Woon-zorgcentra bezorgd over testen: ‘We moeten vijf dagen wachten om te weten of bewoners besmet zijn’

“Ik loop de muren op.” Een directeur van een groot woon-zorgcentrum in Antwerpen zucht. “Al vier dagen wacht ik op testresultaten van mijn personeel en bewoners. Er is maandag getest en ik weet nog altijd niks.” De man wordt er ongedurig van. “Ik ben op van de stress, want de onzekerheid is groot. Ook het personeel is bezorgd. Iedere dag vragen ze mij of ik al weet wie besmet is en wie niet. Het is frustrerend dat ik hen niet gerust kan stellen.”

Het voorbeeld in Antwerpen is geen uitzondering, is te horen bij de twee grootste koepels van de sector. Zowel de leden van Zorgnet-Icuro (publieke rusthuizen) als die van Vlozo (private rusthuizen) melden dat ze steeds langer moeten wachten op testresultaten. Woensdag hebben ze die bezorgdheid op tafel gegooid in de Vlaamse Taskforce Woon-zorgcentra. Er is sprake van meerdere instellingen waar ze drie tot vijf dagen moeten wachten tot ze het resultaat kennen van het personeel en de bewoners. Er wordt ook geklaagd over resultaten die niet tegelijk doorgestuurd worden.

Veel directies van woon-zorgcentra vrezen dat de vertragingen ertoe zullen leiden dat uitbraken niet op tijd opgemerkt worden. Onze getuige klinkt somber: “Laat het nog een paar dagen zo doorgaan en de dijken kunnen breken.” Peter Marquebreuck, gedelegeerd bestuurder van Vlozo, beaamt de groeiende onrust. “We hebben deze week een rondvraag gedaan bij zestig voorzieningen en daaruit blijkt dat alles wat met testen te maken heeft een van de grootste bekommernissen is.” Margot Cloet van Zorgnet-Icuro krijgt dezelfde signalen. “We hebben er daarom al voor gepleit om de testen van woon-zorgcentra over heel Vlaanderen voorrang te geven in de labs. Snelheid is voor hen nog belangrijker dan in andere sectoren.”

Verrassing

De Vlaamse en federale overheid maakten de onrust de voorbije dagen nog wat groter. Zo viel er woensdagavond een brief in de mailbox van alle woon-zorgcentra waarin het Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid meldde dat alle testen voor vrijdag – morgen dus – al gereserveerd waren en dat er geen nieuwe meer konden besteld worden. “Dat was een complete verrassing”, klinkt het bij de koepels. Nog geen twaalf uur later kwam er al een correctie: er was toch capaciteit gevonden.

Wie verantwoordelijk is voor de verwarring, is onduidelijk. Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a) zegt dat men woensdag een melding kreeg van de Vlaamse overheid over een tekort aan testen voor vrijdag. “Op dat moment zijn wij federaal onmiddellijk op zoek gegaan naar extra testen. We hebben die capaciteit gezocht én gevonden.” Die boodschap heeft zijn collega op Vlaams niveau, minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V), pas donderdagvoormiddag ontvangen. “Zorg & Gezondheid had woensdagavond gecommuniceerd dat er geen testen meer waren om te vermijden dat er op donderdag bestellingen zouden binnenkomen die we niet konden waarmaken. Pas om 11 uur op donderdag kregen we bevestiging dat er extra testen naar Vlaanderen konden komen.”

Op het terrein kunnen ze alvast niet meer volgen. “De tegenstrijdige communicatie is meer dan frustrerend”, zeggen enkele directeurs. Vlaams Parlementslid Lorin Parys (N-VA), die donderdag als eerste melding maakte van het dreigende tekort aan testen, vindt het wraakroepend. “Na zeven maanden coronacrisis is het minste wat je mag verwachten dat het federale niveau op elke dag voldoende testen kan leveren aan de woon-zorgcentra. Minister Beke heeft daar naar eigen zeggen al garanties over gevraagd. Ik ben benieuwd of we die ook gekregen hebben.”

Sneltesten

Het is een feit dat de testcapaciteit op federaal niveau stilaan stokt. Het nieuwe testplatform dat begin deze maand actief had moeten zijn, loopt vertraging op. Pas ten vroegste eind deze maand zou het op halve kracht kunnen draaien en tegen midden november op volle kracht. Dat betekent dat de 90.000 testen per dag – een belofte van de vorige federale regering – voorlopig niet gehaald kunnen worden. En dat zet druk op de hele keten.

Het maakt de woon-zorgcentra alvast ongeduldig. “Ik kan de uitspraken die ik vandaag hoor over testcapaciteit bijna exact naast die van maart leggen”, zegt Marquebreuck. Hij vraagt de invoering van sneltesten. “We hopen dat die leveringen geen maanden op zich laten wachten. Onze leden vragen al een tijdje om vaker te kunnen testen én om sneller het resultaat te kennen, met die sneltesten kan je beide. In de Taskforce zei voorzitter Dirk Dewolf (ook topman van Zorg & Gezondheid, JBG) dat we sneltesten kunnen gebruiken om het kaf van het koren te scheiden. We zouden er ook het traditionele circuit van testen mee ontlasten. Bovendien zou er dan ook in assistentiewoningen getest kunnen worden, wat nu niet gebeurt.”

Minister Beke herhaalde woensdagavond in Terzake dat hij twijfelt of de sneltesten nuttig zijn in woon-zorgcentra. Marquebreuck ziet dat anders. “Het is niet omdat er sneltesten gebruikt worden, dat het personeel het beschermingsmateriaal niet meer zou dragen of niet meer voorzichtig zou zijn. Sommige van onze leden vragen al maanden om sneltesten. Ik hoop dat de overheid ze binnenkort kan leveren.”