Winstgevendheid Belgische bedrijven was nog nooit zo hoog als voorbije maanden

De margevoet van de Belgische bedrijven lag halverwege dit jaar historisch hoog. Dat blijkt uit cijfers van de Nationale Bank. Betalen we te veel voor onze producten?

In het tweede kwartaal bedroeg de zogenaamde margevoet van de Belgische vennootschappen (financiële sector uitgezonderd) 45,2 procent. Dat is het hoogste cijfer sinds de Nationale Bank (NBB) in 1995 begon met het bijhouden van de cijfers. “De margevoet is niet hetzelfde als de winstmarge”, aldus de NBB, “maar het is wel een indicatie voor de winstgevendheid.”

Dat de winstgevendheid voor afschrijvingen, interestkosten en betaling van vennootschapsbelasting in het tweede kwartaal historisch hoog lag, duidt erop dat “de ondernemingen, en dan vooral in de industrie, erin slaagden de stijgende prijzen door te rekenen”, zegt Geert Langenus, macro-econoom van de NBB.

Dit doet minstens vermoeden dat sommige bedrijven de galopperende inflatie gebruiken als dekmantel voor hogere marges. Langenus: “Best mogelijk dat er prijzen worden verhoogd. Het is niet omdat de NMBS haar prijzen met 10 procent verhoogt omdat de inflatie zoveel bedraagt, dat ook haar kosten met 10 procent zijn toegenomen.”

Opportunisme

“Dat bedrijven waar mogelijk het maximale doorrekenen, staat buiten kijf”, zegt Tom Simonts, senior financial economist bij KBC. “Hier en daar is zeker een verhoging uit opportunisme doorgerekend. Maar niet elk bedrijf kan dat even makkelijk of is een even sterke prijszetter. Het is uiteindelijk de consument die bepaalt of hij koopt.” Chemiereus Solvay is vandaag volgens Simonts het beste voorbeeld van het succesvol doorrekenen van de inflatie in de chemiesector. Maar ook in de farma- en energiesector staat er amper een rem op de prijzen. “Kinepolis is eveneens recessiebestendig. Ze kunnen de kosten heel makkelijk drukken en in vorige recessies zagen we dat mensen net meer naar de bioscoop gingen, niet minder.”

Doorgaans geldt: hoe groter de firma, hoe groter de prijszettingsmacht. Grote ondernemingen rekenden de eerste jaarhelft gemiddeld 63 procent van hun gestegen kosten door, zo bleek uit onderzoek van de NBB. Bij bedrijven met 10 tot 50 werknemers was dat 54 procent. Zelfstandigen en de kleinste ondernemingen konden gemiddeld maar 41 procent van de extra kosten doorrekenen.

Blingbling

Simonts: “Maar ook hoe groter het ‘blingbling-gehalte’, hoe makkelijker de winstmaximalisatie. Bepaalde consumenten willen luxeartikelen blijven kopen. Een Porsche die 5 of 10 procent duurder wordt, an sich zal het weinig uitmaken voor de verkoop. Dan zijn confectiemerken zoals onder meer H&M, Zara en C&A veel prijsgevoeliger. Maken zij een T-shirt 10 procent duurder, dan gaat de consument twijfelen. Waar het doorrekenen van de kosten geen optie is, betalen de aandeelhouders een (groot) deel van de rekening.”

Dient volgens Simonts wel te worden opgemerkt: niet enkel prijsverhogingen leidden tot de hogere marges. “Heel wat bedrijven zijn ook enorm gaan besparen, door efficiënter te werken. Vrachtritten werden tijdens de transportcrisis gecombineerd, productieprocessen werden geautomatiseerd en energievriendelijker gemaakt en bij leveranciers werden betere aankoopvoorwaarden bedongen.”

Beeld uit verleden

Beide economen wijzen erop dat deze marges een beeld uit het verleden schetsen. De economie heeft, zeker in het jaarbegin, nog goed gedraaid. Vraag is of dit met een ronddwalend recessiespook ook in de tweede jaarhelft nog zo zal zijn. “Over heel 2022 verwachten wij een veel mindere marge”, aldus Langenus van de NBB. “Een verdere stijging zit er met een verwachte economische krimp niet in. Als de kosten de komende maanden nog verder stijgen, zal dit hoe dan ook op de marges wegen.”

Ook de enorme loonkostenverhoging die er door de indexering in veel sectoren begin volgend jaar aankomt, is op heel wat plaatsen reeds ingecalculeerd. “Sommige kosten komen pas met vertraging, en moeten dus nog worden verrekend. Het huidige beeld is zeker en vast geflatteerd, zodat een terugkeer naar gemiddelde niveaus een minimumverwachting moet zijn”, zegt Simonts. “Dit cijfer van de Nationale Bank impliceert niet veel druppels, terwijl we toch richting zwaar onweer gaan.”