Belangrijk nieuwsOorlog in Oekraïne
Westen verenigd voor de bühne, maar verdeeld achter de schermen
Voor het eerst was een Amerikaanse president te gast op een top van Europese leiders. Ook op de bijeenkomst van de G7 en de NAVO-top moest alles ‘eenheid’ uitstralen. Maar achter de schermen blijkt het minder onverdeeld. ‘Het ergste tijdens een oorlog is geen directe antwoorden krijgen op verzoeken om hulp.’
Na jaren van hoogspanning onder Trump symboliseert het bezoek van zijn opvolger het herstelde vertrouwen tussen Washington en Brussel. Biden is de eerste Amerikaanse president ooit te gast op een Europese top.
Biden hamerde op het belang van westerse eenheid tegen Poetin. “Dat is het belangrijkste wat we kunnen doen om een halt toe te roepen aan deze kerel, over wie wij in ons land denken dat hij al oorlogsmisdaden heeft gepleegd.”
De EU-vertegenwoordiger voor buitenlands beleid Josep Borrell stond niet met lege handen bij Biden. Op zijn voorstel hebben de lidstaten bijkomende financiering goedgekeurd voor wapenleveringen aan het Oekraïense leger. Het plafond is nu opgetild tot 1 miljard euro.
Ook op de NAVO-top was eenheid het codewoord, maar Oekraïens president Zelensky vroeg beduidend meer in zijn toespraak via videoverbinding. “Het ergste tijdens een oorlog is geen directe antwoorden krijgen op verzoeken om hulp”, aldus Zelensky.
Hij vroeg gevechtsvliegtuigen en tanks en beschuldigde Rusland van het gebruik van fosforbommen. Daarvan waren de afgelopen dagen verschillende meldingen, en op sociale media gingen beelden rond die het moeten bewijzen.
Biden zei dat de VS momenteel geen informatie hebben over het gebruik van fosforbommen, maar “als hij ze gebruikt, dan zullen we reageren”. De toppen moesten ook duidelijkheid bieden over de reactie bij dergelijke rode lijnen, maar Biden hield een slag om de arm. “De manier waarop we reageren zal afhangen van de manier waarop de wapens gebruikt worden.”
NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg wees erop dat de alliantie Oekraïne zeker steunt, maar de NAVO heeft ook de verantwoordelijkheid, zei hij, om te zorgen dat er geen “volledige oorlog” met Rusland komt. “Daarover moeten we eerlijk zijn.”
De NAVO-leiders besloten vier nieuwe multinationale ‘battle groups’ (eenheden van circa duizend militairen) te sturen naar Bulgarije, Roemenië, Hongarije en Slovakije. Rusland haalde meteen uit naar de plannen. “Elk argument zal gebruikt worden om de gevaarlijke en destabiliserende opbouw van troepen aan de oostelijke flank te legitimeren”, aldus het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken.
De Europese Commissie en de Verenigde Staten hebben ook afgesproken om het exportverbod en de sancties tegen Poetin-getrouwen beter te controleren en het verbod op banktransacties met Rusland strikter te handhaven.
Achter de schermen zorgen de sancties voor verdeeldheid. Een aantal EU-lidstaten vindt dat Europa moet stoppen met het importeren van Russisch gas, koste wat het kost.
“Zolang we energie kopen van Rusland, financieren we de oorlog”, zei de Finse premier Marin. Ook de leiders van de Baltische staten vroegen om snelle actie. “Dit is een geval waarbij moraal voor geld moet gaan”, zei de Letse premier Karins. Letland is sterk afhankelijk van Russisch gas, maar volgens Karins steunen Letse bedrijven een boycot uit verontwaardiging over het Russische optreden.
De Balten, de Polen en Finnen vonden onder meer Nederland, België, Duitsland en Oostenrijk tegenover zich. “We zijn niet in oorlog met onszelf”, zei premier De Croo (Open Vld). “Sancties moeten een grotere impact hebben op Rusland dan op onszelf.”
