‘Ze huwelijkte me als seksslaaf uit aan een IS-strijder’: later deed Leyla Ekren haar moeder in de cel belanden

Allison Fluke-Ekren, een lerares uit ­Kansas in de VS, trok met haar gezin naar Syrië en dwong haar dochter Leyla om te trainen voor de oorlog van Islamitische Staat. Diezelfde dochter hielp de autoriteiten vervolgens om haar moeder achter de tralies te krijgen.

Leyla Ekren, een rustig meisje uit het landelijke Kansas, verloor haar kinderlijke onschuld in Syrië. Meer dan tien jaar geleden brak daar oorlog uit, en haar moeder, Allison Fluke-Ekren, was met haar gezin naar het land gereisd om te vechten voor Islamitische Staat (IS).

Het meisje liep buiktyfus op, maar dat hield haar moeder, een verbeten militante die zou ­opklimmen binnen de rangen van Islamitische Staat, niet tegen om haar te onderwerpen aan een zware militaire training. Leyla, toen amper 10 jaar, ging mentaal en fysiek ten onder.

“Ik voelde de dood naderen en ging geestelijk almaar verder achteruit”, zegt ze. “Je zag mijn ribben als een ladder door mijn huid priemen. Mijn buik was ingezakt. Mijn neus bloedde constant. Ik viel flauw, want mijn lichaam kon het niet aan. En mijn moeder deed niets.”

Ze spartelde erdoor, en opnieuw legde haar moeder Allison haar wil op. Leyla moest op haar 13de trouwen met een IS-strijder. Hij verkrachtte haar. In de herfst van 2017 kon Leyla, nog altijd een tiener en een paar maanden zwanger, met de hulp van de Amerikaanse regering terugreizen naar Kansas, waar ze wat later beviel.

Het is bekend welke gruwelen IS in Syrië beging. Dit verhaal, opgetekend aan de hand van gesprekken, getuigenissen en gerechtsdocumenten, schetst een buitengewoon beeld van misbruik van een kind door een ouder. Even uitzonderlijk was de bereidheid van Leyla om de federale speurders op het spoor te zetten van haar moeder. Allison Fluke-Ekren werd in januari overgebracht naar de Verenigde Staten om terecht te staan. Een paar maanden later pleitte ze schuldig aan het bieden van materiële steun aan een terroristische organisatie.

Vele jaren nadat de Verenigde Staten de overwinning in Syrië opeisten, zijn de wonden die Islamitische Staat heeft geslagen nog altijd voelbaar. Zelfs in afgelegen oorden zoals Overbrook in Kansas. Het verhaal van Leyla geeft aan hoe groot de littekens zijn, en dat het intense leed van de gebeurtenissen in Syrië niet beperkt bleef tot het Midden-Oosten.

Leyla Ekren is nu 20. Op 1 november 2022 vertelde ze haar verhaal voor het eerst publiekelijk, toen haar moeder door een federale rechter in Virginia veroordeeld werd tot de maximumstraf van twintig jaar gevangenis. Bevend vertelde ze over het misbruik van haar moeder in Syrië.

“Ik ben mijn hele leven slecht behandeld geweest”, zei Ekren, die soms moeite had om haar zinnen af te maken. Haar moeder huwelijkte haar “als seksslaaf uit aan een willekeurige IS-strijder”, vertelde ze, en liet haar in Raqqa achter, “bij mijn verkrachter”.

Voor de hoorzitting had Raj Parekh, openbaar aanklager voor het Eastern District of Virginia, een memorandum ingediend waarin de wreedheid van de moeder tegenover haar kinderen beschreven werd, ook jegens haar oudste zoon, Gabriel Fluke, die kort sprak tijdens het proces.

Parekh schetste een vernietigend portret van Allison Fluke-Ekren en de manier waarop ze haar kinderen onophoudelijk mishandelde, hoe ze zich overgaf aan het extremisme.

Fluke-Ekren “liet een spoor van verraad na”, zei hij in de rechtbank. Ze werd “een terroristische militaire leider en in feite een keizerin van IS”. En ze werd “gedreven door fanatisme, macht, manipulatie, de schijn van onoverwinnelijkheid en extreme wreedheid”.

Gekleed in een zwarte hidjab en groen hemd met het opschrift ‘gevangene’ ontkende Fluke-­Ekren (42) heftig dat ze haar dochter mishandeld had of haar had uitgehuwelijkt. Het was volgens haar allemaal Leyla’s beslissing. Maar ze zei ook: “Ik heb intens spijt van mijn keuzes.”

Boerderij

Allison Fluke-Ekren groeide op in Lawrence in Kansas. Ze trouwde in 1996 en beviel al snel van Gabriel en een dochter, Alaina. Het huwelijk liep spaak in 2002. Ze was “een bedrieger”, zei haar eerste echtgenoot ooit. Hun zoon omschreef haar als “een monster”.

In 2002 bekeerde ze zich als bachelorstudent aan de University of Kansas tot de islam en trouwde ze met Volkan Ekren, een telg van een Turkse welgestelde familie. Ze kregen vijf kinderen, onder wie Leyla.

Fluke-Ekren radicaliseerde haar tweede echtgenoot, zeggen familieleden. In 2008 verhuisde het gezin naar Caïro, waar de mishandeling doorging. Gabriel weifelde, omdat hij zijn zussen en broers wilde beschermen, maar verliet uiteindelijk Egypte om bij zijn vader te gaan wonen.

Eind 2011 woonde het gezin in Libië. Volgens Leyla was het daar dat haar moeders halsstarrige zoektocht naar jonge rekruten ontstond en haar verlangen om gewelddadige aanslagen te plegen vorm kreeg. Allison Fluke-Ekren zette het plan op om een school te gebruiken als militair trainingscentrum voor jonge vrouwen. Ze hoopte dat haar man de islamistische militante groepering Ansar al-Sharia kon overtuigen om het initiatief te financieren.

Fluke-Ekren en haar man leefden in Benghazi toen daar in 2012 aanvallen plaatsvonden op een Amerikaanse diplomatieke wijk en een nabijgelegen CIA-basis. Na de aanslagen, waarbij vier Amerikanen gedood werden, bestudeerde en resumeerde ze documenten die buit waren gemaakt bij de aanval op het consulaat, en die ze vervolgens doorgaf aan Ansar al-Sharia.

Uiteindelijk kwam de school niet van de grond. Teleurgesteld in Ansar al-Sharia, dat duidelijk niet gewelddadig genoeg was naar haar zin, dwong ze haar gezin om eind 2012 of begin 2013 naar Syrië te verhuizen, waar ze toetrad tot de rangen van het Al-Nusra-front, een afsplitsing van Al Qaida.

Opnieuw wilde Fluke-Ekren per se militaire training geven aan jonge vrouwen, om zo een bataljon vrouwelijke strijders op te richten, maar Al-Nusra hield de boot af. Ze verliet de groepering, maar bleef wel training geven aan haar dochter, die buiktyfus opliep. Pas toen haar moeder geld van de familie van haar man kon bemachtigen, zegt Leyla, trok ze met haar naar Turkije voor medische zorgen. Haar vader bleef in Syrië, waar hij verantwoordelijk werd voor de opleiding van sluipschutters van Islamitische Staat.

De reis was verschrikkelijk. Toen ze de grens met Turkije overgestoken waren, herinnerde Leyla zich, “moest ik kilometers ver door velden met landmijnen stappen”. Soms moest ik “me in hoog gras verstoppen voor het Turkse leger terwijl ik zware krampen had”.

Nieuwe paspoorten

In Turkije ging Fluke-Ekren ook op zoek naar nieuwe paspoorten voor haar gezin en drong ze aan op een gesprek met de Amerikaanse ambassade in de hoofdstad Ankara. Toen dat er kwam, wekten haar antwoorden over de activiteiten van haar echtgenoot in Benghazi argwaan op bij de functionarissen, staat te lezen in een rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

In 2015 woonden ze in Mosoel in Irak, waar Fluke-Ekren zich voor Islamitische Staat bekommerde om de weduwen van strijders. Het gezin keerde terug naar Syrië, waar Volkan Ekren gedood werd bij een luchtaanval.

Leyla vertelde dat haar moeder nu niet langer kon bogen op het gezag haar man, en dat ze haar daarom in 2015 dwong om met een IS-strijder te trouwen. Op die manier wilde ze politieke invloed binnen de organisatie opbouwen, om zo een vrouwelijk bataljon te kunnen oprichten. Uiteindelijk slaagde ze daar ook in en leidde ze meisjes en vrouwen in Raqqa in Syrië op om om te gaan met AK-47-geweren, granaten en zelfmoordgordels. Fluke-Ekren had ook plannen om aanslagen in de VS te plegen.

Ze trouwde ook opnieuw. Eerst met een man uit Bangladesh die voor Islamitische Staat werkte en zich specialiseerde in drones, waarmee hij chemische bommen wilde droppen. Daarna huwde ze met een militaire leider van IS die verantwoordelijk was voor de verdediging van Raqqa. Hij sneuvelde later in de strijd.

Fluke-Ekren kreeg in totaal elf kinderen, en adopteerde ook een kind. Twee kinderen stierven in Syrië, onder wie een baby en de 5-jarige Zaid, die omkwam bij een raketaanval. Haar oudste dochter, Alaina, is nog altijd vermist, een andere zoon woont in Turkije. Nog zes kinderen leven in pleeggezinnen in Virginia.

In de herfst van 2017, terwijl Raqqa ontglipte aan de controle van Islamitische Staat, ontvluchtte Leyla de stad. In Baghouz bereikte ze een controlepost van de Syrische Democratische Strijdkrachten. In een interview in oktober met CBS News werd Leyla, die toen 15 was, niet bij naam genoemd, maar vertelde ze dat ze uit Kansas kwam. Haar vader was tegen haar wil met haar naar Syrië gereisd, zei ze.

Ze leek nog onder de invloed van haar moeder te staan, want ze insinueerde dat die zich nog in de Verenigde Staten bevond. “Hoi mama”, zei ze. “Als je deze video ziet, neem alsjeblief contact met me op.” Ze beschreef de gruwelen van Raqqa en zei dat haar echtgenoot, een IS-strijder, was omgekomen bij een luchtaanval en dat ze een kind verwachtten.

Grimmig

Fluke-Ekren bevond zich niet in de Verenigde Staten maar in Syrië, waar ze nog maar eens trouwde. Erop vertrouwend dat haar moeder zou proberen haar te vinden, creëerde Leyla een account op sociale media. Ze werkte samen met de FBI, en het was de bedoeling dat ze stiekem de communicatie zouden registreren.

In december 2020 nam Fluke-Ekren contact op met haar dochter via een versleutelde berichtendienst. “Ik ben ook bang. Ik vraag me af of ik misschien met de FBI aan het praten ben. Stuur alsjeblief een bericht.”

Een paar dagen later antwoordde Leyla. Ze stelde haar moeder gerust: de FBI was niet in haar geïnteresseerd, zei ze. “Dat is goed nieuws”, antwoordde Fluke-Ekren. “En je doet het fantastisch, ik ben trots op je.” En ze zei nog dat haar dochter ooit zou terugkeren naar Syrië.

Snel daarna nam Fluke-Ekren opnieuw contact op. Ze rationaliseerde de dood van Ekren en Zaid, want het was voor een goede zaak. “Je voelt geen spijt”, zei ze.

In de zomer van vorig jaar werd Fluke-Ekren door onbekende actoren opgepakt in Syrië. In januari werd ze gearresteerd door de FBI, die haar ondervroeg over haar adoptiekind. Ekren was de vader, zei ze, maar de realiteit was veel grimmiger.

De ouders van het kind kwamen om bij een zelfmoordaanslag in Syrië die Fluke-Ekren mee geïnspireerd had, melden rechtbankdocumenten. De moeder, met wie Fluke-Ekren bevriend was, verzette zich tegen het plan omdat ze zwanger was.

Fluke-Ekren stelde de vrouw gerust: ze zou het kind onder haar vleugels nemen als ze de aanslag uitvoerde. Ze kwam die belofte na, schreef ­Parekh.

_{© The New York Times}