Voor u uitgelegdWetenschap
Waarom een weekje vrieskou geen probleem is voor fauna en flora
‘Dieren en planten ondervinden weinig tot geen last van een weekje sneeuw en vorst in februari’, zeggen experts. ‘Sterker nog: zachte winters kunnen pas echt voor problemen zorgen.’ Waarom deze winterprik volgens experts niet per se slecht nieuws is voor de meeste planten en dieren.
IJsdagen, minimumtemperaturen tot -9, misschien zelfs een uitschieter naar -15: het is toch even schrikken. En bibberen, zonder thermisch ondergoed. De verleiding is dan ook groot om te denken dat de impact van zo’n winterprik op de natuur aanzienlijk zal zijn. Maar niets blijkt minder waar. “Dit weer is wat je in Vlaanderen mag verwachten in februari”, zeggen experts. “Onze fauna en flora ondervinden weinig tot geen problemen van een week vrieskou.”
Wim Veraghtert, Natuurpunt: “Om te beginnen zijn veel dieren nog in winterslaap. En voor de soorten die wel al wakker zijn, is een weekje kou ook niet meteen een drama. Van citroenvlinders, bijvoorbeeld, weten we dat ze een soort natuurlijke antivries aanmaken van zodra de temperaturen gevoelig zakken. Ze zullen zich nu bovendien een weekje schuilhouden in klimop of in een holle boom. Er zijn al padden en salamanders gespot: deze amfibieën zullen allicht onder een stronk of een steen kruipen tot het volgende week weer warmer wordt. Zolang die vrieskou geen drie weken duurt, is er geen probleem.”
Is er dan echt geen enkele soort voor wie deze plotse winterprik gevaarlijk kan zijn? “Toch wel”, zegt Wim Veraghtert. “De atalanta, een van de meest voorkomende vlinders in ons land, vloog vroeger naar Zuid-Frankrijk om te overwinteren. De voorbije jaren zien we dat de populatie die gewoon hier blijft, steeds groter wordt. Die zouden het bij -10 moeilijk kunnen krijgen.”
Door de klimaatopwarming hebben inmiddels zuidelijke soorten hun intrede gedaan in Vlaanderen. Ook die zouden in de problemen kunnen komen door aanhoudende vorst. “Ik denk bijvoorbeeld aan de Europese bidsprinkhaan”, zegt Veraghtert. “Die is in 2019 voor het eerst gespot in heidegebied in Zonhoven. Of die populatie zonder kleerscheuren door deze koude week geraakt, valt af te wachten.”
Ook voor de planten en gewassen is een winterprik in februari geen probleem. Koen Es van de Plantentuin in Meise: “Hazelaars of sneeuwklokjes vriezen niet kapot, maar gaan gewoon enkele dagen ‘in rust’. Het wordt natuurlijk een heel ander verhaal als zo’n vriesweek voorkomt in april: dan gaan de bloesems eraan en zullen de landbouwers reden tot klagen hebben. Maar nu? Géén probleem.”
