Waarom u de batterij van uw elektrische fiets nooit ’s nachts mag opladen

De brandweer moet steeds vaker uitrukken voor de batterij van een elektrische fiets of step die in brand is gevlogen. We worden dan wel steeds meer omringd door batterijen, we gaan er nog niet op een veilige manier mee om.

Wie het regionale nieuws in de gaten houdt, ziet met de regelmaat van de klok berichten voorbijkomen over batterijen van elektrische fietsen of steps die vuur vatten. Maandag was er nog een in Duffel, een week geleden in Anzegem.

“Er zijn inderdaad steeds meer interventies omwille van zulke batterijen”, zegt Kristof Louagie, van brandweerzone Westhoek, tevens diensthoofd Brandveilig Samenleven. Daar waren er afgelopen zomer alleen al vijf interventies met elektrische fietsen en steps. Naar een verklaring voor de stijging is het niet ver zoeken. “Sinds corona zijn er dan ook meer elektrische fietsen verkocht”, zegt Louagie. Dus stijgt ook de kans dat daar iets mee misloopt.

In Nederland schatte men dat er in 2017 twee incidenten per week waren waarbij lithiumionbatterijen van fietsen of steps in brand vlogen. In België ontbreken de cijfers vooralsnog. Al zou daar binnenkort verandering in moeten komen. Sinds dit jaar kunnen brandweerkorpsen in het brandweerinterventieverslag naast elektrische auto ook elektrische fiets als bron voor een brand aanvinken.

Niet geblust

Ook de FOD Binnenlandse Zaken was het al opgevallen dat er steeds meer berichten binnenliepen over interventies als gevolg van een brandende batterij. Dus startte de overheidsdienst half september met een sensibiliseringscampagne, samen met het Netwerk Brandweer.

Daar is een goede reden voor: een lithiumionbatterij die echt in brand staat, kan niet geblust worden. “In de volksmond noemen ze dit soms een metaalbrand”, zegt Philippe Vereecken, professor en batterij-expert (KU Leuven/Imec). “Dat is een brand die zichzelf intern voedt (in vakjargon thermal runway genoemd, PG).” In tegenstelling tot een gewone brand blussen helpt het wegnemen van zuurstof rond de vuurbron niet. “Zo’n brand genereert zijn eigen zuurstof, binnen in de batterij”, zegt Vereecken. Veel meer dan zo’n batterij onder te dompelen in water en wachten zit er dan niet op.

Kortsluiting

Er zijn verschillende redenen waarom batterijen in brand kunnen vliegen. De meest voorkomende reden is een interne fout in de batterij die voor kortsluiting zorgt. Die kans is klein, maar bestaat statistisch. En aangezien we steeds meer omringd worden door batterijen, stijgt die kans.

Daarom raden experten en brandweer steevast aan om in de buurt van uw fiets- of stepbatterij te blijven wanneer die in het stopcontact steekt. Deze tip geldt overigens ook voor het opladen van smartphones of laptops: doe dat nooit ’s nachts – zoals veel mensen wel doen. Niet voor niets zijn het vooral de voorbeelden van een nachtelijke brand die de pers halen: tegen dat mensen doorhebben dat er iets mis is, zijn de gevolgen meestal al groot.

Mindere kwaliteit

Ook de mindere kwaliteit van de batterij of oplader zelf kan de oorzaak zijn. Zeker bij goedkopere modellen is deze kans groter. “In onze onderzoeksgroep voerden we enkele jaren geleden experimenten uit om na te gaan of de fietsladers zich aan de laadvoorschriften van de fabrikanten hielden”, zegt professor energietechnologie Jan Cappelle (KU Leuven). “Er waren enkele online gekochte laders die de toegestane veiligheidsspanning lichtjes overschreden indien de stekker bij volledige oplading in het stopcontact bleef zitten.”

Volgens Cappelle deed dit probleem zich helemaal niet voor bij fietsladers van courante elektrische fietsmodellen, zoals de elektrische fietsen van Bosch of Stromer-speedpedelecs. Vooral onder de goedkopere modellen die online gekocht kunnen worden, is dat risico hoger.

Een derde en laatste reden waarom batterijen kortsluiting kunnen geven: omdat ze hard op de grond vallen. “Een batterij bestaat uit twee metaalfolies die op de dikte van een haar van elkaar zitten”, zegt Vereecken. “Deze twee staafjes moeten gescheiden blijven. Een klein deukje kan er echter voor zorgen dat de twee met elkaar in verbinding komen. Dan kan er kortsluiting ontstaan.”

Net dit kan weleens gebeuren bij het rijden met een elektrische fiets of step, vallen. Daarom is de boodschap: kijk na een valpartij niet enkel naar uw eigen wonden, maar houd ook uw batterij nadien goed in de gaten. Wie zeker wil zijn, passeert best langs de fietsenwinkel voor een controle.