Wanneer was de laatste keer dat u zich echt volledig fysiek maar ook geestelijk uitgerust voelde? Lees nu de nieuwsbrief van Barbara Debusschere

Tweewekelijks de nieuwsbrief van onze journaliste Barbara Debusschere in uw mailbox? Ontvang hem hier.

Beste lezer,

Hoe raak ik eindelijk eens uitgerust? En wat kan ik doen om blijer en minder gestrest door het leven te gaan? Het zijn hamvragen die mensen zich al eeuwen stellen en die om de een of andere reden toch altijd weer uitzonderlijk actueel lijken. Bij de Oude Grieken was dat bijvoorbeeld ook al zo en kwamen onder andere de drie uiterst beknopte ‘wijsheden’ van het Orakel van Delphi uit de bus. Namelijk: ‘Ken jezelf’, ‘Niets in overmaat’ en ‘Zekerheid leidt tot destructie’.

Sindsdien gaan enorme ladingen boeken, artikels, wetenschappelijke onderzoeken en nu ook podcasts, ‘talks’ en ‘lives’ omstandiger in op deze levensvragen. Maar we zullen ze onvermoeibaar blijven stellen. Want wanneer was de laatste keer dat u zich echt volledig fysiek maar ook geestelijk uitgerust voelde? En hoe houdt u de innerlijke zon schijnen nu de winter nadert, het nog altijd oorlog is, de energieprijzen nog altijd te hoog zijn en het leven te duur en te druk is?

Zo druk dat sommigen nu zelfs een broertje van de ‘burn-out’ ontwaren, namelijk de ‘burn-on’: permanent net niet crashen, bijvoorbeeld omdat je een perfectionist bent die zichzelf nog net drijvende weet te houden.

Terrasjesweer en vrije dagen op en rond Allerheiligen kunnen een opsteker zijn, maar de extreem zachte herfst is eigenlijk ‘gestoord’, zo weten wetenschappers. Het ritme van de seizoenen is steeds meer iets uit de geschiedenisboeken. Onbekommerd blij zijn omdat je begin november kan zonnebaden, ligt dan ook lastig. Zeker als je weet hebt van het nieuwste VN-klimaatrapport, dat toont hoe de wereld afstevent op een toekomst van ondraaglijke hitte, toenemende weerrampen, instortende ecosystemen en wijdverspreide honger en ziekte. Vandaag al, in een wereld die 1,1 graad warmer is dan voor de industriële revolutie is vier op de vijf kinderen jaarlijks blootgesteld aan minstens één van zes klimaatextremen, namelijk mislukte oogsten, overstromingen, tropische cyclonen, droogtes, bosbranden en hittegolven. Om het met de woorden van klimatoloog Wim Thiery (VUB), die dit onderzoek mee realiseerde, te zeggen: The kids aren’t alright.

Heel wat opbeurender én rustgevender is kijken - of zelfs staren - naar de ‘zuilen van de schepping’ die de fabelachtige James Webb-telescoop heeft vastgelegd. Voor ruimtefanaten is het een bekend beeld, maar dankzij de supertelescoop kan iedereen zich nu vergapen aan de één van de mooiste bezienswaardigheden in de kosmos. Wat je ziet zijn dichte wolken van waterstofgas en stof in het sterrenbeeld Serpens, op zo’n 6.500 lichtjaar van de Aarde. De pilaren worden verlicht en gebeeldhouwd door het intense ultraviolette licht van massieve nabije sterren.

Ook inspiratie uit het dierenrijk kan helpen om tot rust te komen. Zo ontwaren wetenschappers aanwijzingen dat het menselijke lichaam over de vereiste hardware zou beschikken om zelf in winterslaap te gaan. Je kroost trainen om alvast dat ene uurtje extra slaap in de winter gewoon te worden lijkt ons een eerste stap.

Omgekeerd hebben dieren gewoontes die wij als exclusief menselijk zien. In je neus peuteren, bijvoorbeeld. Onderzoekers zagen het een maki toevallig doen en schrokken. Zoals wetenschappers dat wel vaker doen, bekoelden ze hun emotie door prompt een nieuw onderzoek op te zetten. Resultaat: minstens twaalf primaten doen aan neuspeuteren, zo blijkt. Alleen is nog niet duidelijk waarom precies.

Ook voor wie van filmpjes met dieren die in hun neus koteren niet ontspant, zijn er tal van opties. De vijf signalen van stress leren herkennen en die zelf meteen in de kiem smoren, bijvoorbeeld. Een cruciaal inzicht is daarbij dat wakker liggen ‘oké’ is. “Een van de eerste zaken die we onze cliënten aanleren, is dat het oké is om eens wakker te liggen. Word er niet boos van en probeer de slaap ook niet af te dwingen, want zo wordt die vicieuze cirkel alleen maar sterker”, zegt psycholoog en slaapdeskundige Annelies Smolders.

Maar alles altijd alleen en zelf doen is natuurlijk ook weer uitputtend. Daarom roept de Amerikaanse Tricia Hersey van de sociale beweging The Nap Ministry iedereen op om, liefst in groep en in het openbaar, geregeld dutjes te doen. Dutten als vorm van maatschappelijke rebellie tegen een collectief gevoel van uitputting, met andere woorden. Wie kritiek krijgt tijdens zo’n ‘protestactie’ kan altijd verwijzen naar de apparaten in onze levens. Zelfs die moeten heel geregeld opgeladen worden en zelfs liefst ‘wat vaker op vliegtuigstand’ gezet worden om goed te kunnen functioneren.

Al even haalbaar is het advies van onderzoekers aan de Universiteit van Harvard om meer tijd door te brengen met onbekenden. Niet dat je daar beter van slaapt, maar je wordt er wel gelukkiger van zo blijkt. Wie meer ‘zwakke’ sociale contacten heeft, pakweg met de postbode, de poetsvrouw of medepassagiers op de trein, voelt zich meer tevreden en beter in zijn vel dan wie enkel een paar intensievere relaties onderhoudt. De Britse krant The Guardian vat dat treffend samen als ‘Vergeet het huwelijk als je echt gelukkig wil zijn en breng meer tijd door mer onbekenden’. Of, zoals de Britten dat zeggen, ga wat vaker voor the comfort of strangers: de troost die gesprekken met passanten bieden. Omdat je ze misschien maar één keer ziet of altijd slechts in de marge van je leven. En je ze dus alles kan vertellen, ook al hebben jullie verder in de verste verte niets gemeen.

Uitgeruste groeten,

Barbara Debusschere