Waarom scholen en discotheken opnieuw in het vizier komen in het coronabeleid

1. Mondmasker vanaf 9 jaar

De GEMS pleit voor een verplichte maskerdracht vanaf het vierde leerjaar, zowel op school als op andere plaatsen waar het mondmasker verplicht is. Daarmee doet de expertengroep nog een schepje bovenop de maskerplicht voor leerlingen van het vijfde en zesde leerjaar die na de herfstvakantie inging. “Deze verlaging van de leeftijd is een grote discussie, want niemand wil dit graag”, zegt viroloog en lid van de GEMS Steven Van Gucht.

Zelf lopen kinderen niet zoveel gevaar. Ze vertegenwoordigen amper vijf à zes procent van de ziekenhuisopnames met covid en worden meestal snel terug naar huis gestuurd. Brits onderzoek uit 2012 heeft bewezen dat mondmaskers het voor kinderen moeilijker maken om gelaatsuitdrukkingen te interpreteren. Vandaar dat het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) een maskerplicht onder de twaalf jaar niet aanbeveelt.

Delta

Op 29 oktober rapporteerde gezondheidsinstituut Sciensano nog dat de wetenschappelijke evidentie voor een maskerplicht onder de twaalf jaar onduidelijk is. Dit rapport bevatte volgens de GEMS echter geen data van de ultrabesmettelijke deltavariant, die nu welig tiert in ons land. “Nu delta oprukt, is de rol van scholen en kinderen veranderd”, stelt het expertencomité in zijn rapport. “Het aantal besmettingen in lagere scholen ligt nu vier keer hoger dan in secundaire scholen en twee keer hoger dan elders in de samenleving.”

Het nadeel is dubbel. In de eerste plaats moeten klassen steeds vaker sluiten omdat leerkrachten en grote groepen leerlingen ziek thuiszitten. Daarnaast vormt het het lager onderwijs een van de motoren van de exponentiële stijging die we sinds 1 oktober zien. Via ouders, familiefeesten en activiteiten geven kinderen hun besmettingen door. Hoewel ze zelf zelden zwaar ziek worden van corona, moeten kinderen dus mee een inspanning leveren om de circulatie van het virus in te dijken.

2. Discotheken dicht

De GEMS pleit voor een tijdelijke opschorting van het nachtleven en alle andere binnenactiviteiten waar het mondmasker en de veiligheidsafstand niet gerespecteerd kunnen worden. Denk aan contactsporten zoals basket. Het gaat om een pauze van drie à vier weken. Daarna zouden er strengere voorwaarden komen om deel te nemen aan dit soort activiteiten. Bovenop een vaccinatie of recente genezing van covid zou je dan een extra test moeten afleggen aan de ingang. Als niet-gevaccineerde een test ondergaan volstaat niet meer.

Hoeveel procent van de besmettingen we met deze maatregel kunnen vermijden, weet de GEMS niet. Bovendien valt het op dat kerstmarkten en andere drukke buitenactiviteiten volgens de GEMS wél kunnen doorgaan, mits een strikte naleving van de coronaregels. Ook ‘statische activiteiten’ in binnenruimtes, zoals filmvertoningen en theatervoorstellingen, kunnen perfect. Waarom dan overgaan tot een sluiting van het nachtleven? Zijn er geen minder drastische ingrepen denkbaar?

Belangrijk om weten is dat de sector het voorbije jaar fors investeerde in ventilatiemaatregelen. Maar ventilatie is geen garantie op succes, stellen de experts. Zeker niet als het moeilijk is om afstand te houden en een mondmasker te dragen. “Als je met honderd man op elkaar gepropt staat in een goed geventileerde ruimte, dan ga je elkaar gewoon face to face besmetten”, zegt Van Gucht.

In principe is er een alternatief: iedereen een extra coronatest laten afleggen. Maar het probleem is dat we die testcapaciteit niet hebben. Momenteel testen we aan een hels ritme: meer dan 100.000 per dag. De tests worden vooral afgenomen bij zieke mensen en hoogrisicocontacten. Als we deze groep uitbreiden naar mensen die in het weekend willen uitgaan, komen we mankracht tekort. Als acute ingreep ligt extra testen daarom moeilijk.

3. Telewerk verplicht

Vandaag wordt telewerk aanbevolen, maar de GEMS wil naar een verplichting gaan. Al zeker tot aan de kerstvakantie. Het virus zit namelijk overal, klinkt het, ook op de werkvloer en op het openbaar vervoer dat mensen naar deze werkvloer brengt.

Maar is de verplichting terecht? “Wij begrijpen dat er extra maatregelen nodig zijn, maar bedrijven hebben het voorbije anderhalf jaar al een zware prijs betaald”, benadrukken werkgeversorganisaties Voka, Unizo, VBO en Boerenbond in een gezamenlijk bericht. Zij eisen dan ook een snellere uitrol van de vaccinatiecampagne, ook die van de boosterprik.

Een wetenschappelijke studie door de UHasselt, KU Leuven, Idewe en Sciensano bewees dit voorjaar dat een kwart van alle besmette personen ervan uitgaat dat ze op het werk besmet zijn geraakt. Het risico van de werkvloer valt dus zeker niet te onderschatten. Maar of de voorgestelde verplichting zal volstaan om deze circulatie te stoppen, is nog maar de vraag. Ze geldt namelijk enkel waar dat praktisch mogelijk is. En dus niet in fabrieken die vlees verwerken, bijvoorbeeld, waar nochtans veel besmettingen voorkomen. Ook niet-medische contactberoepen zoals kappers worden ongemoeid gelaten.

Van een formele inperking van de sociale bubbel wil de GEMS bovendien niet weten, hoewel iedereen beseft dat heel wat besmettingen via deze weg plaatsvinden. Ook een verplichte vaccinatie is voorlopig niet nodig.