Waterkraan dicht? ‘Dat zou voor veel kmo’s een ramp bovenop een ramp zijn’

Na de mokerslag die corona heet, vrezen heel wat kmo’s en ondernemingen al een volgende ramp: waterschaarste. Een op de vier ‘watergevoelige bedrijven’ zegt de activiteiten te moeten stilleggen indien de kraan bij een eventuele droogtecrisis toegaat. Unizo vraagt dat ze bij een eventuele noodzakelijke afschakeling zouden worden ontzien.

We beleven het droogste voorjaar sinds 1901. Aan de bevolking wordt, vele weken eerder dan de voorbije jaren, gevraagd om zuinig om te springen met water. Elke dag dat neerslag uitblijft, neemt het risico op een doemscenario met eventuele tijdelijke afschakelingen van het waternet en oppompverboden toe. “Als het niet voldoende gaat regenen of de oproep om minder water te verbruiken onvoldoende blijkt, zal de overheid ingrijpende maatregelen opleggen”, weet Danny Van Assche van Unizo. “Men werkt terecht volop aan een zogenaamd afwegingskader, ofwel afschakelplan, waarbij bepaalde groepen om droogteperiodes aan te pakken beperkte of zelfs helemaal geen toegang meer tot bepaalde waterbronnen zullen hebben, terwijl andere groepen voorrang krijgen om water te gebruiken.”

Een afschakelscenario heeft volgens Unizo mogelijk grote gevolgen voor heel wat ‘watergevoelige bedrijven’. Een watertekort door grote droogte en/of overheidsbeperkingen op drinkwatergebruik zou voor bijna een op de vier (24 procent) een noodgedwongen stopzetting van de activiteiten betekenen, zo blijkt uit een rondvraag van de Unie van Zelfstandige Ondernemers. Nog eens bijna de helft (44 procent) zou zeer nadelige tot beheersbare gevolgen ondervinden, indien het tekort beperkt blijft tot enkele dagen. Het gaat om sowieso om vele tienduizenden ondernemingen waar (drink)water een absolute noodzaak is: als grondstof, om hygiënische redenen, in het productieproces of dienstverlening, of omwille van (voedsel)veiligheid en/of gezondheid. “Denk aan de horeca, kappers, sauna’s en zwembaden, maar ook aan wasserijen, carwashes, tuincentra en kmo-voedingsbedrijven als diepvriesgroentenverwerkers en aardappelschilbedrijven. Twee derde (66 procent) van deze watergevoelige bedrijven heeft geen plan-B of noodplan om eventuele tekorten op te vangen, bijvoorbeeld om (deels) over te schakelen op alternatieve waterbronnen zoals een reserve in de regenwaterput, of het oppompen uit kanalen en rivieren”, weet Van Assche.

Volgens de gedelegeerd bestuurder is het wel degelijk realistisch dat de kraan vroeg of laat dichtgaat, vooral omdat de droogte een jaarlijks weerkerend probleem lijkt te worden dat bovendien enkel maar verergert. “Kijk naar de boeren: zij zijn telkens de eersten om met een oppompverbod te worden geconfronteerd, waardoor ze het resultaat van hun werk letterlijk voor hun ogen zien verdorren.” Een waterrantsoenering zou in deze moeilijke tijd volgens Unizo voor velen kmo’s wellicht ‘de druppel te veel’ zijn: ‘een ramp bovenop de ramp’.

Voor Unizo moeten watergevoelige kmo’s in een waterbeheerplan dan ook worden ontzien. “Zij moeten bovenaan op de lijst van ontvangers staan die bij ingrijpende waterbeperkende maatregelen prioritair water blijven krijgen”, stelt Van Assche. “Het moet vermijden dat watergevoelige bedrijven die net uit de coronalockdown komen opnieuw op een lager toerental zouden moeten draaien.”

Op langere termijn moet gewerkt worden aan structurele oplossingen, weet ook Van Assche. “Overheid, stop de toenemende verharding die verhindert dat regenwater in de bodem infiltreert. Bedrijven die water willen uitwisselen of gezuiverd (afval)water willen hergebruiken, eventueel van nabijgelegen bedrijven, botsen ook nog te vaak op (juridische) obstakels. Een meer flexibele en oplossingsgerichte regelgeving moet het circulair watergebruik een boost geven.”