Weg met Henry Dundas: Toronto herziet controversiële straatnamen

Wat te doen met controversiële straatnamen? In Toronto worden alvast alle naar de omstreden 18de-eeuwse politicus Henry Dundas vernoemde straatnamen gewijzigd. En mogelijk volgen er meer.

Yonge-Dundas Square in downtown Toronto doet met alle billboards en beeldschermen denken aan Times Square in New York – en dat is geen toeval. Het in 2002 afgeronde plein is gemodelleerd naar het hart van Manhattan. Het is een van de drukste kruispunten van Canada en, als geen coronamaatregelen gelden, geregeld het decor van openluchtconcerten van bekende artiesten.

Alleen heet Yonge-Dundas Square binnenkort niet langer Yonge-Dundas Square. Zoals ook Dundas Street en alle metrohaltes en parken met de naam Dundas in Toronto een andere naam krijgen.

Slavenhandel

De gemeenteraad van de stad steunde afgelopen zomer een voorstel om alle publieke plekken die zijn vernoemd naar de 18de-eeuwse Schotse politicus Henry Dundas te hernoemen. Dundas, de eerste Britse minister van Oorlog, wordt gezien als de man die de afschaffing van het Britse aandeel in de trans-Atlantische slavenhandel vijftien jaar heeft tegengehouden. In dat tijdsbestek heeft Groot-Brittannië, waarvan Canada destijds een kolonie was, nog een half miljoen tot slaaf gemaakte Afrikanen over de Atlantische Oceaan verscheept. Geen man die je met straatnamen wil blijven vereren, besloot het stadsbestuur.

Aan die beslissing ging niet eens zo’n lange aanloop vooraf. Hoewel historici al lang schrijven over Dundas’ rol in de slavenhandel, drong zijn naam pas door tot het publieke debat toen prominente Schotse academici tijdens de Black Lives Matter-protesten in 2020 pleitten voor de aanpassing van de plaquette bij een standbeeld van Dundas in Edinburgh. Dat inspireerde de Canadese kunsthistoricus Andrew Lochhead een petitie voor de straatnaamswijzigingen te starten. Met succes: door de massale steun pikte het stadsbestuur de zaak op.

Massagraven

“Alles viel precies samen,” aldus Lochhead, die promotieonderzoek doet naar racisme en het herdenken van historische personen aan X University (voorheen Ryerson University). “Al jaren zijn er discussies over raciale ongelijkheid in Canada, maar de Black Lives Matter-protesten en nieuwe onthullingen over massagraven van inheemse kinderen zorgden voor de urgentie om iets te doen.”

In de loop van het jaar worden de nieuwe namen vermoedelijk al gekozen – en dat is mogelijk pas het begin. De stad stelde ook een lijst op met 60 andere straatnamen die eventueel worden herzien.

Onomstreden is de hernoeming niet. In buurstad Mississauga, waardoor Dundas Street ook loopt, besloot de gemeenteraad unaniem niet mee te doen aan de naamsverandering.

Ook in Toronto zijn er mensen die het liever anders hadden gezien. In een 4.000 keer ondertekende tegenpetitie wordt het het herschrijven van geschiedenis genoemd en geldverspilling. De stad denkt 6,3 miljoen Canadese dollar (4,8 miljoen euro) uit te moeten trekken voor de hernoeming, waaronder voor het vervangen van de straatnaambordjes. Alleen al voor de 23 kilometer lange Dundas Street zijn dat er liefst 730. En dan is er nog het dilemma voor de tientallen naar de straat vernoemde bedrijven: moeten zij ook hun naam veranderen?

‘Jullie doen er niet toe’

Het is een vraag die Lochhead regelmatig hoort: is het niet beter om met bordjes uitleg te geven in plaats van de naam te wijzigen? “Vaak wordt het goed bedoeld, maar ik denk dat er geen beledigender oplossing bestaat. Het is alsof je tegen nazaten van tot slaaf gemaakten en slachtoffers van kolonialisme zegt: we weten dat deze persoon vreselijke dingen heeft gedaan tegen jullie voorouders, maar we kiezen ervoor daar niets mee te doen. Daardoor geef je hun het signaal af: jullie doen er niet toe.”

Die 6,3 miljoen dollar klinkt als veel geld, vervolgt Lochhead. “Maar op Toronto’s jaarbegroting van 14 miljard is het een schijntje, al helemaal als je dat afzet tegenover de onmeetbare welvaart die Canada over de ruggen van tot slaaf gemaakten en inheemsen heeft vergaard. De naamsverandering is slechts een kleine stap dit te herstellen, maar gezien Dundas’ daden en het zulke prominente straten zijn, wel een belangrijke.”