Wetenschappers: ‘Bescherm minimaal 30 procent van land en water op aarde’

Wijs specifieke gebieden aan en bescherm daar het hele ecosysteem, zeggen wetenschappers in de aanloop naar de conferentie in Kunming. Op die manier hebben maatregelen het grootste effect.

Het lijkt zo klaar als een klontje: bescherming werkt het best als je die integraal aanpakt. Planten en dieren, schoon water en het vasthouden van koolstof hangen nauw met elkaar samen in ecosystemen. Door de bescherming op elkaar af te stemmen bereik je meer dan bij maatregelen die slechts op één onderdeel zijn gericht.

Een groep wetenschappers van vooraanstaande instituten presenteerde daarom maandag iets nieuws in het onlinetijdschrift Nature Ecology and Evolution: een wereldkaart waarop te zien is in welke gebieden die beschermende maatregelen het meeste effect hebben. Meer dan 70 procent van de gewervelde dieren en grondgebonden planten, 68 procent van de zoetwatervoorraad en 62 procent kwetsbare koolstof (in bijvoorbeeld veen en moeras) blijft behouden door heel gericht minimaal 30 procent van het land en water op aarde te beschermen.

Zoals Parijs 2015

Die 30 procent natuurbescherming is het uitgangspunt van de Verenigde Naties voor de biodiversiteitstop in de Chinese stad Kunming, die voor de soortenrijkdom een vergelijkbaar ijkpunt moet worden als de top van 2015 in Parijs is voor het klimaat. Kunming is wegens de Covid-19-pandemie uitgesteld van najaar 2020 naar voorjaar 2022. In oktober komen de deelnemende landen al wel met een verklaring, waarin naar verwachting de doelstelling zal staan dat in 2030 minimaal 30 procent van de aardbol moet zijn beschermd.

Nu geldt nog een verplichte bescherming van 17 procent land en 10 procent zee, die landen individueel moeten realiseren. Verschillende landen, ook uit de Europese Unie, voldoen daar volgens de normen van de VN nog niet aan. Het Nature Map Consortium stelt nu echter voor om niet per land te kijken, maar gebieden aan te wijzen die mondiaal van belang zijn voor zowel het tegengaan van biodiversiteitsverlies als het opvangen van klimaatverandering én het behouden van voldoende schoon (drink)water.

Hulpmiddel voor overheden

Een strategische keuze van minimaal 30 procent land en zee is veel effectiever, schrijven wetenschappers van het internationaal instituut voor toegepaste systeemanalyse (Iiasa), het Internationale instituut voor duurzaamheid (IIS), het VN-netwerk voor oplossingen in duurzame ontwikkeling (SDSN) en het bureau van het VN-milieuprogramma dat toeziet op behoud, die samenwerken in het kaartconsortium.

De kaart moet een hulpmiddel zijn voor overheden en ngo’s, schrijven de wetenschappers. Om prioriteiten te bepalen hebben ze meer gegevens toegevoegd, zoals veel meer planten en reptielen, die een belangrijke rol spelen in het ecosysteem. Daardoor zijn niet alleen voor natuur en klimaat bekende gebieden als de Amazone, het regenwoud Tridom in het Congobekken en de Indische Archipel in beeld, maar zijn ook nieuwe gebieden aangewezen die wereldwijd van invloed zijn op de biodiversiteit, zoals de Balkan en het zuidoostelijk deel van de Verenigde Staten. Behalve natuur, bodem en water kunnen ook inheemse volkeren beter profiteren van een gebiedsgerichte integrale aanpak.

Vooral de samenhang tussen biodiversiteit en schoon water enerzijds, en anderzijds het vasthouden van koolstof om opwarming van de aarde tegen te gaan, brengt de bescherming een stap verder, denken de wetenschappers. Klimaatbeleid en maatregelen om soorten te beschermen lijken elkaar soms in de weg te zitten, concludeerden wetenschappers van het VN-klimaatpanel IPCC en het onderzoekspanel voor biodiversiteit en ecosystemen Ipbes in juni al in een gezamenlijk rapport. Alleen in samenhang kunnen de klimaat- en biodiversiteitscrises succesvol worden bestreden, stelden ook zij vast.