‘We zien de laatste stuiptrekkingen van het tijdperk van de kwade, witte mannen’

Het protest uit vrouwenmonden weerklonk de voorbije maanden luider dan ooit. Pontificaal gingen ze overal ter wereld op de barricades staan. Kunnen we 2019 dan uitroepen tot het Jaar van de Vrouw? We vroegen het actrice Els Dottermans, schrijfster Dalilla Hermans, algemeen secretaris van het ABVV Miranda Ulens en Greenpeace-directeur Valerie Del Re. Maar eerst nam onze fotografe hen even mee voor de fotoshoot, terwijl Jurgen, Ulens’ woordvoerder, op de handtassen lette. Ja, het zijn nieuwe tijden.

Hermans: “Ik had het gevoel dat vrouwen al een tijdje een aanloop aan het nemen waren om hun plaats op te eisen. Het is niet zo dat we nu, plotsklaps, onze stem hebben gevonden. Het verschil is dat het fenomeen nu voor het eerst genoeg aandacht krijgt.”

Dottermans: “Het zou de vrouwen die vóór ons kwamen oneer aandoen als we 2019 zouden claimen als hét jaar van de vrouw. Wat je nu ziet, is een samenloop van omstandigheden. Er is van alles aan het bewegen, en daarbij zijn vrouwen zich hevig aan het manifesteren.”

Ook in het cultuurdebat.

Dottermans: “Onlangs hadden we nog een discussie bij De Acteursgilde, over hoe we ons protest tegen de besparingsplannen van Jan Jambon moeten organiseren. Het viel me op dat de mannen aan het pleiten waren voor onderhandelen in de luwte: ‘Laten we realistisch zijn en nuchter bekijken wat er nog uit de brand te slepen valt.’ Terwijl de vrouwen luidkeels om actie riepen.”

Ulens: “Vrouwen hebben van nature de neiging om voor het compromis te kiezen, behalve als ze zich fel beledigd voelen. Dat is wat er nu gaande is: vrouwen voelen zich op hun tenen getrapt en komen op voor zichzelf. Er is een geweldige omslag aan de gang.

“Mijn moeder, die maar tot haar veertiende naar school is gegaan, zei me altijd: ‘Meisje, zorg dat je op je eigen benen kunt staan.’ Het is díé generatie die ervoor gezorgd heeft dat wij nu zelfstandig in het leven staan. En dan staan opeens alle pionnen goed om tot een fenomeen als de klimaatmeisjes te leiden.”

Die meisjes trapten 2019 af en met hen is het ook geëindigd. Greta Thunberg schopte het in Time Magazine tot Persoon van het Jaar.

Del Re: “Waarom zijn die meisjes geslaagd waar al hun voorgangers leken te falen? Die vraag heb ik al vaak gekregen. Het speelt natuurlijk in hun voordeel dat ze jong zijn: ze staan voor de toekomst. Een toekomst die naar de haaien is geholpen door de vorige generaties.”

Maar waarom spreken we vandaag over de klimaatmeisjes en niet over de klimaatjongens?

Dottermans: “Die jongens waren er zeker ook. Je zag ze gewoon minder, omdat ze achter die meisjes aan liepen. (lacht)”

Del Re: “Heel lang was de wereld aan de mannen. Om als competent en succesvol te worden aanzien, moest je vooral krachtig zijn. Stilaan is dat aan het kantelen. De typisch vrouwelijke competenties worden niet langer ondergewaardeerd.

“Neem nu het klimaat: dat is een gigantisch complex probleem. Het valt niet op te lossen door één persoon, die alles naar zich toe trekt. We zullen een hele hoop geniale breinen samen moeten laten nadenken om tot een oplossing te komen. En laat vrouwen nu nét iets beter zijn in dat collectieve dan mannen.”

Hermans: “De vrouwen die ons zijn voorgegaan, stonden redelijk eenzaam in hun strijd. Maar nu kun je via sociale media in geen tijd een beweging op gang brengen. Zo hebben de klimaatmeisjes het ook gedaan.

“De beleidsmakers, zij die de echte macht hebben, zijn voorlopig nog vaak mannen. Maar dankzij sociale media kunnen we hen nu omzeilen. We hebben de krantenbaas niet meer nodig om aandacht te krijgen voor ons protest. Maak je genoeg trammelant op sociale media, dan word je sowieso gezien.”

Zoals de mama van baby Pia veel trammelant maakte op sociale media en, met de hulp van man en vrienden, haar dochter een levensreddend medicijn bezorgde?

Del Re: “Ja, verbinden is precies één van die dingen waarin vrouwen net dat tikje beter zijn.”

Hermans: “Zo is #MeToo ook begonnen. Vrouwen waren al een eeuwigheid aan het klagen over seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik, maar pas toen we er de juiste hashtag voor vonden, kwam het probleem écht in de schijnwerpers. Wat we vandaag zien gebeuren, is voor mij een directe uitloper van wat #MeToo in 2017 op gang heeft gebracht.”

Dottermans: “Niet dat vrouwen beter zijn in sociale media dan mannen, maar onze intenties tot verbinden zijn groter en daar hebben we nu eindelijk de juiste middelen voor. Al kan ik niet voor mezelf spreken: ik ken niets van die hele sociale media. Daar heb ik dan weer een man voor nodig. (lacht) Laten we het dus in godsnaam vooral samen blijven doen. Niet van: ‘Kom, geef dat klimaat maar even aan de vrouwen. Wij lossen het wel op.’”

En toch kijken we steeds vaker naar vrouwen voor oplossingen en leiding. In de Verenigde Staten maakt Democratisch parlementslid Alexandria Ocasio-Cortez grote sier, de Europese Commissie heeft met Ursula von der Leyen een eerste vrouwelijke voorzitter, en sinds kort staat een 34-jarige vrouw aan het hoofd van Finland.

Dottermans: “De tijd is er rijp voor. Het vertrouwen in vrouwen begint te komen en ze schrikken er niet meer voor terug om die topjobs ook effectief in te nemen.”

Waarom durven de vrouwen nu wel wat ze vroeger niet durfden?

Hermans: “Als klein meisje kreeg ik van mijn ouders al de boodschap dat meisjes even slim zijn als jongens. Waarom zou je je plaats dan niet opeisen? De meeste van mijn vriendinnen hebben hogere diploma’s dan de meeste van mijn maten. Kijk vandaag naar de universiteiten: het loopt er vol vrouwen.”

Dottermans: “De jongens haken af, terwijl de meisjes, zeker de allochtone, aan het studeren zijn alsof hun leven ervan afhangt. Met een beetje geluk hebben we straks alleen nog vrouwelijke dokters, advocaten en ingenieurs.”

Ulens: “Het onevenwicht uit het verleden is stilaan aan het verdwijnen. Valt er nu op een krantenfoto geen vrouw te bespeuren, dan is de eerste vraag: ‘Waar zijn de vrouwen?’”

Dottermans: “Ze zorgen voor meer kleur, tussen die eeuwige blauwe maatpakken en bruine schoenen.”

Ulens: “Als ik vroeger iemand wilde benoemen tot sociaal rechter bij het ABVV en ik belde een man, dan zei die meteen ja. Belde ik een vrouw, dan was het antwoord: ‘Daar moet ik toch even over nadenken. Denk je echt dat ik dat kan?’ Nu grijpen de vrouwen die kansen veel sneller.”

Is twijfel een vrouwelijke eigenschap?

Dottermans: “Twijfel is niet altijd slecht.”

Hermans: “Journalist Joël De Ceulaer tweette onlangs nog hoe moeilijk hij het heeft om vrouwelijke experts te vinden voor interviews. En inderdaad: als ik gebeld word over een onderwerp waar ik niets over weet, dan zal ik vriendelijk bedanken. Een man zal sneller die kans grijpen: ‘Ja, dat doe ik wel even.’ En dan krijg je weer die homogene groep van mannen die het debat bepalen. Hoeveel witte mannen ik zo al heb horen praten over racisme! Terwijl ik denk: sorry, maar daar ben jij écht geen expert in.”

Miranda en Els, jullie zijn de vijftig net voorbij. Hebben vrouwen van jullie generatie er langer over gedaan om hun plaats op te eisen?

Ulens: “Ik ben vijf jaar geleden bij het ABVV begonnen, dankzij Rudy De Leeuw. Hij vond dat de ABVV-rangen niet genoeg vrouwen telden. Een goede beslissing: onze vrouwelijke leden komen massaal naar me toe. Ze zijn zo blij dat het ABVV niet meer het mannenbastion is waarvoor het lange tijd werd versleten.”

Ik hoor een man zelden zeggen dat hij zijn positie te danken heeft aan een ander.

Ulens: “Het is nu eenmaal zo dat Rudy op zoek was naar een vrouw. Hij was het die inzag dat onze vakbond vrouwelijker mocht zijn. Maar pas op: dat ik die job nu heb, heb ik te danken aan mijn competenties.”

Els, jij zegt in interviews vaak dat het acteren je is overkomen. Alsof je zelf de hand niet hebt gehad in je eigen succes.

Dottermans: “Ik kom uit de kunstwereld, die lange tijd ook een mannenwereld was. Ik was de actrice die speelde en schitterde onder de regie van grote namen als Luk Perceval en Johan Simons. Ik ben zo blij dat ik daar nu, op mijn 55ste, onderuit ben.”

Sinds een jaar speel je niet meer binnen de veilige cocon van een theaterhuis, maar sta je als freelancer op eigen benen. Je voelt je niet verloren zonder die mannelijke regisseurs?

Dottermans: “Helemaal niet. Ik heb veel geleerd en ik heb een leuke tijd gehad, maar ik ben blij dat het nu anders is.”

Zijn vrouwen dan beter gewapend om het in hun eentje te beredderen?

Dottermans: “Ik vrees van niet. Hoe ouder je wordt als actrice, des te minder rollen er zijn. Terwijl acteurs hun hele carrière lang interessante rollen blijven krijgen. En er is ook nog altijd een loonkloof tussen acteurs en actrices. Dat maakt me kwaad.”

Vrouwen steken hun nek nu meer uit, maar durven ze ook hun deel van de koek op te eisen? Ook in 2019 bestond Equal Pay Day nog, de dag in het nieuwe jaar tot wanneer vrouwen moeten werken om hun loonachterstand van het vorige jaar dicht te rijden.

Del Re: “Naar het schijnt onderhandelen vrouwen zeker zo goed als mannen, behalve als het over zichzelf gaat. Dat zal ook wel te maken hebben met ons eeuwige getwijfel.”

Ulens: “Daarom hameren we bij het ABVV zo hard op het collectieve. Om voor jezelf op tafel te kloppen moet je al erg assertief zijn.”

Dottermans: “In de cultuursector zijn we nog nooit zo solidair geweest als nu. Hopelijk blijft dat zo als iedereen straks voor zijn eigen winkel moet werken.”

Mag je als vrouw intussen al ambitie tonen?

Dottermans: “Natuurlijk wel! We zijn toch allemaal ambitieus?”

Maar mag Gwendolyn Rutten luidop zeggen dat ze het ambt van premier ambieert, zonder dat ze daarvoor wordt afgemaakt?

Dottermans: “Ach, dat is de politiek. Daar is het verschrikkelijk.”

Hermans: “Linda De Win werd genadeloos afgemaakt toen ze in De slimste mens het spelletje hard speelde. In 2017 haalde ik als vrouw ook de finaleweek, maar had ik al veel minder last van dat soort kritiek. En in de afleveringen van dit jaar had ik helemaal niet het gevoel dat vrouwen op die manier onder de loep worden genomen.”

Del Re: “Maar vrouwen worden nog altijd op een andere manier aangepakt dan mannen. Het gaat over hun uiterlijk of kledij, terwijl ik nog nooit iemand een man heb horen afkraken omdat hij oud of lelijk is.”

Ulens: “Bij de voorzittersverkiezingen van CD&V was het weer prijs. Katrien Partyka, de enige vrouw in het gezelschap, werd in de media voorgesteld als ‘de vriendin van Koen Van den Heuvel’, terwijl de mannelijke kandidaten op zichzelf stonden. Hoe kan zoiets in de 21ste eeuw? Daar hebben journalisten een grote rol in te spelen.”

Hermans: “(knikt) In de media is er nog véél ruimte voor verbetering.”

Jij hebt je het voorbije jaar boos gemaakt op de media, Dalilla Hermans.

Hermans: “Boos? Ik heb het gevoel dat vrouwen nogal snel boos worden genoemd. Kijk ik naar een debat in Terzake, dan zie ik de mannen haast schuimbekken. Maar achteraf lees je nooit: ‘Razende Bart De Wever tiert en roept.’ Als Gwendolyn Rutten zich zo gedraagt, maken ze haar kapot.”

Boezemt een boze vrouw angst in? Greta Thunbergs speech voor de VN had een enorme impact.

Hermans: “Ja, je lijkt meteen een bedreiging. Ik blijf het gek vinden dat dat ene filmpje van mij, waarin ik me boos maak op de VRT, zo massaal is opgepikt. Ik had al vaker op tafel geklopt, maar om de één of andere reden is mijn protest pas opgemerkt na dat filmpje. Opeens leek het alsof ik de VRT als instituut wilde aanvallen. Dat was niet zo. Ik kijk nog altijd naar Eenzaam van Xavier Taveirne en zit dan te blèten als een kind. En als de nieuwe Dag Sinterklaas op tv is, dan zit ik ook klaar met mijn kinderen in de zetel. Ik ben nog altijd fan. Maar tussen mij en de VRT waren veel dingen gebeurd, waardoor ik me opeens genoodzaakt voelde een grens te trekken: tot hier en niet verder. Ze konden me niet elke keer...”

Ulens: “Als excuustruus gebruiken?”

Hermans: “Als excuustruus én als ideeënbank én als adresboek, zonder daar iets tegenover te stellen. Ik wil best geloven dat de VRT geen slechte intenties heeft, maar achter de schermen doen ze wel bepaalde dingen met bepaalde mensen. Met die kritiek sta ik zeker niet alleen.”

Waar ligt het probleem?

Hermans: “Ga kijken op de plekken waar de beslissingen vallen en je vindt er nog altijd een heel homogene groep: het zijn overwegend blanke, heteroseksuele mannen uit de middenklasse.”

Ulens: “Ik pleit voor quota, zoals ze nu ook in Nederland gaan doen bij beursgenoteerde bedrijven. Als je ziet dat het evenwicht zoek is, moet je ingrijpen. Op natuurlijke wijze krijg je dat probleem niet opgelost.

“Als vakbondssecretaris voor de bankensector heb ik voor ING ooit mensen van Marokkaanse afkomst bovenaan de kieslijst gezet. Ik kreeg het verwijt dat ik een Al Qaeda-lijst had samengesteld. Excuseer? Dat waren heel goede délégués, die dat duwtje in de rug hadden verdiend.”

Waarom lukt het niet op verdienste?

Hermans: “In de acht jaar dat ik bij de VRT geregeld over de vloer kwam, heb ik veel namen doorgespeeld van zwarte mensen voor talkshows of voor De afspraak. En ik was niet de enige zwarte die dat deed. Lekker makkelijk, want dan kon zo’n redactie op het einde van het jaar zeggen: ‘Amai, wij hebben dit jaar veel diversiteit getoond!’ Maar kwam ik dan met een inhoudelijk idee – ‘Laten we eens iets maken over jonge zwarte ondernemers in Vlaanderen’ – dan botste ik op een muur. Op het niveau waar de echte beslissingen vielen, raakte ik niet. Op den duur krijg je het gevoel dat je niets hebt bereikt.”

Del Re: “Als je met een groepje witte, hoogopgeleide werknemers een campagne zit te bedenken, komt het wellicht niet bij je op hoe je moslims of armen erbij kunt betrekken. Dus ja, ik ben ook heel erg gewonnen voor quota. Je moet toch een béétje een diverse groep hebben, al is het maar om aan je eigen vooroordelen en vastgeroeste ideeën te ontsnappen.”

Ik vraag me af hoeveel vrouwen er op de vergadering zaten waar de beruchte Bicky Burger-campagne werd bedacht.

Hermans: “(lacht) Wat was dat, zeg?”

Del Re: “Wie bedenkt nu zoiets in deze tijd?”

Ulens: “We zitten in een omwenteling en ik ben ervan overtuigd dat de 21ste eeuw die van de vrouw wordt, maar intussen grijpt een deel van de bevolking terug naar de oerconservatieve ideeën van de vrouw aan de haard.”

Brengt je vrouw de foute hamburger voor je mee, dan verdient ze meppen. Benieuwd of Jeff Hoeyberghs het daar oneens mee is.

Dottermans: “Toen ik dat filmpje zag, dacht ik: ‘Tiens, doet die Jeff Hoeyberghs nu ook al een nieuwjaarsconference?’ Wat een slecht stuk theater!”

Hermans: “Dat die jongetjes van de KVHV-studentenclub hem uitnodigen, zegt vooral iets over de andere zijde van het verhaal. Kennelijk voelen ze zich heel erg aangevallen, omdat vrouwen gelijkwaardig behandeld willen worden.”

Dottermans: “Zo zie ik het ook. Maar ik blijf geloven dat er voor al het slechte in de wereld evenveel goeds is.”

De klimaatmeisjes probeerden goed te doen en kregen een hoop bagger over zich heen.

Dottermans: “Ik vond het verschrikkelijk hoe ze werden uitgejouwd op Pukkelpop. De dag erna zat ik te kijken naar een documentaire over 50 jaar Woodstock. Meer dan 400.000 mensen, die drie dagen lang in een roes van verbondenheid leefden. Die meisjes op Pukkelpop wilden net hetzelfde, maar dat was buiten de haters gerekend. Ik vond dat hartverscheurend.”

Del Re: “De wereld is enorm gepolariseerd. Ik ben een grote fan van Brené Brown, een Amerikaanse professor. Haar verklaring voor die conservatieve ruk naar het verleden is: het zijn de laatste stuiptrekkingen van een generatie kwade, witte mannen, die het gewoon waren altijd en overal de overmacht te hebben. Ze voelen de macht uit hun handen glippen en proberen die met geweld te behouden.”

Hermans: “Die laatste stuiptrekkingen kunnen nog best hevig en vuil zijn.”

Del Re: “Een doodsstrijd is nooit mooi om naar te kijken.”

Hermans: “Wat me zo hoopvol stemt in die strijd voor meer gelijkwaardigheid – of het nu gaat over vrouwen, rassen of gelijk wat – is dat de andere zijde, zij die krampachtig vasthouden aan het oude, onmogelijk kan winnen. Daarvoor hoef je maar naar de cijfers te kijken. Je kunt dan misschien wel luid lopen toeteren dat Vlaanderen aan de Vlamingen is, als 65 procent van de min-25-jarigen in Antwerpen migratieroots heeft, dan heb je verloren, klaar. Hetzelfde met de vrouwen: als vrouwen, die al 51 procent van de bevolking uitmaken, nu ook nog een steeds groter deel van de hoogst opgeleide laag gaan uitmaken, dan vallen ze niet meer tegen te houden.”

Del Re: “Dat sommigen zich vastklampen aan de macht, is niet altijd slecht bedoeld. Veel komt voort uit angst. Voor geprivilegieerde mensen voelt gelijkheid soms als onrecht aan. Ze hebben het gevoel dat ze iets moeten afgeven.”

Ook in 2019 vielen er weer slachtoffers van seksueel geweld. De moord op Julie Van Espen maakte een enorme woede los.

Hermans: “Ik was daar niet goed van.”

Dottermans: “Ik ook niet. Overal zag je die foto van dat lachende, vriendelijke gezichtje.

“Geweld tegenover vrouwen is een uiting van onmacht. Er was een tijd dat mannen ervan uitgingen dat een bepaalde macht hun toekwam, gewoon omdat ze man zijn. Die gedachte is gaan schuiven. Als mannen de woorden niet vinden om daarover te praten, loopt het soms faliekant mis. Daarom is dialoog zo belangrijk.»

Hermans: “Misschien klinkt dit nu heel vies en ik bedoel het zeker niet onrespectvol, maar in zekere zin was Julie het perfecte slachtoffer. Er gebeuren zoveel gruwelijke dingen in de wereld, dat je soms het perfecte slachtoffer nodig hebt om het écht te zien. Dat dat lieve, mooie meisje midden op de dag van haar fiets kon worden gesleurd, viel gewoon niet te begrijpen. Bij andere gebeurtenissen kon je, als je van slechte wil was, nog zeggen: ze had zich maar niet zo sletterig moeten kleden, ze had maar niet dronken op die fiets moeten kruipen midden in de nacht. Allemaal bullshit, natuurlijk. Maar dit keer viel er gewoon níéts te zeggen. Dat maakte het des te schrijnender en de woede des te groter.”

Was de zaak-Bo Coolsaet een kentering? De uroloog kreeg van de rechter vier jaar cel voor de verkrachting en aanranding van een minderjarige patiënte. Een paar jaar geleden zou die uitspraak misschien nog anders gekanteld zijn.

Hermans: “Dat is waar.”

Dottermans: “Ik had ontzettend veel bewondering voor de advocate van het slachtoffer, Christine Mussche. Daar zag je een ongelooflijk krachtige vrouw, die na de uitspraak geen greintje leedvermaak toonde. Ze reageerde met een waardige: ‘Het is gebeurd.’ Maar wat een strijd hadden zij en het slachtoffer achter de rug!”

Hermans: “Hoe komt het dat de sterren nu juist staan voor zo’n uitspraak? Die rechter zal de voorbije jaren ook niet onder een steen hebben geleefd. #MeToo heeft veel ogen doen opengaan.”

Del Re: “Toen #MeToo is losgebarsten, hebben mannen zich een tijdje ongemakkelijk gevoeld: ‘Oei, zou ik ook iets op mijn kerfstok hebben? Welk grapje mag ik nog maken?’ In mijn omgeving merkte ik dat mannen er vaker wijselijk het zwijgen toe deden. Heel even zijn we in een gemeenschappelijke kramp geschoten, maar van die kramp lijken we stilaan verlost. Het stof is gaan liggen en iedereen lijkt de nieuwe omgangsvormen te hebben gevonden.”

Hermans: “Na de uitspraak tegen Bo Coolsaet hoorde je amper mannen het voor hem opnemen. Tenzij Jeff Hoeyberghs misschien? (lacht)”

Del Re: “Ik ben me er pas onlangs van bewust geworden dat ik zelf ook weleens ongepaste grapjes maak. Onze Latijns-Amerikaanse collega moet te pas en te onpas horen hoe opvliegendheid echt iets voor latino’s is. Pas sinds kort durft ze te zeggen: ‘Eigenlijk vind ik dat helemaal niet grappig.’ En ze heeft gelijk. Nu weet ik hoe die mannen zich een paar jaar geleden voelden. #MeToo gaat zoveel verder dan man en vrouw. Er zijn nog zoveel andere groepen die wat meer empathie verdienen.”

Dottermans: “Dat is net het mooie! Al die andere groepen nemen we mee in ons kielzog. We trekken alle minderheden met ons mee naar boven.”

Is er in de podiumkunsten al iets veranderd sinds de open brief van de dansers van gezelschap Troubleyn over grensoverschrijdend gedrag van Jan Fabre?

Dottermans: “Jan Fabre krijgt subsidies én is een monoloog aan het maken. Ik denk dat het wel meevalt met die kapotte carrière.”

Hermans: “Dat maakt me zo woedend: er werd luidkeels geroepen dat die vrouwen met hun #MeToo mannelijke carrières aan het verwoesten waren, maar Bart De Pauw komt straks wel mooi met een nieuw programma en Pol ‘losse pollekes’ Van Den Driessche strijkt nog altijd ons belastinggeld op, als adviseur van Jan Jambon. Alleen Bo Coolsaet zijn kop lijkt te zijn gerold. Kapotte carrières? Ik dacht het niet.”

Dottermans: “Ik ben wel blij dat de humor een beetje aan het terugkeren is. We zijn allemaal zo rap gekwetst, maar er mag intussen toch alweer wat gelachen worden.”

De slinger van #MeToo is niet te ver doorgeslagen?

Hermans: “Ik begrijp die angst wel, maar ik zie het echt niet gebeuren. Daarvoor hoef je maar naar de geschiedenis te kijken. Bij racisme heb je die angst ook: ‘Help, ze gaan ons overspoelen!’ Natuurlijk niet. Mensen die gelijkheid willen, gaan niet opeens denken: ‘En nu pakken we de hele koek.’ Dat is zelfs in Zuid-Afrika niet gebeurd na de apartheid.

“Ik zie mannen graag: mijn papa, mijn man, mijn zoon. Ik zou wel zot zijn nu te zeggen: ‘Fuck de mannen, nu hebben wij de macht!’ Dat is voor niemand fijn.”

Dottermans: “Mannen mogen geen collateral damage worden in onze strijd voor meer gelijkwaardigheid. We zijn veel te veel meisjes van onze zonen aan het maken. Zeker op school. Dat getrut van vrouwelijke leerkrachten maakt jongens schoolmoe. Ik mis mannen in het onderwijs. Ik merk bij mijn eigen zonen en hun leeftijdsgenoten dat ze op den duur niet meer weten van welk hout pijlen maken. Dat gaat ons nog zuur opbreken.”

Del Re: “We moeten vooral niet aan revanchisme doen. We moeten naar gelijkwaardigheid, niet naar een rondje mannen pesten. Het doet me denken aan het boek The Power van Naomi Alderman. Vrouwen ontdekken daar dat ze over een elektrische kracht beschikken. Opeens zijn ze niet meer het zwakke geslacht. In geen tijd nemen ze niet alleen de macht over van de mannen, maar slaat het over in machtsmisbruik, met mannen die worden geëlektrocuteerd.”

Laten we tot slot eens kijken wie we mogen uitroepen tot vrouw van het jaar.

Del Re: “Doe mij maar Jacinda Ardern, de premier van Nieuw-Zeeland. Niemand die het nieuwe maatschappijmodel beter heeft begrepen dan zij. Ze snapt dat het succes van een land niet meer alleen kan worden afgemeten aan economische factoren, maar ook aan het welzijn en het geluk van de inwoners. En ze gaat als geen ander om met die extreme polarisering – denk maar aan haar reactie na de aanslagen op die Nieuw-Zeelandse moskeeën.”

Ulens: “Voor mij is het AOC: Alexandria Ocasio-Cortez. Hoe zij het, vanuit haar achtergrond, weet op te nemen tegen een zwaargewicht als Trump: chapeau.”

Hermans: “Ik vind het heel moeilijk één naam te noemen. Wat mij opvalt, is hoe snel jonge, zwarte vrouwen in België en Nederland naar boven aan het schieten zijn. Ik ben opgegroeid in een tijd zonder zwarte vrouwelijke rolmodellen – verder dan Alida Neslo van De boomhut kwam ik niet. Ik ben nu een voorstelling aan het maken voor NTGent met twintig jonge, zwarte vrouwen. Toen ik mijn lijst met namen aan het opstellen was, had ik er in geen tijd meer dan twintig.”

Dottermans: “Ik ga voor VUB-rector Caroline Pauwels (bij wie in juni maag- en slokdarmkanker werd vastgesteld, red.). Voor mij is zij een typisch voorbeeld van de stille, vrouwelijke kracht, met al haar kwetsbaarheid, klasse, eerlijkheid en intelligentie. Een groot verschil met de luidruchtige maatpakmacho. Ik hoop dat Caroline er nog lang zal zijn.”

© Humo