Gezondheidszorg
"Wie meer betaalt, krijgt superieure zorg"
Bij de duurdere eenpersoonskamer opereert de prof, bij de goedkopere meerpersoonskamer kan het ook de arts-assistent zijn. Het beleid van UZ Leuven wekt bij patiënten, experts en ethici wrevel op. "Kwaliteit van zorg koppelen aan financieel vermogen, dat is problematisch."
Een eenpersoons- of meerpersoonskamer: initieel had Sam (26) er nauwelijks over nagedacht. "Maar toen ik die brief kreeg van het UZ Leuven schrok ik wel. Daarin stond dat ik voor mijn oogoperatie vrij kon kiezen welke kamer ik wou, maar dat ik bij een eenpersoonskamer de garantie kreeg dat de prof de operatie zou uitvoeren. Bij een meerpersoonskamer kon dat ook een collega-prof, een assistent in opleiding of oogartsconsulent zijn."
Het UZ Leuven bevestigt dat dit zijn algemene beleid is. Wie wil dat enkel de prof een ingreep uitvoert, moet daar extra voor betalen. Het ziekenhuis benadrukt dat het zijn honderden artsen in opleiding de kans wil geven het vak te leren. "Natuurlijk moeten zij ook kunnen oefenen", vindt Sam. "Maar waarom moet dat gekoppeld worden aan de kamerkeuze? Op zijn minst wordt hier de indruk gewekt dat je in een eenpersoonskamer een superieure behandeling krijgt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?"
Is het UZ Leuven het enige ziekenhuis dat dit doet? Wellicht niet, menen verschillende experts. "Het zou mij verwonderen dat het elders niet bestaat", zegt medisch ethicus Ignaas Devisch (UGent). "Zo heb ik zelf al gehoord over mensen die bij een dagopname te horen krijgen dat ze 500 euro extra moeten betalen als ze de prof als uitvoerend arts willen. Die praktijken komen voor. Het UZ Leuven heeft wat dat betreft nog het voordeel dat het hier tenminste transparant over communiceert. Al houden de complimenten daarmee op." Onderzoek van de mutualiteiten wees eerder al uit dat sommige artsen patiënten weigeren op basis van een kamerkeuze. Of hoe patiënten met een goed dekkende hospitalisatieverzekering zowat automatisch een individuele kamer toegewezen krijgen.
Vanuit financieel oogpunt is de keuze van UZ Leuven te begrijpen. Bij eenpersoonskamers mogen artsen ereloonsupplementen aanrekenen, dus levert het hen meer op als ze bij die patiënten ook daadwerkelijk de operatie uitvoeren. Maar op ethisch en deontologisch vlak krijgt het ziekenhuis de wind van voren. Zelfs ziekenhuiskoepel Zorgnet-Icuro vindt "deze geneeskunde op twee snelheden niet te verantwoorden".
"Je kunt de vraag stellen in welke mate een eenpersoonskamer anno 2018 nog als uitzonderlijk en elitair beschouwd mag worden", zegt Devisch. "Alleen op een kamer liggen: een onredelijke eis vind ik dat niet." Dat de kamerkeuze gekoppeld wordt aan de keuze van de arts stuit hem nog meer tegen de borst. "Dat is absoluut problematisch. Ik verwacht van een goede gezondheidszorg dat diegene met de grootste expertise de moeilijkste gevallen voor zijn rekening neemt. Kwaliteit van zorg wordt hier gekoppeld aan financieel vermogen. Dat vind ik lastig."
Afschaffen
Mensen in opleiding moeten maximale kansen krijgen, vindt Devisch. "Natuurlijk leveren zij niet per definitie minder kwaliteit, maar zo'n brief suggereert dat wel. We moeten ziekenhuizen op zijn minst oproepen om met dit soort praktijken te stoppen." Devisch is niet de enige die vragen heeft bij het systeem van ereloonsupplementen. Eerder al pleitten de mutualiteiten voor de afschaffing ervan.
Toen Sam de brief kreeg, besloot hij toch maar de voorwaarden van zijn hospitalisatieverzekering uit te pluizen. "Blijkbaar kon ik kiezen voor een eenpersoonskamer, maar dan moest ik een forfait betalen. Ik heb getwijfeld, maar uiteindelijk heb ik voor de meerpersoonskamer gekozen. Natuurlijk wou ik liever dat de prof mij opereerde, maar uiteindelijk besefte ik dat ze wellicht geen prutsers aan mijn ogen zouden laten komen. Maar toegegeven, op de dag van de operatie had ik wel stress."
