Zerocovidbeleid in Hongkong werkt niet meer door omikron: overheid versoepelt onder druk van vertrekkende expats

De Hongkongse leider Carrie Lam, die zwaar onder vuur ligt vanwege haar falende covidaanpak, kondigde de versoepelingen maandag aan. Ze maakte ook bekend de geplande massatest van de hele bevolking te schrappen. Volgens Lam volgt de aanpassing op een daling van het aantal besmettingen in Hongkong, maar volgens andere regeringsleden speelde vooral kritiek uit de zakenwereld een rol. De strenge covidregels bedreigen Hongkongs status als internationaal financieel centrum.

Hongkong voerde bijna twee jaar lang een succesvol zerocovidbeleid, maar bleek begin dit jaar niet opgewassen tegen een uitbraak van de omikronvariant. Na amper tweehonderd coviddoden in de eerste twee jaar van de pandemie zag Hongkong het dodental in één maand stijgen naar meer dan vijfduizend. Hongkongse mortuaria liggen overvol en in ziekenhuizen blijven lijkzakken urenlang tussen de bedden liggen.

Volgens experts is het huidige debacle in Hongkong vooral het gevolg van de lage vaccinatiegraad onder ouderen: van alle 80-plussers is slechts 55 procent dubbel gevaccineerd, van wie driekwart met het Chinese vaccin Sinovac, dat minder werkzaam is tegen omikron dan mRNA-vaccins. Veel oudere Hongkongers lieten zich niet inenten uit angst voor bijwerkingen. Van alle recente coviddoden in Hongkong was volgens officiële data 90 procent niet volledig gevaccineerd.

Gezondheidscrisis

De gezondheidscrisis verergerde doordat het Hongkongse beleid aanvankelijk voorschreef dat alle patiënten (ook die met milde symptomen) zich in het ziekenhuis moesten laten opnemen. Daardoor raakten ziekenhuizen overweldigd, waardoor patiënten met ernstige symptomen langer op medische zorg moesten wachten. Begin maart liet de overheid met hulp van Peking acht tijdelijke quarantainecentra bouwen, met tienduizend bedden voor patiënten met milde symptomen.

De Hongkongse overheid sloot ook scholen, horeca en andere ontmoetingsplaatsen, en kondigde een massatest van de hele bevolking (7,5 miljoen inwoners) aan. De maatregelen passen in een zerocovidbeleid, bedoeld om het coronavirus in te dammen, al greep Hongkong niet naar het ultieme wapen: de lockdown. Volgens critici is het Hongkongse beleid wetenschappelijk nauwelijks onderbouwd, en is het vooral politiek gemotiveerd: bedoeld om Peking te behagen, waar de Communistische Partij van China van het zerocovidbeleid zijn uithangbord heeft gemaakt.

Expats

De uiterst strenge, maar weinig gerichte maatregelen waren voor veel inwoners van Hongkong – en vooral voor veel expats – aanleiding om de stad vaarwel te zeggen. In februari vertrokken volgens immigratiebeambten meer dan 71.000 inwoners, en in de eerste helft van maart meer dan 43.000. De delegatie van de Europese Unie zei vorige maand dat 10 procent van de Europese expats Hongkong heeft verlaten.

Volgens persbureau Bloomberg verschuiven veel financiële instellingen in Hongkong hun werknemers geleidelijk naar Singapore, al gebeurt dit vooral stilzwijgend, uit angst Peking voor het hoofd te stoten. Een openlijke verhuizing uit Hongkong zou “als een agressieve stap tegenover China” worden gezien, aldus de CEO van investeringsbank Société Générale, volgens Bloomberg. “Dat zou ons mogelijk niet helpen om ons in China te ontwikkelen zoals we willen.”

Ook leden van het Hongkongse kabinet zeiden protest te hebben aangetekend bij Carrie Lam. “De strenge quarantainemaatregelen voor mensen die naar Hongkong komen en de angst voor een grote lockdown tijdens de geplande massatest hebben geresulteerd in de verhuizing van veel expats uit de financiële sector naar Singapore”, aldus kabinetslid Ronny Tong Ka-wah in de krant Southern China Morning Post.

Strenge inreisbeperkingen

Veel expats tilden vooral zwaar aan een in januari ingevoerd inreisverbod vanuit negen landen, waaronder de Verenigde Staten en Groot-Brittannië, en de verplichte hotelquarantaine van twee tot drie weken. Die strenge inreisbeperkingen, weinig logisch gezien het feit dat het virus zich al volop binnen Hongkong bevindt, worden nu aangepast. Ook gaan Hongkongse scholen, horeca en andere ontmoetingsplaatsen vanaf half april weer open, in sommige gevallen stapsgewijs.

Na een piek begin maart met meer dan 50.000 gevallen per dag is de omikronuitbraak in Hongkong aan het uitdoven: maandag werden 13.000 besmettingen gemeld. Officieel blijft Hongkong vasthouden aan het zerocovidbeleid, al wordt dit nu in de praktijk afgezwakt. De semiautonome stad blijft in haar covidbeleid gewrongen zitten tussen het Chinese vasteland, dat een veel strenger zerocovidbeleid toepast, en de rest van de wereld, waar de meeste restricties zijn afgeschaft.