Magazine
Waarom dragen meer en meer vrouwen geen ondergoed?
Van strings en slips tot puntbeha's en push-ups: dat ondergoed ertoe doet, is een zekere zaak. Dat bewijst ook een grote expo die volgende week opent in het Londense V&A-museum. Maar is het u al opgevallen dat meer en meer vrouwen tegenwoordig met de billen en/of borsten bloot door het leven gaan, stiekem of minder stiekem? Onze vrouw verdiepte zich in de naakte feiten.
Google 'celebs no underwear' en de zoekmachine heeft 0,23 seconden nodig om 'ongeveer 1.440.000 resultaten' te vinden op de zoekterm. Het is dus niet lang wachten op tekst en beeld van rode lopers met zichtbare bilnaden en tepels, van Kim Kardashian, Jennifer Lawrence en Reese Witherspoon. Zelfs Kate Middleton blijkt onder een zedige prinsessenjurk haar onderkant zomaar te luchten. Dan mag dus gezegd worden dat no underwear echt wel een ding is.
Maar waarom dan? Zelf ben ik erg tevreden met het mij geboden comfort van slips en beha's, en behalve het feit dat ik af en toe een halve slip van tussen mijn billen moet vangen, zie ik niet in waarom ik buiten de slaapkamer een ondergoedloos leven zou leiden. Wat met vlekken? Wat met geurtjes, met schaamhaar dat tussen de rits blijft zitten, wat met camel toes en wat met theezakjes ter hoogte van de hartstreek? Het enige wat de gedachte aan een ondergoedloos bestaan bij mij oproept, zijn mogelijke persoonlijke trauma's, in plaats van een groot liberation front.
Als ik door mijn proper ondergoed heen zit, draag ik zelfs nog liever mijn slip binnenstebuiten en de volgende dag achterstevoren, dan zonder de deur uit te gaan. Slips zorgen er namelijk voor dat mijn vrouwendelen vrolijk gepakt en gezakt zitten en zo heb ik het graag. Hetzelfde met beha's die handig voorkomen dat mijn borsten iemand bezeren of in de soep gaan hangen. Het menselijk ras is toch ook niet voor niets ooit begonnen met het dragen van ondergoed?
Oorspronkelijk diende ondergoed een hoger hygiënisch doel, om later ook het vrouwenlichaam te vormen. Uiteindelijk werd het een volwaardig deel van de garderobe, en bij uitbreiding zelfs het symbool van vrouwelijkheid. De geschiedenis van ondergoed onthult dan ook niets meer dan de steeds veranderende positie die vrouwen in deze maatschappij hebben ingenomen, hoe vrouwen zichzelf percipiëren en hoe anderen hen percipiëren.
Een fatsoenlijke vrouw ging vroeger zonder slip door het leven om uiteindelijk een 'snelzeiker' aan te trekken, daar waar mannen nog gewoon een nachthemd droegen. Die snelzeiker was een onderbroek met lange pijpen en een gat op de juiste plaats. Iets wat ons ook vandaag nog steeds niet vreemd is, zij het waarschijnlijk in een iets modernere uitvoering, wat aantoont dat in evolutie evengoed terugkerendheid zit.
Het ging uiteindelijk van alles bedekkend naar niets verhullend, en elk stukje daartussen, maar altijd werd lingerie gedragen zonder erover te spreken. Tot het taboe in de jaren 50 doorbroken werd met Brigitte Bardot of Marilyn Monroe. Ze werden boegbeelden van erotische uitstraling en slaagden er zelfs in dat te blijven. Hetzelfde met Madonna, die het zoveel jaar later geen slecht idee vond om haar beha boven haar kleding te dragen. En waarom ook niet? Er was al zo veel over die niemendallen te doen geweest dat uiteindelijk alles kon en mocht. En daarbij hoort nu dus ook het níet dragen van ondergoed.
Slip overboord
Op het wereldwijde web zijn er genoeg getuigenissen voorhanden van vrouwen die de billen tegen elkaar laten kletsen zonder slip. Zomer of winter, in broeken en onder jurkjes, smeekbedes negerend van mensen in hun omgeving en zij die tegenover hen moeten plaatsnemen.
Eén verhaal blijft me bij, van een jonge vrouw wier wereld openging toen ze als tiener kennismaakte met G-strings en naadloos ondergoed, om na wat probeersels alle slips overboord te gooien. Zo moest ze zich nooit nog zorgen maken over de aftekening van haar slip. Meer zat er niet achter. Het voelde losser en als ze een scheetje liet, klaterde het blijkbaar niet zo luid. Het enige wat afgezworen moest worden, was schaamhaar en skinny jeans. Het schuren van de naad tegen haar pretpark werd als aangenaam ervaren, al was het ook niet de bedoeling dat ze er bloedblaren van kreeg.
Haar vriendinnen vonden het interessant, haar moeder obsceen, en haar vriend gevaarlijk, doch opwindend. Geen enkele mening noch neplederen zitbank kon haar stoppen. Pas toen haar broek scheurde in het midden van een drukke straat voelde ze zich met de billen bloot te kijk gezet. Er werd weer geïnvesteerd in ondergoed en de wind mocht weer door een ander bos ruisen.
Het feit dat niet de soms harde kritiek, maar wel zulk idioot voorval haar overstag deed gaan, mag bewijzen dat haar beweegredenen noch van feministische aard waren, noch te maken hadden met gekke fetisjen. De grote afwijzing van de slip was geen prediken van Vrijheid met en voor de onderste lippen. Het ging niet om provocatie, niet om het afgooien van een belastend juk, het doorbreken van door de maatschappij opgelegde en vingerwijzende regeltjes. Want dat zijn koppige volhouders. Het was gewoon gemakkelijk, zeg maar. En plots was het dat niet meer.
Madonna
Toch is het niet dragen van een slip iets wat doorgaans in de privacy van je eigen broek of rok gebeurt. Eenmaal het publiek wordt, wat met borsten vaker het geval is, wordt het plots een zaak van algemeen belang. Dat bewees Madonna onlangs nog maar eens toen ze op het podium het topje van een zeventienjarige fan naar beneden trok, accidenteel of niet, waardoor het meisje plots flashte voor duizenden mensen. Moord, en Madonna op de brandstapel, terwijl het meisje zich zou moeten hullen in een coltrui en schaamte! Zelf zag ze het anders: het was misschien tof geweest als Madonna haar eerst had gewaarschuwd, maar verder beslist ze zelf of ze zich moet schamen voor haar eigen lichaam. Wat ze niet doet.
Geef gerust ook een keer de term 'nipplegate' in op Google en hou uzelf een dag of drie bezig met het lezen van opiniestukken over Janet Jacksons rechtertepel. Die tepel, overigens bedekt met een juweel, was ongeveer een halve seconde te zien op televisie tijdens haar optreden met Justin Timberlake tijdens de pauze van de Super Bowl. De tepel was uit het topje en het hek van de dam. Het hooggerechtshof en het hof van beroep kwamen er aan te pas. Ongehoord! Per ongeluk! Een blote tiet op tv! Somebody think about the children!
Met de meer recente penisgate van Lenny Kravitz werd gegiecheld en de jongeheer werd gelauwerd om zijn voorkomen. Maar dit terzijde, want Kravitz is een man. Juist? Een stuk tiet tonen blijkt anno 2016 het meest verwerpelijke wat een vrouw publiekelijk kan doen, of het nu in naam is van een of ander activisme, om een boreling wat moedermelk binnen te duwen of omdat ze daar gewoon zin in heeft. Zo heerst er een heuse borstenhypocrisie waarbij die borsten wel constant gehyperseksualiseerd worden in een stereotiepe en soms vrouwonvriendelijke cultuur.
Zonder verpinken wordt een stel borsten gebruikt om bier en boormachines te verkopen, terwijl moeders met baby's aan diezelfde borsten op sociale media en publieke plaatsen verketterd of gecensureerd worden. De eerste vrouw die twee smileys of kittens als tepels heeft, moet ik namelijk nog tegenkomen.
Eenzelfde verhaal geldt voor de borsten van Rihanna, die meer dan eens, maar vooral het wereldnieuws haalden na haar verschijning op de CFDA-Awards in 2014. RiRi droeg een volledig doorzichtig glittergaasje dat dienstdeed als jurk, maar dan ook niet. Een ongegeneerde middelvinger in de vorm van een blote tiet, volgens de goegemeente.
Een reactie op Instagram ook, dat haar geband had omwille van te pikante foto's. Maar dan toch ook weer niet, want BadGal zag er zelf, net zoals ik, het kwaad niet van in. Zelf was ik vooral opgelucht dat ze geen flauwe poging tot onzichtbaar ondergoed met transparante bandjes had aangetrokken. Terwijl zij eerder verward was over het idee dat een zichtbare tepel als seksueel kon worden gezien. Of erger nog: als een stunt.
Het werd een onderwerp van discussie, andere vrouwen namen het voor haar op en de Free the Nipple-beweging, gerund door vrouwen die hun tepels toonden op sociale media, draaide op volle toeren. In rondjes en op haar tepelhof zo u wilt. Maar, al de licht gefrustreerde handklapjes en beha-verbrandingen ten spijt: de keuze om behaloos op de rode loper te verschijnen kwam er door het simpele feit dat een beha die jurk zou verpest hebben, aldus RiRi. Van een statement was eigenlijk niet eens sprake.
Net daarom zegeviert het feminisme in dit geval net zoals in alle vorige gevallen. Het geldt voor het meisje zonder slip, die fan van Madonna en alle andere vrouwen die een stel borsten en een onderkant hebben: of heel dit verhaal nu om vrijheid, seksualiteit, feminisme, gemak of een andere term draait, de kern gaat voor een groot deel over het hebben van een keuze. Iedere vrouw beslist zelf over haar lijf en leden, en wat ze daarmee doet of hoeveel ze ervan toont.
Trofee
Laat ondergoed bij deze dus evenzeer een keuze zijn. Democratie in de lingerie. Applaudisseer daar gerust eens voor, mijn gedacht. Glij niet van uw stoel en zorg dat uw tepels niet tussen uw klappende handen geplet worden.
Zelf wijk ik dan ook niet van mijn keuze. Mijn ondergoed blijft, en wel om persoonlijke redenen. Welke herinnering moet ik zonder ondergoed anders nog achterlaten bij een man? Het kan toch niet zó makkelijk zijn dat hij enkel zijn hand tussen mijn benen moet duwen en vervolgens het gedroogde nat op zijn vingers als trofee moet dienen? Het kan toch niet zijn dat hij geen strijd moet voeren om wat tepel te zien? Dit gezegd zijnde: u kunt gerust een andere keuze maken. Alles kan. Vlekken krijg je toch.
Ondergoed uitgelicht
Je zult maar eens gevonden worden met onfris, mismatchend of, godbetert, géén ondergoed aan. Het is een cliché dat menig (groot)ouder een puber al naar de oren slingerde, maar het toont ook onmiddellijk de diepere betekenis van het stuk stof aan. Over de geschiedenis van ondergoed opent volgende week een tentoonstelling in het Londense Victoria and Albert Museum (V&A). De grote overzichtsexpo Undressed: A Brief History of Underwear toont het grillige verleden van ons onderste laagje. Dat verklapt niet alleen veel over de mode in een bepaald tijdperk, maar ook over de idealen die heersten over gender, seks, moraal en het perfecte lichaam.
Een voorbeeld is het korset: droegen vrouwen in het victoriaanse tijdperk korsetten, 'om postuur en gezondheid te verbeteren', dan verdwenen zulke restrictieve kledingstukken aan het begin van de 20ste eeuw omdat het lichaam bevrijd moest worden. In de jaren vijftig doken ze weer op - denk maar aan de iconische beelden van Marilyn Monroe. Tegenwoordig dienen ze zogezegd om de wespentaille op punt te houden. Celebrity Kim Kardashian zweert er alvast bij.
Verwacht tussen de tweehonderd stukken in de expo niet alleen historisch materiaal. Hedendaagse grote modenamen als Vivienne Westwood, Jean Paul Gaultier en Dolce & Gabbana zijn uiteraard aanwezig, alsook een onderjurk van de Belgische Carine Gilson, die nog gedragen werd in de James Bond-film Skyfall. Iconische stukken uit onze popcultuur, zoals het Calvin Klein-ondergoed met zijn grote letters en de wonderbra, die razend populair werd om zijn borstvergrotende effect, konden natuurlijk ook niet ontbreken.
Weetje: voor de moderne, mannelijke tegenhanger van de wonderbra werd ook een plaatsje gereserveerd. Het Australische 'aussieBum' maakt herenslips met extra vulling 'voor wanneer grootte wel uitmaakt'.