YouTube
Wie kinderporno zoekt, moet bij YouTube zijn
YouTube wordt door pedoseksuele gekaapt en gebruikt als uitstalraam voor hun kinderporno-collectie. De filmpjes zelf zijn niet strafbaar, maar wie de bewuste accounts contacteert, kan enorme hoeveelheden kinderporno in handen krijgen. Dat schrijft de Britse krant The Times na een undercover-onderzoek. Child Focus kent het probleem. "We weten dat er een enorme grijze zone is, maar zo expliciet hebben we het nog niet gezien."
Kinderporno zit niet enkel op het darkweb, je vindt het ook op huis-, tuin- en keukenwebsites als YouTube. Of toch tenminste een aanzet naar kinderporno. Pedoseksuelen gebruiken een anoniem account op YouTube om hun collectie aan te prijzen. Dat doen ze met korte, ogenschijnlijk onschuldige filmpjes met jonge kinderen. Die zijn in principe niet strafbaar, maar fungeren als etalage. Wie de mensen achter het account contacteert, kan zijn of haar handen leggen op een enorme collectie.
Die modus operandi kan soms stuitend eenvoudig zijn, blijkt uit de voorbeelden die The Times aanhaalt. Neem nu het Braziliaanse account, intussen al door YouTube verwijderd. Dat postte een tiental korte filmpjes van een kind dat danst, of eentje dat aan haar lippen likt. Bovenop dat beeld, in grote letters, prijkt een e-mailadres. Een undercoverjournalist nam contact op en het antwoord kwam snel. Daarin pochte de eigenaar met zijn of haar collectie van 315 gigabyte aan materiaal met "naakte kinderen". 'Horny Pastor', een ander account, postte gelijkaardige filmpjes. Wie doorklikt naar diens profielpagina, vindt een uitnodiging om expliciet materiaal uit te wisselen via de versleutelde chatdienst Telegram. Ook dat account is intussen verwijderd.
Dat alles staat open en bloot op YouTube, een van de meestgebruikte websites ter wereld. "Het is de eerste keer dat ik zulke expliciete reclame zie, maar we kennen het probleem", zegt Yasmin Van Damme van Child Focus. "Er circuleert enorm veel grijzezonekinderporno op YouTube. Sommige van die filmpjes worden letterlijk 10 miljoen keer bekeken."
Een willekeurig voorbeeld van zo'n filmpje uit de grijze zone: een meisje van een jaar of 8 stapt uit de douche, in een handdoek gewikkeld. Kinderporno is het niet, maar aantrekken doet het blijkbaar wel. "Zulke filmpjes halen soms 8 of 10 miljoen views. Je vraagt je af waarom, tot je naar de comments scrolt. Daar lees je werkelijk het schunnigste en vunzigste dat je kan bedenken", vertelt Van Damme.
Promoten
Zowel vraag en aanbod blijken groot, maar dat is lang niet YouTubes enige probleem. Niet alleen slaagt de Google-dochter er niet in om dergelijke beelden te weren, het lijkt ze ook nog eens onrechtstreeks te promoten. Wie naar één zo'n filmpje kijkt, krijgt meteen suggesties voor al even twijfelachtige beelden onder de noemer 'gerelateerd'. Straffer nog: een van de YouTube-kanalen waarover The Times schrijft, had zelfs de status recommended channel.
Dan is de vraag: doet YouTube genoeg om dergelijke beelden weg te houden? "Neen, is het korte antwoord", is Van Damme duidelijk. Natuurlijk kunnen gebruikers nu al melding maken van alle ongepaste inhoud op YouTube. De filmpjessite heeft zelfs een aantal ngo's, zoals Child Focus, aangesteld als trusted flagger. Als zij de alarmbel luiden, dan wordt dat met prioriteit behandeld. Of zo zou het toch moeten zijn.
"Soms gebeurt er iets mee, soms niets. Het is me nog altijd niet duidelijk hoe YouTube dat precies aanpakt", klaagt Van Damme aan. "Onze mensen worden doorgedreven getraind om te kunnen vaststellen of het over minder- dan wel meerderjarigen gaat. Worden de YouTube-medewerkers ook opgeleid? Geen idee. Er is een totaal gebrek aan transparantie."
De aanpak van YouTube wordt niet meteen op gejuich onthaald, zeker omdat andere sociale media wel streng lijken op te treden. Denk maar aan de rigiditeit waarmee Facebook en Instagram foto's verwijderen waarop ook maar een half-ontblote tepel prijkt. Al is de technologie daar deels een verklaring voor.
Screening
"Op Facebook en Instagram worden foto's automatisch gescreend. Bewegende beelden zijn moeilijker te screenen, zeker als ze op het eerste zicht onschuldig zijn", zegt Pieter Jan Valgaeren, docent mediarecht aan de Thomas More-hogeschool. "Al staat YouTube sowieso minder ver dan Facebook en Instagram. Die gingen altijd al bewuster om met de inhoud op hun platform."
Honderd procent daadkrachtig reageert de filmpjessite dus niet. Kan dat ook strafrechtelijke gevolgen hebben. Riskeert de derde meest gebruikte website ter wereld een klacht wegens schuldig verzuim? "Niet meteen, of toch niet zoals het er nu voor staat", zegt Valgaeren. "Er verschijnt elke dag opnieuw een enorme berg nieuwe video's op YouTube (zo'n 300.000 per dag, BVSG). Die zijn onmogelijk allemaal te controleren. Bovendien staat er in de algemene gebruiksvoorwaarden dat illegale content absoluut niet kan. Dat voorkomt momenteel een strafrechtelijk risico, maar dat kan veranderen als dergelijke berichten naar buiten komen. Mocht YouTube nu laten begaan, dan verandert de situatie helemaal."
YouTube zelf reageert enkel kort op de hetze. "Content die kinderen in gevaar brengt, is verfoeilijk. Dat willen we nooit op YouTube. We hebben een duidelijk beleid tegen video's die kinderen in gevaar brengen en we dwingen dat agressief af", zegt een woordvoerder in The Times, die daarbij laat weten dat YouTube de voorbije weken ruim 150.000 video's heeft verwijderd.
Hebt u vragen over uw surfgedrag, of dat van uw kinderen? Raadpleeg de handleidingen die Child Focus voor elke leeftijdsgroep opstelde op www.clicksafe.be
