Waarom op talloze radiozenders ‘You’ll Never Walk Alone’ zal klinken: het volkslied van het rijk der samenhorigheid

Vrijdag draaien talloze Europese radiozenders om 8.45 uur ‘You’ll Never Walk Alone’, de inmiddels 58 jaar oude hit van Gerry & The Pacemakers. Het nummer komt uit een Broadway-musical, maar groeide in Engelse voetbalstadions uit tot de verbindende klassieker die het vandaag is.

Het is 25 mei 2005, iets over halfelf ’s avonds. In het Atatürk-stadion in Istanbul is het rust, tijdens de Champions League-finale tussen Liverpool en AC Milan. De Italianen staan met 0-3 voor, en terwijl de Liverpool-spelers in de kleedkamer hun wonden likken, barsten hun 40.000 meegereisde fans in zingen uit. ‘You’ll Never Walk Alone’ galmt door het Turkse stadion. Na de rust komt Liverpool terug tot 3-3. Uiteindelijk zal de Britse club winnen op penalty’s.

Of er een causaal verband bestaat tussen de zingende supporters en het ‘Mirakel van Istanbul’, is niet wetenschappelijk aangetoond. Maar geen enkele Liverpool-supporter twijfelt aan de verheffende en verbindende kracht van de nummer 1-hit van Gerry & The Pacemakers uit 1963. Die kracht werd 364 dagen geleden eens te meer duidelijk, toen 183 radiozenders het nummer gelijktijdig speelden als signaal van sterkte en samenhorigheid tijdens de toen nog prille coronapandemie. Toen was het een idee van de Nederlandse 3FM-dj Sander Hoogendoorn. Vrijdag, om 8.45 uur wil Radio 2-presentator Sven Pichal dat initiatief nog eens herhalen.

“In België zal het alvast een groot succes zijn”, zegt Pichal. “Alle nationale zenders, zowel de openbare als de commerciële, doen mee, net als veel lokale zenders zoals Bruzz en Radio Minerva. De MIVB gaat het nummer spelen in de Brusselse metrostations. En mondjesmaat zijn er ook zenders uit de rest van Europa die toezeggen, uit Bulgarije, Georgië, Roemenië, Nederland en Spanje.”

In gietijzer boven de poort

In maart vorig jaar schoot ‘You’ll Never Walk Alone’ opnieuw omhoog in de Britse charts. Mumford & Sons-zanger Marcus Mumford nam een cover op, en de versie van de Britse zanger Michael Ball – opgenomen ter ere van Captain Tom Moore, de 99-jarige veteraan die toertjes wandelde om geld in te zamelen voor de Britse gezondheidszorg, haalde het bovenste schavot van de Britse top-40.

Het zijn de laatste toevoegingen aan een immense lijst van ‘You’ll Never Walk Alone’s, een nummer dat door het legendarische duo Rodgers & Hammerstein werd geschreven voor Carousel, een Broadway-musical uit 1945. Elvis Presley, Frank Sinatra, Aretha Franklin en Johnny Cash zijn maar enkelen van de legendes die het nummer nadien in hun repertoire opnamen. Maar geen enkele versie is zó klassiek als die van Gerry & The Pacemakers. Toen Liverpudlian Gerry Marsden, die twee manden geleden op 78-jarige leeftijd overleed, begin jaren 60 de verfilming van Carousel zag, besloot hij zijn eigen versie van ‘You’ll Never Walk Alone’ op te nemen.

“Gerry Marsden stond altijd in de schaduw van The Beatles, die andere groep uit Liverpool, the music city uit de jaren 60”, zegt voetbalauteur Raf Willems. “Maar hij is echt de grondlegger van die vrolijke, optimistische Mersey sound.” Toen de single van Gerry & The Pacemakers in november 1963 de top van de Britse hitlijsten bereikte, werd het voor de wedstrijden van Liverpool, zoals andere hits uit de charts, gezongen door de supporters in de Kop, de zuidelijke tribune in het Liverpool-stadion Anfield.

Maar ‘You’ll Never Walk Alone’ bleef ook in het Kop-repertoire nadat het uit de hitlijsten was verdwenen. In een optreden bij de Amerikaanse talkshowhost Ed Sullivan werden Gerry & The Pacemakers nadien vergezeld door het voltallige Liverpool-elftal. De titel werd het motto van de club, dat in gietijzer boven de poort van Anfield staat.

“Aanvankelijk was ‘You’ll Never Walk Alone’ een plaatselijk fenomeen: het lied van Liverpool, punt aan de lijn. Maar onder andere Club Brugge, dat eind jaren 70 twee Europese finales speelde tegen Liverpool, bracht het nummer mee naar het continent”, legt Willems uit. Inmiddels beschouwen ook heel wat andere clubs, zoals Borussia Dortmund en Feyenoord, de song als officieus clublied. Maar het is vooral het Schotse Celtic dat het nummer mee populair heeft gemaakt, nadat in 1989 96 Liverpool-supporters omkwamen bij de Hillsborough-ramp. “Drie weken na Hillsborough heeft Celtic Liverpool uitgenodigd voor een benefietmatch”, weet Willems. “Daar zongen de fans van Celtic samen met die van Liverpool ‘You’ll Never Walk Alone’.”

In The Evening Times stond het toen zo opgeschreven: “‘You’ll Never Walk Alone’ klonk nog nooit zo goed, en de fan die zegt dat hij of zij geen traan heeft moeten laten, is a stranger to the truth.” Hillsborough maakte van ‘You’ll Never Walk Alone’ het volkslied voor iedereen die troost en samenhorigheid zoekt. “Het is een nummer van tegenstrijdige emoties”, vindt Willems. “Het is een nummer van universeel verdriet, maar aan het einde van ‘You’ll Never Walk Alone’ ontsnap je ook aan dat verdriet.”

Kippenvel

Zo werd het ook in 2008 in het Jan Breydelstadion gespeeld toen de Club Brugge-spelers samen met de fans afscheid namen van de overleden spits François Sterchele. “Daar moet ik nog altijd aan terugdenken als ik het hoor”, zegt Pichal. “Het is een song met een heel rijke en bijzondere geschiedenis. Het heeft zo veel kracht, het doet je voelen dat je er niet alleen voor staat.”

En dat geldt niet alleen in het voetbal, maar ook in de wereld daarbuiten. “Het geeft me nog altijd kippenvel”, zei Liverpool-coach Jürgen Klopp vier jaar geleden in Marca. Een jaar geleden voegde hij er nog dit aan toe: “Ik zag een video van mensen in het ziekenhuis, net buiten de intensive care, en toen ze ‘You’ll Never Walk Alone’ begonnen te zingen, begon ik meteen te huilen.”