‘We zitten in de paniekerige ‘bloed op straat’-fase’: hoe uitzonderlijk is wat er nu gebeurt met de bitcoin?

De koersen van cryptomunten kelderen. Hoe komt dat en wat leert ons dat over de betrouwbaarheid van de bitcoin en co. als investering? ‘Als dit je eerste cryptowinter is: welkom.’

1. Wat is het probleem?

In een week tijd verloor de bitcoin een derde van zijn marktwaarde en zakte onder de kaap van 30.000 dollar. De waarde van bitcoin bereikte zijn laagste punt in de voorbije 16 maanden. Ook andere cryptomunten, zoals de ether, daalden in waarde.

Dat hangt samen met het onzekere economische klimaat, zegt econoom en cryptovalutaexpert Thomas Walther (Universiteit Utrecht). “Beleggers gaan op zoek naar meer zekerheid, en dat zorgt voor een vlucht uit de risicovollere cryptowereld en een druk om te verkopen. Met als gevolg een waardedaling die al enkele maanden aan de gang is.”

Maar de voorbije dagen ging het wel erg hard. “De voorbije 72 uur komen toch in mijn top drie van meest opzienbarende periodes in de cryptowereld”, zegt Peter Slagter, hoofdredacteur van LekkerCryptisch, een kennisplatform over cryptomunten. Aan de basis van de problemen ligt de val van een zogenoemde stablecoin, de TerraUSD (UST). In theorie zou die altijd de waarde van de dollar moeten volgen, maar deze week zakte de waarde van de UST tot 30 dollarcent (29 eurocent). “Stablecoins zijn als de smeerolie in de cryptowereld”, zegt Slagter. “Ze maken handel makkelijk omdat je andere cryptomunten tijdelijk in stablecoins kunt wisselen, zonder waardeverlies.”

De UST moest stabiel blijven door een experimenteel algoritme dat de munt koppelt aan zustermunt Luna en beleggers stimuleert om bij een waardestijging of -daling de ene munt voor de andere in te wisselen. Maar dat evenwicht raakte verstoord, en zo kelderde het vertrouwen in de munten. “Het was een explosief experiment dat volgens sommigen gedoemd was om te mislukken”, zegt Slagter. De crash van de UST leidde tot paniek, in zijn val sleurde hij ook andere cryptomunten mee, zoals de bitcoin.

2. Hoe uitzonderlijk is dit?

De Amerikaanse ondernemer en medeoprichter van ethereum Charles Hoskinson blijft er koeltjes bij. “Als dit je eerste cryptowinter is: welkom. Ik heb er veel meegemaakt sinds 2011 en ze voelen altijd als een koud ijsbad”, schrijft hij op Twitter. “We zitten in de paniekerige ‘bloed op straat’-fase. Dat klaart op in enkele weken tot maanden wanneer de bodem is bereikt. Dan volgt een lange klim op de ladder.”

Ook financieel expert Pascal Paepen (Thomas More Hogeschool en KU Leuven) wijst erop dat het niet de eerste keer is dat cryptomunten klappen krijgen. “De bitcoin is al herhaaldelijk tot 80 procent van zijn waarde verloren, om vervolgens weer naar nieuwe recordhoogtes te stijgen.”

Toch zijn de recente gebeurtenissen volgens Slagter ongezien. “Het is niet de eerste keer dat een experiment in de cryptowereld faalt”, zegt Slagter. “Maar het is wel de eerste keer dat zo’n groot experiment – op zijn hoogtepunt was de UST 19 miljard dollar (zo’n 18,24 miljard euro) waard – zo’n steile val maakt. Dit gaat wel de geschiedenisboeken van de cryptosector in.”

3. Wat zijn hiervan de gevolgen?

Veel beleggers zien hun vermogen verdampen. Daarin zit volgens Paepen wel een belangrijk verschil. “De waardedaling is op zich niet nieuw, maar doordat de markt zoveel groter is geworden, is het financiële leed ook veel groter”, zegt Paepen. “Door de halvering van de marktwaarde van bitcoin alleen al gaat zo’n 500 miljard dollar (ongeveer 480 miljard euro, DC) verloren.”

Op langere termijn ontwaart Slagter mogelijke positieve effecten. De voorbije jaren kwamen er verschillende cryptomunten bij. Wat we nu zien is hoe het systeem zichzelf corrigeert: wat niet deugt, verdwijnt. Slagter vermoedt dat deze crisis ook wetgeving zal versnellen die consumenten beter beschermt. “De cryptowereld bestaat uit een waaier aan producten”, zegt hij. “Van gevestigde waarden zoals de bitcoin, over hoogst experimenteel tot ronduit frauduleus. Deze crisis is als een bosbrand die de rommel opruimt en het bos gezond houdt.”

4. Investeer ik in cryptomunten of toch beter in iets anders?

Walther stelt vast dat steeds meer institutionele beleggers cryptomunten omarmen. “Vooral de bitcoin is stilaan een gevestigde waarde, waarin het vertrouwen zich wel zal herstellen. Al zitten grote winsten er op korte termijn wellicht niet in.”

Te weinig mensen beseffen dat cryptomunten geen stabiel betaalmiddel zijn, vindt econome Selien De Schryder (UGent). “Mensen laten zich verblinden door hoge rendementen, maar vergeten het risico op enorme verliezen”, zegt De Schryder. “Als je wilt speculeren met geld dat je kunt missen is dat prima, maar het lijkt mij geen goed idee om er al je spaargeld in te stoppen.”

Ook Paepen is skeptisch. “Cryptomunten zijn maar zoveel waard als mensen bereid zijn te geloven. In deze onzekere tijden lijkt het mij sowieso een goed idee om te investeren in de energiezuinigheid van je woning. Ook goud blijft een betrouwbare vaste waarde. Wat je een tijd kan missen, kun je beleggen. Met de beurs komt het op lange termijn wel goed. Van cryptomunten ben ik dat niet zo zeker.”

Volgens onafhankelijk beursanalist Stefan Willems, auteur van Financiële vrijheid, is er op korte termijn niet echt een veilige haven. “Ik vrees dat we nog maar aan het begin staan van een neergang op de beurzen. Een beetje aan de kant blijven staan en ondanks de nadelen wat geld op een spaarrekening zetten, is op dit moment geen slecht idee.”

Volgens Slagter is investeren in cryptomunten niet wezenlijk verschillend van beleggen op de beurs. “Dit fiasco herinnert eraan dat je vooral erg moet opletten waar je precies je geld in steekt. Al is dat voor velen een dure en pijnlijke les.”