Yassine Boubout: "Natuurlijk is links ook racistisch"

"Ik vind het een groot compliment als iemand mij met Dyab Abou Jahjah vergelijkt”, zegt Yassine Boubout. “Al klopt de vergelijking niet. Dyab is grootser, hij heeft een indrukwekkend palmares, waar ik nooit aan zal kunnen tippen.”

Wat niet is, kan nog komen. Boubout is een 20-jarige Antwerpenaar die rechten studeert aan de VUB en zich actief engageert bij verschillende verenigingen, van Movement X tot Hart boven Hard. Hij werd twee jaar geleden al even wereldberoemd in Vlaanderen toen hij in het Wijnegem Shopping Center hardhandig werd gearresteerd na de aanschaf van een potje rijstpap. Twee weken geleden betoogde hij tegen

N-VA-staatssecretaris Theo Francken aan de VUB, en ging hij naar de vergadering waar ngo’s het protest tegen de komst van Donald Trump naar de NAVO-top in Brussel wilden voorbereiden.

En daar gebeurde iets raars, op die vergadering. Toen het gezelschap een spreker moest kiezen die tijdens dat protest, op 24 mei in Brussel, over racisme zal speechen, werd de naam van Abou Jahjah van tafel geveegd wegens ‘te controversieel’. “Ongelofelijk”, zegt Boubout. “Dyab is een icoon van de Belgische antiracismebeweging. Hier is maar één conclusie mogelijk: veel van de mensen die beweren tegen racisme te strijden, doen zélf mee aan de stigmatisering en criminalisering van Dyab. Ze zijn zo zelf racistisch bezig.”

Abou Jahjah haalde in een column op DeWereldMorgen.be meteen uit naar het racisme van links. Daar bent u het dan mee eens?

“De analyse van Dyab klopt. Natuurlijk is links ook racistisch. Het racisme van rechts anders en gevaarlijker dan dat van links. Dat van links is verdoken of onbewust, ik noem dat het postkoloniale racisme, dat is de houding: ‘We hebben een beetje kleur, dus we zijn goed bezig.’ Ze doen het niet opzettelijk, maar zodra je het aankaart, zijn ze op hun teentjes getrapt. Het linkse racisme bestaat, en dat mogen we aankaarten.”

Als u zich distantieert van links, riskeert u dan geen bondgenoten te verliezen?

“Niet noodzakelijk. Een aantal radicaal linkse bewegingen vermengen de strijd tegen het racisme te veel met de strijd voor sociale rechten. Ik geloof ook dat er een verband is tussen racisme en het kapitalistische systeem, maar racisme gaat niet verdwijnen als je dat systeem neerhaalt. Die postkoloniale houding zal blijven bestaan: de blanken die de leiding nemen, een paar bruine gezichten meenemen, en vervolgens zichzelf op de borst kloppen omdat ze zo goed bezig zijn.”

U bent als activist ook betrokken bij Hart boven Hard.

“Ik zie mijzelf als een freelance activist. Movement X is mijn thuisbasis, maar ik geloof ook in de sociale strijd van Hart boven Hard. En ik heb samen met twee studenten One-Line Solidarity opgericht. Met hen heb ik vorig jaar maandenlang hard gewerkt in de vluchtelingenkampen van Calais en Duinkerken. We hebben er onder meer een moskee gebouwd en een keuken waar elke dag tweeduizend mensen gratis kunnen eten.”

Indrukwekkend.

“Bwah. Zo indrukwekkend vind ik dat niet. Wij zagen dat als onze plicht.”

Is dat geïnspireerd door uw geloof?

“Nee, dat zou ik niet zeggen. Wij konden het gewoon niet aanzien hoe mensen in die kampen moesten leven als honden. Zonder eten, zonder drinkbaar water, zonder hulp. Zo mogen we mensen in ons superieure westen niet laten leven. Ik vind dat je dan als mens je medemens moet helpen.”

U was ook betrokken bij het protest tegen staatssecretaris Theo Francken aan de VUB. Was u daar namens Movement X, of alleen namens uzelf?

“Ik was daar als VUB-student. Ik wist dat onder meer de jongerenafdeling van Groen een ludieke actie wilde organiseren, met een ­alternatief debat een uurtje voor de lezing van Francken zelf. Het was dus zeker niet de ­bedoeling om hem het spreken te verhinderen. Toen een aantal studenten, onder meer een Franstalige groep van de ULB, dat wél wilden en een blokkade opwierpen, heb ik daar niet aan meegedaan. Ik ben wel blijven betogen. Jammer genoeg heeft de motivatie van ons protest de media niet gehaald.”

Grijp dan nu uw kans.

“Wij gaan niet akkoord met het beleid van Theo Francken. Zijn deportatiewet creëert ­eersterangs- en tweederangsburgers. De wet-Francken maakt het mogelijk om mensen die hier geboren zijn op basis van vermoedens te deporteren. Als rechtenstudent baart dat mij zorgen, omdat de rechtszekerheid in het gedrang komt. Dat begint op totalitaire toestanden te lijken. Wij vinden het ook ongehoord dat Francken op Twitter en in de media voortdurend blijft ­polariseren. Denk aan zijn tweet over moederdag.”

Francken stuurde op Twitter inderdaad een video rond van een of andere prediker die beweert dat moederdag haram is, verboden in de islam.

“Wat totale onzin is. In Marokko is moederdag zelfs een officiële feestdag. Natuurlijk kun je een video te vinden van een of andere wahabitische zot die beweert dat moederdag haram is. Maar moet een staatssecretaris dat tweeten? Waar is die man mee bezig?”

Waarmee denkt u?

“Met pure polarisering. Francken wil met zo’n tweet alleen maar verdeeldheid zaaien. Francken, de rechtse held, die nog wat stemmen wil winnen.”

Na de protesten tegen Francken aan de VUB werd u bedreigd, zag ik op Facebook.

“Ja, er zijn al verschillende bedreigingen op de deur van mijn kot gekleefd. Persoonlijk aan mij gericht, dus ze weten mij wonen. En hun boodschap is dezelfde als die van de studenten die aan de UGent de lezing van Francken bijwoonden: ‘Linkse ratten, rol uw matten!’. In een van de posters die op mijn deur werden gekleefd, roepen ze op om die ‘linkse ratten’ uit helikopters te gooien, zoals de voormalige Chileense dictator Augusto Pinochet naar het schijnt deed.”

Maken die bedreigingen u bang?

“Mij? Niet direct. Ik ben een stevige kerel, zoals u kunt zien. Maar de andere studenten die bij mij op kot zitten, zijn nu wel een beetje bang. En dat baart mij zorgen. Dat ze mij proberen bang te maken, ach, dat hoort erbij. Als ik hoor wat Dyab heeft meegemaakt, als ik hoor dat advocaat Abderrahim Lahlali ooit een kogel in de brievenbus heeft gevonden, dan valt het bij mij nog mee. Ik heb wel een klacht ingediend.”

De politie was ineens uw vriend, schreef u op sociale media. Dat was twee jaar geleden wel anders, toen u in het Wijnegem Shopping Center werd aangehouden.

“Dat was een traumatische ervaring. Ik was rijstpap gaan kopen en moest ineens – bam! – op mijn knieën gaan zitten met twee machinegeweren tegen mijn hoofd. Ik kan dat nog altijd niet geloven. Vier uur lang hebben ze mij vastgehouden. Er zijn mensen die ergere dingen hebben meegemaakt, maar dat waren de langste uren van mijn leven tot dusver.”

Hebt u die rijstpap nog ­opgegeten?

(lacht) “Nee, die moest ik terug in het winkelrek zetten.”

Was u dat soort politiebehandeling nog niet gewoon?

“Ik ben geboren en getogen in Antwerpen, en heb dus nooit een goede relatie gehad met de politie. Ik moest soms verschillende keren op een dag mijn identiteitskaart tonen, aan dezelfde agent. Zeer vervelend. Ik ben op mijn twaalfde eens geslagen door een skinhead, en toen ik daarvoor naar de politie belde, waren ze ook niet erg behulpzaam.”

Voelt u zich vertegenwoordigd in het ­parlement?

“Dat is een moeilijke vraag. Ik ben een activist zonder partij. Zeker voor de regeringspartijen zou ik nooit kunnen stemmen. Van de N-VA had ik dit beleid wel verwacht, maar van Open Vld valt het mij tegen. En CD&V stelt mij helemaal teleur. Dat iemand als Nahima Lanjri, die voor CD&V in de Kamer zit, mee die wet-Francken heeft goedgekeurd, kan er bij mij niet in.”

Wat met de linkerzijde?

“De SP.A van John Crombez is op trein van rechts gesprongen om stemmen te winnen. De PVDA vind ik wel interessant, zeker met Raoul Hedebouw in de Kamer, maar ik weet niet of ik mij volledig in hun partijprogramma kan vinden. En dan Groen: daar zitten zeker interessante figuren, zoals Kristof Calvo en Imade Annouri, maar ik heb bezwaar tegen hun strijd tegen onverdoofd slachten.”

Maar zelfs de Saudi’s importeren verdoofd geslacht vlees uit Nieuw-Zeeland, dus ook dat kan halal zijn, toch?

“Het probleem van deze discussie is dat het helemaal niet om dierenleed gaat. Ik snap dat argument wel, maar ik vind het totaal hypocriet. En ik heb een hekel aan hypocrisie. Als je ziet wat er allemaal gebeurt in de industriële ­veehouderij – dat is pas dierenleed op grote schaal. Als het echt over dierenleed ging, zou men zich niet focussen op die ene islamitische feestdag. Ik zie dat als pesterijen. Moslims ­pesten is nogal populair helaas.”

Tijdens de Nederlandse verkiezingsstrijd vond u dat ook Vlaanderen een partij als DENK nodig heeft, die het opneemt voor ­burgers met een migratieachtergrond.

“We hebben geen identieke partij nodig, geen copy paste. Maar ik vond DENK wel een mooi verhaal: de partij van twee mannen met ­migratieroots die in minder dan een jaar tijd drie zetels verovert in het parlement. Op die manier hebben ze veel mensen met migratieroots gepolitiseerd. Zo’n beweging hebben wij hier ook nodig.”

Kan de partij van Dyab Abou Jahjah en Ahmet Koç die rol vervullen?

“Goede vraag. Ik weet het niet. Ik ken hun plannen niet precies. Ik denk wel dat ik Dyab zou kunnen volgen, omdat wij op veel onderwerpen op dezelfde lijn zitten, maar Koç ken ik niet.”

Bent u niet bang dat hij te veel op de lijn van de Turkse president Erdogan zit, die toch een paar categorieën erger is dan Theo Francken?

“Dat zou problematisch kunnen zijn, ja, maar daar durf ik mij niet over uitspreken, ik heb die discussie in Limburg niet goed genoeg gevolgd. Ik weet niet in hoeverre Koç echt gelinkt kan worden aan Erdogan. Geen afstand van iemand nemen is nog niet hetzelfde als met die persoon op één lijn zitten. Ik heb te weinig informatie om te oordelen.”

Zullen Abou Jahjah en Koç veel kiezers ­hebben, denkt u?

“Koç heeft zijn electorale kracht toch al bewezen bij de SP.A, voor die partij hem aan de deur zette. En ook Dyab heeft in 2003 met Resist achtduizend voorkeursstemmen gehaald. Voor iemand die toen helemaal kapot was gemaakt in de media, is dat niet niets. Ik denk dat Dyab zeker in Brussel flink wat stemmen kan halen.”

Movement X brengt nochtans nooit veel volk op de been.

“Er bestaat vandaag veel armchair-activisme: mensen die op Twitter en Facebook wel actie voeren, maar niet meer op straat komen. Je zou kunnen zeggen dat sociale media het protest zowel hebben versterkt als verzwakt. We ­hebben meer bereik dan vroeger, maar er zijn meer mensen die zéggen dat ze zullen komen dan dat er echt komen.”

U was vorige week boos op radicaliserings­expert Montasser AlDe’emeh, die in Knack schreef dat kinderen bang worden gemaakt door islamleerkrachten.

“Ik was vroeger vooral bang van Zwarte Piet (lacht). Ik begrijp Montasser niet. Vroeger vertelde hij interessante dingen, maar nu is hij de pedalen kwijt. Hij begint te lijken op wat Amerikanen een ‘Oom Tom’ noemen, iemand die de blanken blij maakte en de zwarten ­kalmeerde. Jammer, want hij is intelligent.”

Hij doet aan zelfkritiek, is dat niet gezond?

“Zelfkritiek? Zeggen dat moslims debielen zijn, dat vind ik geen zelfkritiek. Hij gebruikt een extreemrechts discours.”

AlDe’emeh wordt in uw kringen ook wel een ‘house negro’ genoemd.

“Ja, dat is een synoniem van ‘Oom Tom’. De excuusallochtoon die zich laat gebruiken. Mensen zoals N-VA-staatssecretaris Zuhal Demir en haar partijgenote Nabilla Ait Daoud, die schepen is Antwerpen, reken ik daar ook toe. Zij komen toevallig altijd aan het woord als het over Turken gaat, of over onverdoofd ­slachten. Zij laten zich gebruiken, en ze beseffen het volgens mij niet.”

Wilt u zelf in de politiek, of gaat u emigreren, zoals u onlangs ergens suggereerde?

“Ik ga in elk geval internationaal recht ­studeren, om de mogelijkheid open te houden. Het gaat hier veel te traag. Landen als de VS, het Verenigd Koninkrijk of Canada staan veel verder qua diversiteit. Zelfs in Nederland is ­bijvoorbeeld het medialandschap veel diverser dan bij ons. Wij lopen twintige jaar achterop. En ik wil niet blijven wachten.”

Bio

►Geboren op 24 april, 1997 in Antwerpen

►Studeert rechten aan de VUB

►Bestuurslid van Movement X

►Medestichter van One-Line Solidarity