De een zijn dood is een ander zijn brood. Het is een universele economische wet, die eveneens geldt bij het trieste omvallen van reisorganisatie Thomas Cook. Want er zijn ook winnaars bij dit faillissement.
Andere touroperatoren
Op de markt van de touroperatoren is al langer een gevecht bezig. De grootste concurrent van de Britse groep Thomas Cook, die via overnames groeide én in de problemen kwam, is de Duitse gigant TUI. Analisten wijzen dan ook op het enorme marktaandeel dat TUI hieruit kan winnen. Op de beurs hadden de beleggers dat al snel door, en ze stuurden het aandeel vlotjes 6 procent hoger. Het marktaandeel van TUI ligt in het Verenigd Koninkrijk op bijna 20 procent. Thomas Cook haalt in zijn thuisbasis amper 8 procent, blijkt uit een rapport van Citigroup.
Het vergt niet veel verbeelding om dat marktaandeel van de Duitse groep nog te zien toenemen, nu er een belangrijke speler wegvalt. Wie in het segment van gestructureerde pakketreizen een reis wil boeken, komt haast als vanzelf uit bij TUI als Europese touroperator met een breed netwerk.
Een onverhoopte opsteker ook voor de Duitsers, die met het debacle van de Boeing 737 MAX-vliegtuigen zwaar geraakt werden. TUI moest sinds de twee crashes van die Boeings zijn vijftien eigen toestellen noodgedwongen aan de grond houden. Een kostprijs van zowat 300 miljoen euro ging daarmee gepaard. De groep is evenwel budgettair gezond, en zette al enkele jaren geleden in op een luxueuzer segment en avontuurlijker reizen. Terwijl Thomas Cook, noodgedwongen, bleef zweren bij de all-inpakketreizen, is dat aandeel binnen TUI al geslonken tot een stuk onder de helft van de omzet.
Naast eeuwige rivalen Thomas Cook en TUI komt ook de combinatie Sunweb-Corendon sterk opzetten. Sinds de overname door de Zweedse investeringsgroep Triton was het de ambitie om de almacht van de twee reuzen aan te vallen. Sunweb en Corendon behouden elk hun merknaam, maar weten zich verzekerd door de financiële armslag van Triton om marktaandeel af te snoepen. Het gat dat valt door het verdwijnen van Thomas Cook maakt die strijd wat makkelijker. Terwijl Sunweb zich vooral richt op de kernmarkten Nederland, België en Frankrijk is er in de afgelopen jaren uitgebreid naar Denemarken, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Corendon mikt dan weer voornamelijk op Spanje als vakantiemarkt.
Lagekostenmaatschappijen
De laatste vlucht van het failliete Thomas Cook landde maandagvoormiddag in Manchester. Het vliegtuig was zondagavond, kort voor Thomas Cook aankondigde zijn activiteiten stop te zetten, vertrokken vanuit Orlando, in de Amerikaanse staat Florida. De groep heeft drie dochtermaatschappijen: Condor, Thomas Cook Airlines UK en Thomas Cook Airlines Scandinavia. Het is vooralsnog onduidelijk hoe het faillissement een impact zal hebben op de activiteiten van Condor – dat inmiddels de Duitse regering om een noodkrediet heeft gevraagd – en de Scandinavische tak.
Wel is duidelijk dat budgetmaatschappijen actief in het Europese luchtruim zich op korte termijn verzekerd weten van nieuwe klanten. Dan wordt in de eerste plaats gekeken naar lagekostenmaatschappijen als Ryanair, Jet2com en Easyjet. Op een erg competitieve markt met kleine marges is het wegvallen van een concurrent een zegen. Het capaciteitsverlies biedt ruimte voor zowel bijkomende boekingen als op een extra margeverhoging voor de maatschappijen. De ticketprijs kan hoger, klanten hebben immers minder keuze. Ook dat is een wetmatigheid. In de Britse media was al verontwaardiging op te tekenen omtrent de hogere ticketprijs die de andere lagekostenmaatschappijen hadden doorgevoerd om gestrande toeristen naar huis te brengen.
Financiële spelers
Hoe vreemd het ook kan klinken, er zijn ook financiële spelers die winnen bij het failliet van Thomas Cook. Speculanten, waaronder Sona Asset Management en XAIA Investment GmbH, verdienen maar liefst 250 miljoen dollar (227 miljoen euro) aan het faillissement, weet Bloomberg.
Ze belegden in derivaten, dat zijn afgeleide financiële producten die uitbetalen wanneer een bedrijf in gebreke blijft. Het lot van Thomas Cook hing daardoor op het laatst niet meer af van het Chinese concern Fosun, tevens eigenaar van onder meer Club Med en Cirque du Soleil. Maar wel aan de speculanten die de voorbije maanden de obligaties hadden overgekocht van de andere schuldeisers als pensioenfondsen of verzekeraars. Die speculanten, hedgefunds als Sona Asset Management en Xaia Investment, kopen dergelijke schuld op, en verzekeren zich in één beweging tegen wanbetaling via de financiële markten in zogenaamde credit default swaps (CDS). Ze hebben er op die manier geen enkel belang bij dat Thomas Cook gered wordt, want via de CDS-verzekering zijn ze zelfs beter gedekt, en lokken ze een wanbetaling uit door niet te willen instemmen met een reddingsplan. Mochten ze hun schuld omgezet hebben in aandelen, dan verloren ze de CDS-verzekering.
Ook zogeheten shortsellers, speculanten die aandelen kopen in de hoop op een lagere aandelenkoers, hingen als aasgieren de voorbije weken rond Thomas Cook. Volgens De Tijd hadden zij zowat 11 procent van de totale Thomas Cook-aandelen in handen.
