Welke Republikein haalt het in de VS?
De Republikeinse voorverkiezingen staan voor de deur in de VS. De inwoners van de staat Iowa mogen alvast de spits afbijten. Op 3 januari kiezen zij hun favoriete uitdager van huidig president Barack Obama. Het ideale moment dus om de Republikeinse kandidaten eens op een rijtje te zetten. Wie zijn Michele Bachmann, Newt Gingrich, Jon Huntsman, Ron Paul, Rick Perry, Mitt Romney en Rick Santorum? Maar vooral: waar strijden zij voor?
De 55-jarige Michele Bachmann wordt gesteund door de Tea Party. Dat is de conservatieve beweging binnen de Republikeinse Partij die onder meer voorstander is van lagere belastingen en een kleine overheid. Bachmann zag het levenslicht in Iowa en maakt sinds 2007 deel uit van het Huis van Afgevaardigden, in naam van de noordelijke staat Minnesota.
Afgelopen zomer was ze nog de meest populaire presidentskandidaat. Maar van die aanhang blijft intussen niet veel meer over, een gevolg van verschillende campagnefouten die ze maakte. Zo waarschuwde ze de Amerikaanse burgers voor de Sovjet-Unie (die al twintig jaar niet meer bestaat) en sprak ze over de sluiting van de Amerikaanse ambassade in de Iraanse hoofdstad Teheran (hoewel die er sinds de jaren tachtig al niet meer is).
De Republikeinse is sinds haar zestiende een overtuigde en toegewijde evangelische christen. Ze studeerde rechten en werkte eerder als belastingadvocaat. Bachmann strijdt in haar campagne hoofdzakelijk voor de waarde van het gezin. Ze verwijst dan ook dikwijls naar haar vijf kinderen en de 23 pleegkinderen die ze opvoedde.
Newt Gingrich (68) leek oorspronkelijk geen schijn van kans te maken als presidentskandidaat. Maar door missers van andere kandidaten wordt de conservatieveling nu getipt als kanshebber, samen met de gematigde Mitt Romney.
Mocht Gingrich als winnaar uit de stembus komen, beleven de Amerikanen een van de opmerkelijkste comebacks in hun politieke geschiedenis. De zestiger leidde de Republikeinen in 1994 immers naar een grote verkiezingsoverwinning. Hij werd leider van het Huis van Afgevaardigden en tevens de belangrijkse tegenspeler van de Democratische president Bill Clinton.
Zijn aanvallen op de Democraten waren echter nefast voor zijn populariteit. De Amerikanen wezen hem ook aan als schuldige voor de slechte samenwerking tussen Democraten en Republikeinen bij het oplossen van financiële overheidsproblemen. In 1998 werden de Republikeinen daarop afgerekend, ze verloren de verkiezingen. Gingrich gaf zijn zetel op en trok terug naar de staat Georgia.
Zijn aanvalslust verloor hij echter niet. Hij bleef op de kap zitten van de Democraten, in boeken en toespraken bijvoorbeeld. Niet alleen zijn ruzies, maar ook zijn privéleven maakten van hem een omstreden kandidaat. Hij hield er immers verschillende minnaressen op na en beleeft momenteel zijn derde huwelijk.
Als oud-ambassadeur in China heeft Jon Huntsman (51) van alle Republikeinse kandidaten de meeste ervaring in het buitenland. De vloeiend Chinees sprekende zoon van een miljardair verbleef tot en met april 2011 in Peking. Peilingen geven echter aan dat de kandidaat op niet veel aanhang kan rekenen. Veel Republikeinen verklaren zelfs dat ze de voormalige gouverneur van Utah niet kennen.
Dat Huntsman sinds 2009 als ambassadeur onder Obama diende, helpt hem ook niet echt vooruit. Vooral als je je bedenkt dat de Republikeinse verkiezingscampagnes vooral beheerst worden door economische problemen en een afkeer van Obama. Sommige analisten denken dan ook dat met de benoeming van Huntsman tot ambassadeur, de huidige president een potentiële rivaal heeft proberen uit te schakelen.
De progressieve Huntsman is voorstander van het homohuwelijk en toont zich bezorgd over de klimaatverandering.
Ook Rick Santorum doet het niet al te denderend in de peilingen, waar hij ergens tussen nul en vijf procent behaalt. De jurist is de enige senator die nog meedingt naar de presidentszetel. Van 1995 tot 2007 vertegenwoordigde hij de staat Pennsylvania in de Senaat. Daarvoor zetelde hij vier jaar in het Huis van Afgevaardigden.
Santorum beschrijft zichzelf als een sociaal conservatief. Hij is fel gekant tegen de legalisering van abortus en het homohuwelijk en pleit voor een terughoudende overheid. Bij de verkiezingen in 2008 steunde hij de kandidatuur van Romney.
Met zijn 76 jaar is Ron Paul de oudste Republikeinse presidentskandidaat. De man schaart in de peilingen tussen de vijf à tien procent van de kiezers achter zich. Hij volgt libertarische opvattingen die zo extreem zijn dat sommigen hem niet als een echte Republikeinse presidentskandidaat aanzien.
Paul en zijn aanhangers gaan uit van de vrijheid van het individu als basis voor de opbouw van de samenleving. Ze geloven dat de rol van de staat tot een minimum beperkt moet worden en willen onder meer de Fed afschaffen. Dat is het stelsel van centrale banken. Ron Paul is ook tegen de oorlog tegen drugs en vindt Amerikaanse strijdkrachten in het buitenland geen nut hebben.
De Republikein probeerde in 1988 en 2008 al eens president te worden. Hij zetelde sinds 1976 vele jaren in het Huis van Afgevaardigden en kreeg de bijnaam 'Dr. No', omdat hij zich bleef verzetten tegen nieuwe wetten die indruisten tegen de grondwet.
De 61-jarige gouverneur Texas Rick Perry maakte in augustus zijn ambities als president bekend. Onder de conservatieve leden van de partij ging toen een luid gejuich op. Zij zagen in Perry immers het perfecte alternatief voor de gematigde Romney. De zestiger scoorde aanvankelijk goed, maar verloor door een aantal blunders in debatten een groot deel van zijn aanhang.
Zo verklaarde Perry vorige maand nog dat hij als president drie ministeries zou afschaffen, hij kon ze echter niet allemaal bij naam noemen. Hij had het ook over de oorlog tegen Iran, terwijl hij Irak bedoelde. De kandidaat probeerde zijn 'oeps-momenten' telkens weg te lachen, maar de Amerikanen zijn ze nog niet vergeten. Het lijkt dan ook heel onwaarschijnlijk dat Perry het in november 2012 tegen huidig president Obama zal opnemen.
In Texas zorgde Perry voor de groei van jobs en schiep hij orde in de financiën. Hij is tegenstander van abortus, voorstander van de doodstraf en leek voor vele conservatieve christenen dan ook de ideale kandidaat.
Mitt Romney (64) gold van meet af aan als belangrijkste kanshebber voor de Republikeinse presidentskandidatuur. Door eigen verdiensten en blunders van anderen, slaagde hij er ook in om die koppositie te behouden. Het is de tweede keer dat Romney naar het presidentschap dingt. In 2008 haalde hij de kandidatuur evenwel niet maar maakte hij wel indruk met zijn campagne.
Romney neemt een gematigd standpunt in en krijgt daarom de steun van de leiding van zijn partij, die vreest dat het een al te conservartieve kandidaat niet zal lukken om kiezers te winnen die normaal stemmen voor een Democraat.
Conservatieve Republikeinen houden hem dan ook scherp in het oog. Ze vragen zich vooral af hoe diepgeworteld Romneys conservatieve opvattingen zijn. Romney is net als Jon Huntsman mormoon en dat speelt mee bij de conservatieve christenen.
De presidentskandidaat hoopt dat zijn ervaring in het bedrijfsleven overtuigt dat hij de economische problemen in de VS beter kan aanpakken dan Obama. Kleine kanttekening: als gouverneur van Massachusetts voerde hij destijds een ziektekostenverzekering in die sterke gelijkenissen vertoont met het stelsel dat Obama invoerde en door veel Republikeinen gehaat wordt. (adha/anp)
undefined
