Wordt krokusvakantie verlengd?: onderwijsveld overlegt vanmiddag over heropstart scholen

In Nederland blijven de basisscholen en de kinderopvang dicht tot ten minste 18 januari. In de ruime regio rond Londen wordt de schoolgaande jeugd eveneens tot dan niet meer in de klas verwacht. In Duitsland zitten leerlingen nog zeker tot 10 januari thuis sinds de schoolpoorten er half december dichtgingen in een poging om het wild om zich heen grijpende virus in te dijken.

Minister van Onderwijs Ben Weyts heeft zaterdag een overleg gepland met alle onderwijspartners, al is nu al zeker dat in Vlaanderen het onderwijs, zoals gepland, op 4 januari hervat. “Scholen sluiten is het allerlaatste redmiddel, niet het eerste”, zegt Michaël Devoldere, woordvoerder van Weyts, resoluut. Vlaanderen en België zijn de omliggende landen van Europa niet, luidt het. Onze cijfers zijn nu een pak gunstiger dan die van de buurlanden, een schoolsluiting is hier niet aan de orde.

Ongerustheid

Al wil dat niet zeggen dat er geen reden is tot ongerustheid. De eerste zorg zijn de vakantiegangers. Kinderen, leerkrachten en andere personeelsleden die na het kerstverlof terugkeren uit een rode zone worden geacht om, net zoals andere terugkeerders, in quarantaine te gaan. In een nieuwsbrief van de Vlaamse overheid worden ze daar expliciet toe aangemaand, scholen kunnen kinderen en volwassen die zich daar niet aan houden de toegang tot de schoolgebouwen weigeren.

“Laat ons hopen dat het zover niet moet komen”, zegt topman van het katholiek onderwijs Lieven Boeve. “Ik hoop dat iedereen zijn verantwoordelijkheid opneemt en de quarantaineregels respecteert. Maar als dat niet gebeurt, dan zullen wij wel moeten ingrijpen voor de veiligheid van alle anderen op school, leerlingen en leraren.”

En dan is er de gemuteerde Britse virusvariant. Vermoedens dat kinderen vatbaarder zijn voor deze variant dan voor de oudere virusstammen zijn nog niet bevestigd, maar feit is dat de nieuwe virusstam veel besmettelijker is dan eerdere varianten.

Leg dat samen met een heropening van de scholen en een hervatting van het woon-werkverkeer na de kerstvakantie en je hebt een mogelijk ramprecept, zegt microbioloog en immunoloog Hans-Willem Snoeck (Columbia University). De focus in het debat ligt veel te veel op de terugkerende reizigers, vindt hij. “Natuurlijk is het belangrijk reizen te beperken, terugkeerders te testen en te isoleren. Maar het effect van testen en isoleren van reizigers is beperkt in vergelijking met de andere maatregelen.”

De crux is de reproductie, de zogenaamde R-waarde, die in kaart brengt hoeveel anderen één besmette persoon op zijn beurt besmet, zegt Snoeck. “Die zit nu rond de 1. Eén besmette persoon infecteert gemiddeld één andere persoon.”

Naar 176.000 nieuwe gevallen

Maar met de heropening van de scholen en de hervatting van het werk dreigt die R-waarde weer te verhogen, zegt hij. “Stel dat die ineens 2 wordt, zoals in november bijna het geval was, dan hebben we na één week geen 11.000 gevallen meer, maar wel 22.000. Na twee weken zijn dat er 44.000 en na een maand 176.000 nieuwe gevallen. Dat is een golf. In wiskundige termen: het effect van de reizigers is lineair, dat van het loslaten van maatregelen is exponentieel.”

Snoeck vindt het noodzakelijk de scholen nog even op slot te houden. “We moeten iets doen aan die R-waarde om een derde golf te voorkomen. Dat kan door zo veel mogelijk thuis te werken, sociale contacten te beperken en door het schooljaar te herschikken zodat scholen nu nog even dicht kunnen blijven, maar de leerschade later wordt ingehaald.”

Op het kabinet van minister Weyts zijn ze niet blind voor de maatschappelijke druk uit verschillende hoeken om drastisch in te grijpen in het onderwijs. “Maar niemand binnen het onderwijsveld zelf is daar voorstander van”, zegt Devoldere. “Ook Erika Vlieghe, Geert Molenberghs en Niel Hens, de virologen met wie wij quasi constant overleggen, pleiten daar niet voor.”

8 februari

Het optrekken van de krokusvakantie, zoals het herfstverlof dat met een week verlengd werd, is wel een optie. De kans is reëel dat de scholen ook in februari twee weken dicht zullen blijven, mogelijk zal de vakantie dan al op 8 februari starten in plaats van de 15de, in een poging om het virus de baas te blijven. Een beslissing daarover wordt zaterdag nog niet verwacht, mogelijk wordt er wel een datum geprikt waarop die beslissing valt. Dat zou in de loop van de komende weken zijn, iedereen wil een lastminuteverlenging zoals in de herfst vermijden.

Of dat genoeg zal zijn om te voorkomen dat het virus vanaf volgende week weer sneller om zich heen zal grijpen? “Vergeet niet dat we al zeer strenge maatregelen treffen op onze scholen”, luidt het bij minister Weyts. “Maar het spreekt voor zich dat we de situatie op de voet monitoren. Die Britse variant is een nieuwe factor die we heel goed in de gaten zullen houden.”

Alle schoolgaande kinderen en het onderwijspersoneel wekelijks testen, zoals professor Herman Goossens (UAntwerpen) vorige week voorstelde, staat nog niet op het programma. Dat zou neerkomen op 1,2 miljoen tests per week en wordt logistiek zeer moeilijk, zo niet onhaalbaar geacht.