Witte Huis probeert schade te beperken na Sun-interview: Trump vindt May "echt geweldig"

Slapen in het geboortepaleis van Winston Churchill, thee op Windsor Castle met koningin Elizabeth en een rondje golf op een van zijn banen in Schotland. Donald Trump wordt tijdens zijn toeristische werkbezoek aan het Verenigd Koninkrijk gefêteerd. In ruil daarvoor hoopt Theresa May de Amerikaanse president gunstig te stemmen met oog op een toekomstig handelsakkoord tussen beide landen.

Maar op de dag van hun ontmoeting, vrijdag de dertiende, plaatst The Sun een groot interview met Trump waarin hij beweert dat Mays brexit-plannen zo'n handelsakkoord in de weg staan.

Het zal zorgen voor een ijzige sfeer bij de gesprekken tussen de twee leiders, die elkaar totaal niet liggen. Voorafgaand aan het bezoek "aan een natie in oproer", zoals Trump het gastland omschreef, verklaarde hij liever "zijn goede vriend" Boris Johnson te ontmoeten, de minister van Buitenlandse Zaken die eerder deze week aftrad met een harde aanval op Mays behoedzame brexitbeleid.

Het Witte Huis probeert intussen de gemoederen te bedaren met een officiële verklaring van woordvoerder Sarah Sanders. "De president heeft eerste minister May heel graag en respecteert haar", luidt het. "Zoals hij in zijn interview met The Sun zei, is ze 'een heel goede persoon' en zei hij 'nooit iets slechts over haar'. Hij vond dat ze geweldig was op de NAVO-top en vindt haar echt een geweldig persoon. Hij is dankbaar voor de prachtige ontvangst door de eerste minister hier in het Verenigd Koninkrijk."

Lees ook: Aan de thee met een echte koningin: wat is toch die aantrekkingskracht van Trump tot het koningshuis?

Ludieke Trump-baby

Er is lang uitgekeken naar het bezoek van de controversiële president, met name door actievoerders. In het progressieve Londense bolwerk Islington is 35.000 euro ingezameld voor een opgeblazen ‘Trump-baby’, die vandaag boven Westminster moet zweven. Burgemeester Sadiq Khan, die de nodige Twitter-akkefietjes met Trump achter de rug heeft, gaf hier zijn toestemming voor. De ludieke actie zal voorbij gaan aan de gast, die afgezien van het bezoek aan ambassadeur Woody Johnson in diens herenhuis in Regent Street, Londen mijdt als de pest. Amerikanen in de hoofdstad is zelfs aangeraden zich onopvallend te gedragen.

Het is een unieke situatie dat een president van ’s werelds machtigste land een paria is in deze wereldstad. Ronald Reagan poseerde destijds lachend met zijn politieke boezemvriendin Margaret Thatcher op de stoep van Downing Street 10, George W. Bush overnachtte in Buckingham Palace en Barack Obama sprak de gezamenlijke parlementen toe in Westminster Hall. In een grijzer verleden bracht John F. Kennedy, en zijn Jacky vooral ook, een half miljoen bewonderaars op de been. Trumps pariastatus is des te opvallender, omdat hij een jaar geleden Parijs al bezocht. President Emmanuel Macron bood hem op de veertiende juli een diner aan in de Eiffeltoren.

Het zeventiende land

Het Verenigd Koninkrijk is het zeventiende land dat de 72-jarige president bezoekt. Zelfs Vietnam heeft Amerika’s trouwste bondgenoot de loef afgestoken. Dat was niet het scenario dat May voor ogen had toen ze kort na Trumps inauguratie naar het Witte Huis ging, vastberaden de zogeheten Speciale Band te versterken en te verzekeren dat niet Nigel Farage, maar zij de baas is op het eiland. De gastheer was ingenomen met het cadeau van May: een uitnodiging voor een staatsbezoek. Ofwel: de kans om in een gouden koets naar de koningin te rijden. De Britse hoop: een handelsakkoord, al dan niet met chloorkippen.

Er was alleen één probleem: de relatie tussen de twee leiders, temeer omdat het persoonlijke politiek is bij Trump.

Sinds die ontmoeting, met het iconische beeld van May die Trump een helpende hand biedt bij het lopen over een licht dalende corridor, is het snel bergafwaarts gegaan. Onder druk van de publieke opinie zag May zich genoodzaakt het staatsbezoek voor onbepaalde tijd uit te stellen, wat de trots van de gevoelige president heeft gekrenkt.

De relatie verslechterde eind 2017 verder toen May openlijk kritiek uitte op Trump nadat hij een videotweet van Britain First-leider Jayda Fransen had doorgestuurd aan zijn volgers. In de ogen van de president gedraagt May zich als een schooljuffrouw.

De president toonde eerder dit jaar weinig interesse in haar verzoek om na de vergiftiging van oud-spion Sergei Skripal en zijn dochter deel te nemen aan het anti-Rusland front. Hij zette Russische diplomaten het land uit, om Vladimir Poetin vervolgens te feliciteren met zijn herverkiezing. Bij de recente G7-top in Quebec vroeg May tevergeefs om een audiëntie met Trump. Ze speelde sowieso slechts een figurantenrol tijdens deze bijeenkomst.

Domineesdochter

Telefoongesprekken tussen de twee verlopen verlopen volgens Britse media evenmin soepel. Waar de domineesdochter May op zakelijke wijze wil spreken over beleidspunten, dwaalt Trump nogal eens af naar zaken die hem meer interesseren, zoals zijn golfbanen en de film The Darkest Hour, over Winston Churchill. Naar verluidt opent hij gesprekken vaak met de plagerige vraag of "ze er al uit is", doelend op de brexit. De auteur van The Art Of The Deal is niet onder de indruk van de manier waarop de Britse regering de brexit-onderhandelingen voert.

Net op de dag van Trumps aankomst openbaarde de Britse regering het onderhandelingsvoorstel waaruit blijkt dat de Britten met een been in de EU willen blijven staan. Daardoor is een Brits-Amerikaans handelsverdrag nog een stuk gecompliceerder geworden. Een handelsverdrag met de Britten is evenwel ook in het belang van Trump, die wil laten zien dat hij bilaterale akkoorden kan sluiten.

Dat zou hij een stuk liever doen met geharde brexiteers als Nigel Farage, Jacob Rees-Mogg of Boris Johnson, voor wie hij een politieke peetvader is geworden. Na de knuppel in het hoenderhok van de NAVO te hebben gegooid, lijkt hij nu de positie van May te willen verzwakken. Een onderonsje met Boris Johnson, een andere blonde rebel van het populisme, zou een probaat middel zijn.

Lang vergeten is de opmerking van Johnson dat hij, toen nog burgemeester van Londen, bepaalde delen van zijn geboortestad New York mijdt om het risico te beperken dat hij Trump tegenkomt.

Hoe snel tijden kunnen veranderen.