Waarom Florida de greep op het coronavirus volledig kwijtraakte

Half maart ging Florida op slot. De bevolking, bang voor corona, bleef keurig thuis. Maar al na drie weken liet de staat de teugels vieren. Nu is ze de greep op het virus volledig kwijt.

Hoe kun je vriendelijk kijken als je gezicht schuilgaat achter een doek? In Magic Kingdom is dat probleem opgelost. Wie deze week binnenkwam in Disney World Florida, werd verwelkomd door personeel dat een glimlach op een stokje voor het mondkapje hield. Als je goed keek, herkende je de mond van Goofy of Mickey Mouse.

Je kunt er dus weer heen, genieten van het kasteel van Assepoester en het Land van Morgen. Vorig jaar was het met een kleine 21 miljoen bezoekers het meest bezochte pretpark ter wereld, maar half maart moest het vanwege de coronapandemie dicht.

Nu het weer open is, wordt het aantal bezoekers beperkt. En voor je naar binnen mag, wordt gekeken of je geen koorts hebt en of het verplichte mondkapje wel uit drie laagjes bestaat. Voor de attracties stonden forse rijen, maar dat kwam doordat iedereen afstand moest houden. Lang wachttijden waren voor even uit het Magic Kingdom verbannen. Maar het Covid-19-virus vermoedelijk niet.

Besmet

Koortstest of niet, het lijkt wel zeker dat er onder de bezoekers besmette mensen zijn. Florida is de greep op het virus totaal kwijt, staat in een deze week uitgelekt rapport van de federale regering. Vorige donderdag werden er in de staat bijna 14.000 nieuwe gevallen gemeld en een recordaantal doden: 156. In sommige steden zijn ziekenhuizen bijna tot het laatste bed bezet.

Het moment dat het misging is wel ongeveer aan te wijzen, zegt epidemioloog Cindy Prins van de universiteit van Florida in Gainesville. Half maart sloot niet alleen het Magic Kingdom, maar zo’n beetje alles in de staat. Toen werden de eerste ziektegevallen gesignaleerd en kreeg de bevolking de opdracht zoveel mogelijk in huis te blijven. “Er waren voorspellingen dat het heel erg kon worden, mensen namen het serieus, bleven werkelijk thuis, en we slaagden erin het aantal gevallen laag te houden.”

Florida besloot daarna de teugels in stappen weer te laten vieren. In fase 1 bleven de meeste cafés en nachtclubs gesloten. Restaurants, fitnesscentra, kappers en nagelsalons mochten de helft van hun capaciteit gebruiken.

Dat was prima, oordeelt Prins, maar Florida ging wel erg snel over naar fase 2, waarin cafés op de helft van hun capaciteit mochten draaien en restaurants, fitnesscentra en kappers op 75 procent. Toen begon de bevolking mogelijk te denken dat het allemaal achter de rug was. Ten onrechte.

“Dit virus heeft een incubatietijd van twee weken”, analyseert Prins. “En we begonnen met weinig gevallen, dus misschien heb je een paar ronden infecties nodig voor je ziet dat er iets mis is. Dat duurt vermoedelijk wel zes weken.” Die zes weken gunde Florida zich niet na fase 1; het waren er nog geen drie. “En aan het eind daarvan waren er al een paar dagen waarop het aantal gevallen omhoog ging.”

Die epidemiologische realiteit was aan de regering van Florida niet besteed. “Ik denk dat die zelfvertrouwen had, omdat ze het virus onder controle had gekregen. Bovendien beseften we toen nog niet hoeveel het virus wordt verspreid door dragers die geen symptomen hebben. Dat weten we nu wel.”

Partijconventie

Moet Florida met die kennis, en met de huidige besmettingscijfers, een grote toeristenattractie als Magic Kingdom open laten gaan? Het antwoord van gouverneur Ron DeSantis daarop is ja. Disney heeft voldoende coronabeperkende maatregelen genomen, meent hij. Om diezelfde reden vindt hij het ook prima dat de Republikeinen volgende maand hun partijconventie houden in Jacksonville, in het noorden van de staat, aan de Atlantische kust.

Eerder was het de bedoeling dat 15.000 afgevaardigden en aanhangers president Donald Trump zouden toejuichen in het Veterans Memorial Coliseum, terwijl hij de nominatie van de partij voor het presidentschap aanvaardt. Die plannen zijn, vanwege de coronasituatie, aan het schuiven. Er komen minder mensen en een aantal evenementen wordt buiten afgewerkt. Wat geen pretje hoeft te zijn in de zomerse hitte van de subtropische staat. Slechts 7.000, misschien zelfs maar 6.000, zullen op de laatste dag Trump komen toejuichen.

Voor Dexter Van Davis kan die conventie niet genoeg ingekrompen worden. De 56-jarige zwarte advocaat is een van de zes burgers die een proces aanspanden tegen de Republikeinse partij. Ze eisen dat hoogstens 2.500 mensen de conventie zullen bijwonen en dat die verplicht worden om afstand te houden en mondkapjes te dragen. “Het Coliseum is dicht bij mijn kantoor en er werken bij mij twee mensen die tot een risicogroep behoren. Ik wil niet dat nog iemand die ik ken de ziekte krijgt.”

Davis heeft vier zussen die in Birmingham wonen, in de staat Alabama. Een van hen werkt in een verpleeghuis en raakte daar besmet. “Ze gaf het door aan twee van mijn andere zussen en aan haar man. Haar man overleed. Een van die zussen belandde in het ziekenhuis. Die was net 60 geworden. Ze moest beademd worden.”

Dat was voor hem een moeilijke tijd: “Ik kon haar niet zien, ik kon haar niet aanraken, aan FaceTime deden ze niet, ik moest helemaal afgaan op wat de medische staf me vertelde. Dat ze niet goed ademde, dat ze een keer gereanimeerd moest worden. Ik wens dat geen enkele familie toe.

“Ze lag 54 dagen in het ziekenhuis. Nu probeert ze haar leven weer een beetje op te pakken. Ze is verpleegster, maar veel dingen die ze voor haar werk moet weten, kan ze zich niet meer herinneren.”

Nu grijpt het virus in zijn eigen staat en stad om zich heen en Davis heeft weinig vertrouwen in de aanpak door de overheid. “Die dacht dat ze het onder controle had, maar dat blijkt dus niet zo te zijn. En nog steeds laat de landelijke regering de gouverneurs en de burgemeesters doen wat hun goeddunkt, er is geen richtlijn van bovenaf.”

Chicken Little

Zijn mening over wat er moet gebeuren, is beïnvloed door wat zijn zussen overkwam. “Als ik kijk naar wat zij moesten doormaken, terwijl het hier erger en erger wordt, dan vind ik dat mensen een mondkapje moeten dragen, afstand houden en handen wassen. Dat hoor ik ook als ik die adviseur op tv zie, die dokter Fauci. Ik krijg de indruk dat hij spreekt vanuit de wetenschap, het vertelt zoals het is, of de president dat nu leuk vindt of niet.”

Anthony Fauci, de adviseur die afgelopen week nog werd zwartgemaakt door het Witte Huis omdat hij Trumps optimisme over de pandemie niet deelt? Die is volgens Kevin Lanier eerder een Chicken Little, de kip uit het volksverhaal die paniek zaait met het bericht dat de hemel op ons hoofd gaat vallen. “In het begin werd er voorspeld dat er in een paar maanden miljoenen en miljoenen doden zouden vallen, maar dat is niet gebeurd. En ik geloof niet dat afstand houden en een mondkapje dragen die enorme uitwerking heeft gehad.”

Lanier (55) woont in Naples, aan de kust van de Golf van Mexico. Hij bouwde houten huizen, was sheriff van een district in buurstaat Georgia en makelaar, maar is nu met pensioen. Om hem heen ziet hij mensen die zich goed aan de regels houden, ook al is dat niet verplicht: “We hebben hier een hoop ouderen, vaak mensen uit het noordoosten die een tweede huis hebben. Ik denk dat 80 procent of meer een mondkapje draagt.

“Florida heeft toegestaan dat winkels en restaurants weer open gingen en je zou denken dat de restaurants dan druk zijn. Maar mensen gaan nog niet zo uit eten.”

Overdreven

Hij vindt niet dat daar een goede reden voor is. “Iedereen heeft het over die hoge besmettingscijfers, maar niemand die ik ken, kent iemand die de ziekte gekregen heeft. Volgens mij is het een van die dingen die maar een klein percentage van de mensen treft en van hen gaat weer een klein percentage dood. Voor de mensen die het overkomt is het erg, maar voor mij zelf voelt het overdreven aan.”

Evengoed is hij regelmatig ook met een mondkapje op te zien. “Dat is sociale druk. Als je naar een winkel gaat en mensen dragen er een en jij niet, dan ga je denken: ik moet het ook maar doen. Dat is makkelijker dan te moeten reageren op de reacties van de mensen.”

Lanier ziet en hoort in de media de rampberichten, maar ook de sceptische tegengeluiden. “Ik probeer wat ik op tv zie met een korreltje zout te nemen. Ik neem het niet serieuzer dan wat ik lees op Facebook. Het nieuws gaat tegenwoordig vergezeld van zoveel mening, dat je niet meer weet wie er gelijk heeft en wie niet.”

Toch door alle gekrakeel heen denkt hij wel een beeld te hebben gekregen van de prestaties van de overheid. “Ik denk dat de gouverneur het prima doet. Hij had de hele staat op slot kunnen doen, maar ja, dan heb je de oorlog gewonnen maar de stad vernietigd.

“En Trump is vanaf dag één zwaar tegengewerkt door de Democraten. Had het land maar de eenheid getoond die je had na 9/11, toen iedereen samenwerkte om het probleem op te lossen en niet probeerde het in zijn eigen voordeel om te buigen. Maar Democraten en Republikeinen praten niet eens meer met elkaar.”

Zijn er dingen die Lanier ondanks zijn scepsis over het besmettingsgevaar niet zou doen? “Eens denken... als ik een jongere man was, dan zou ik het moeilijk vinden om te daten, dat staat vast. Maar ik ben al 34 jaar getrouwd, ik hoef me dus geen zorgen te maken over intieme omgang met een vreemde. Naar de film ging ik toch al nooit. Naar een pretpark... mja, ik snap dat dat een probleem kan zijn waar je een hoop mensen hebt die van alles aanraken. Ik zou een grote fles desinfecterende alcohol meenemen.” En hoe zal het aflopen met Florida? Lanier denkt dat de opwinding op een dag gewoon overwaait. “Dan begint de volgende cyclus van het nieuws weer, met de nieuwste crisis, en wordt dit minder belangrijk.”

Advocaat Dexter Van Davis vreest dat de staat terug moet naar af. “Florida zal in augustus en september alles weer op slot moeten doen, in de hoop het virus weer onder controle te krijgen.”

Geen goed idee

Volgens epidemioloog Cindy Prins is dat misschien niet nodig, hoe ernstig de situatie nu ook lijkt. “Wat ik bepleit, is dat we nadenken waar het risico precies zit. Op welke plekken vindt de verspreiding plaats, en hoe? En als het in het fitnesscentrum is, dan hoef je niet het hele centrum te sluiten, maar kun je misschien beslissen dat groepsles nu geen goed idee is.

“En je moet goed naar restaurants kijken. Veel daarvan hebben terrassen, maar nu is het in Florida erg heet, daar zitten mensen niet graag. En de gouverneur heeft de cafés weer gedeeltelijk gesloten, dat is goed.

“New York kreeg het virus eronder door mensen thuis te laten blijven. Ik denk dat wij het kunnen doen zonder de staat compleet op slot te doen. Omdat we nu meer weten. Maar misschien ben ik naïef.”