uit zijn tuin is zijn herinnering aan thuis. De hele ervaring rond dat boek heeft mijn leven veranderd.”

Fien: “Zo schoon, zo heftig.”

Philippe: “Intussen hebben we een tweede boek gemaakt, met tekeningen van vluchtelingen in België. Heel vreemd, maar de thema’s in de tekeningen zijn compleet anders. Donkerder. Het eerste boek zit vol verwijzingen naar de natuur, dieren, het verlangen naar waar ze vandaan komen. Bij de vluchtelingen die in België zijn gestrand, voel je de tragedie van de reis, van de overtocht over de Middellandse Zee. De tragedie van hier vast te zitten, van de onmogelijkheid om erkend te worden. Als mens.”

Karine: “Mag ik u kussen, Philippe?”

Philippe: “Is dat niet de titel van een tv-programma?”

23u55: "Wil jij van cadeau ruilen?"

Dalilla: “Zullen we nog vlug het laatste cadeau geven? Ik wil geen partypooper zijn, maar ik moet er morgen, of straks, om zes uur uit. Ik heb drie kinderen.”

Philippe: “Heb jij al drie kinderen?”

Dalilla: “Fien, dit is het duurste geschenk, en wellicht ook het stomste.”

Fien: “Ik onthou gewoon dat het het duurste is.”

Dalilla: “Jij hebt ook kinderen en moet dus ook constant keimoe zijn. Vandaar: een massagetoestel voor de nek. Zo kun je jezelf een verkwikkende massage geven terwijl je op de set staat. Moeders moeten combineren.”

Fien: “Ideaal: ik heb een heel slechte nek en rug. Ik heb thuis 101 kersenpitkussens liggen. Ik ga het straks meteen testen.”

Saskia: “Het is nog sexy op de koop toe.”

Philippe: “Kunnen we daar geen covershoot van maken?”

Dalilla: “De reviews op bol.com waren alvast laaiend enthousiast.”

Fien: “Amai, ik vind dat iedereen supergoede cadeaus heeft gekocht.”

Philippe: “Behalve Karine met haar ‘schilderij’." (lacht)

Karine: “Is er een prijs voor het meest gênante geschenk?”

Saskia: “Wil jij je kunstwerk niet ruilen, Faisal? Ik vind het zo lelijk dat ik het weer goed vind.”

Faisal: “Ruilen? Je mag het hebben. Christmas spirit and all.”

Saskia: “Deal. In ruil voor een kip.”