De Celeval, de groep experts die door de politiek aangesteld werd om advies te geven, had wel degelijk een concreet plan klaar om aan risicobeheer te kunnen doen. Maar dat haalde de politieke eindmeet niet. Mogelijk om de grote steden te sparen.
Premier Sophie Wilmès (MR) was tijdens de persconferentie na de Veiligheidsraad heel stellig. De langverwachte barometer, het plan dat de bevolking duidelijkheid moet geven over welke maatregelen bij welke fase van de epidemie horen, moest nog verfijnd worden. Het doel is om over twee weken een consensus te bereiken in het Overlegcomité.
Bij de Celeval zelf hoorden ze het in Keulen donderen. Drie leden van het adviesorgaan bevestigen aan De Morgen dat er wel degelijk een concreet plan klaar lag. Dat was gebaseerd op wat er eerder al in Ierland uitgerold werd. Daar gebruikt men vier kleurcodes: blauw, geel, oranje en rood, afhankelijk van de epidemiologische situatie. Bij elke situatie horen een aantal maatregelen.
Zo’n plan lag ook dus ook bij ons op tafel, bevestigt Maarten Vansteenkiste, professor motivatiepsychologie (UGent). Hij is zelf geen lid van Celeval, maar zat vanuit de werkgroep Psychologie en Corona de voorbije dagen geregeld mee in de vergaderingen. “Waarom de Veiligheidsraad nu zegt dat de barometer niet klaar was, is ook mij een raadsel”, zegt hij.
Koudwatervrees
De vraag is dus waarom het plan dat Celeval adviseerde niet aanvaardbaar bleek bij de politiek. Viroloog Marc Van Ranst houdt het op koudwatervrees. “Men is de hele oefening begonnen met versoepelingen in gedachten, maar de realiteit heeft hen ingehaald. Had men nu een kleurencodesysteem ingevoerd, dan moest men al meteen verstrengingen aankondigen. En dat durft men niet, omdat men denkt dat de bevolking dat niet wil.”
Op het kabinet van minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) klinkt echter een ander verhaal. Daar wordt vooral gewezen naar de weerstand die kwam vanuit voornamelijk Antwerpen en Brussel. Bij zo’n barometer wordt voornamelijk gekeken naar het aantal ziekenhuisopnames en het aantal opnames op intensieve zorg. Als die parameters stijgen, komen er voor die bepaalde regio dus strengere maatregelen. Voor steden met veel ziekenhuizen en ook enkele referentieziekenhuizen, zou dat erg nadeling kunnen uitpakken. Verzuchtingen waar de politici wel oren naar hadden.
Al speelt mogelijk nog een andere factor mee. “De discussie binnen de Veiligheidsraad ging ook over de voorspellende kracht die die parameters hebben”, zegt een politieke bron. “Ziekenhuisopnames zijn een late indicator. De vraag is of we dan niet al te laat komen.”
Iers voorbeeld
In Ierland bijvoorbeeld wordt daarom ook rekening gehouden met het aantal besmettingen per 100.000 inwoners. Maar net over die curve was er de jongste tijd onenigheid. Zeker nadat professor gezondheidseconomie Lieven Annemans (UGent), ook lid van de Celeval, die openlijk in vraag stelde. Volgens hem betekent een stijging van het aantal besmettingen niet noodzakelijk dat er ook in realiteit meer zijn, maar vooral dat er meer gedetecteerd worden. Een theorie die door virologen en epidemiologen dan weer als onwetenschappelijk werd afgedaan.
Het was gisteren onduidelijk of die parameter meegenomen was in het plan dat Celeval adviseerde. Een politieke bron benadrukt enkel dat er “nog te veel onduidelijkheden in het plan zaten om nu al te kunnen invoeren”.
