Wit-Rusland helpt migranten van buiten Europa de EU-grens over, waarschuwt Litouwen

Afgelopen weekend hield de Litouwse grenswacht VSAT vier groepen aan van in totaal 58 mensen die de grens vanuit Wit-Rusland probeerden over te steken. Dit jaar maakten al vijf keer zoveel mensen de overgang als in 2020: het gaat om 387 personen, schrijft VSAT. Ongeveer 100 arriveerden in de voorbije week.

De meesten komen uit Irak en Syrië, sommigen uit Rusland en Iran. De opvang in Litouwen voor migranten van buiten de EU zit zo goed als vol. De regering bouwt een nieuw tentenkamp met ruimte voor 350 man om de toenemende hoeveelheid mensen op te vangen.

Volgens Agne Bilotaite, de Litouwse minister van Binnenlandse Zaken, is dit geen toevallige ontwikkeling. Zij vermoedt een gerichte actie van het regime van de Wit-Russische autocraat Aleksandr Loekasjenko. “Het is overduidelijk dat er een hybride oorlog tegen Litouwen wordt gevoerd, en een illegale migratiestroom is een van de middelen”, zei ze tegen persagentschap Associated Press. Litouwen steunt en huisvest een deel van de Wit-Russische oppositie, die vorig jaar het land ontvluchtte. Minsk ontkent alle aantijgingen.

Represaille

Loekasjenko waarschuwde op 26 mei dat hij de grenzen zou openen als represaille voor de Europese sancties tegen zijn regime en het vliegverbod boven de EU. De sancties werden aangescherpt nadat hij een vliegtuig aan de grond had gedwongen om de kritische journalist Raman Pratasevitsj aan boord te arresteren. Overigens houdt Loekasjenko voor de Wit-Russen zelf de grenzen al twee weken hermetisch gesloten.

De grens tussen Litouwen en Wit-Rusland, tegelijk de buitengrens van de Europese Unie, is zo’n 680 kilometer lang. Minder dan 40 procent wordt (elektronisch) gesurveilleerd en slechts 12 procent is afgezet met hekwerk. Er loopt al langer een vluchtelingenroute via de grens, hoewel die minder wordt gebruikt dan routes over de Balkan of de Middellandse Zee. In 2020 nam het aantal migranten af vanwege de coronacrisis.

Vluchten uit Bagdad

Minister Bilotaite wijst op een vlucht tussen Bagdad en Minsk, tweemaal per week. Ook is er twee keer per week een vlucht vanuit Istanbul. De activiteit rond de grens correleert met de vluchtdagen, volgens Laurynas Kasciunas. Hij is voorzitter van de Litouwse parlementaire commissie voor Nationale Veiligheid en Defensie en bracht onlangs een werkbezoek aan de grens.

De regering denkt dat Wit-Russische grenswachten actief helpen. De Litouwse nieuwssite Delfi publiceerde beelden van een grenswacht die voetafdrukken en andere sporen bij de grens uitwist.

Volgens het Wit-Russische oppositiemedium Nexta is de Wit-Russische overheid betrokken bij het migratieproces. In hun nieuwskanaal op de app Telegram beschrijft Nexta de vermoedelijke werkwijze van het regime. De migranten vliegen naar Minsk met een vlucht van Iraqi Airways. Ze worden uitgenodigd door het Wit-Russische staatsbedrijf Tsentrkurort, een reisbureau en touroperator. Wie een uitnodiging heeft van Tsentrkurort wordt nauwelijks gecontroleerd op het vliegveld van Minsk en krijgt vervolgens een toeristenvisum.

De migranten wachten in Minsk tot ze het teken krijgen dat ze naar de grens kunnen, waar de grenswachten hen helpen over te steken. Ze betalen naar schatting tussen de 2.500 en 5.000 euro voor de reis. Volgens informatie van de Litouwse overheid zijn de bedragen anders: “15.000 euro voor een enkele persoon, 30.000 euro voor een familie”, schrijft minister Bilotaite op Facebook.

Steeds meer bekendheid

Nexta verwijst naar Syriërs en Irakezen die in Wit-Rusland studeren. Van contacten in het Midden-Oosten krijgen zij te horen dat deze nieuwe route naar Europa steeds meer bekendheid krijgt. Ook wijst het medium erop dat de luchtvaartmaatschappij Iraqi Airways voor deze vluchten is overgestapt naar het grotere model Boeing 777, in plaats van de kleinere Boeing 737.

De vliegtuigen vervoeren mogelijk honderden mensen per week. Ze proberen niet allemaal de grens over te steken, zei parlementariër Laurynas Kasciunas deze week tegen persbureau Baltic News Service. “We gaan uit van 200 à 300 mensen per week. Dat is het worstcasescenario.”

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de regering gevraagd 11,5 miljoen euro vrij te maken om op korte termijn de grens te versterken. De Litouwse premier vroeg vorige week ook de Europese Unie om steun bij het tegengaan van de illegale migratie.