Waarom de vader van Sanda Dia de Reuzegom-excuses eigenlijk van tafel veegt

Op de laatste procesdag kreeg de familie van Sanda Dia het woord. Op twee belangrijke vragen hebben zij nog steeds geen antwoorden gekregen. Vader Ousmane Dia: ‘Jullie willen de waarheid niet zeggen, jullie beschermen elkaar.’

“Ik zocht gewoon de waarheid”. Het doel van het proces over de dood van zijn zoon viel voor Ousmane Dia met die ene zin samen te vatten.

Sanda Dia stierf bijna vierenhalf jaar geleden, op 7 december 2018. Maar ook tijdens de zes dagen van het proces in Antwerpen kwam er geen uitsluitsel over twee ontbrekende puzzelstukken in het dossier, die nochtans cruciaal zijn voor de familie.

Er was een professor geneeskunde, D.G., die in de ochtend van 5 december de groep Reuzegommers tegenkwam, toen ze bezig waren met de doopactiviteiten in Leuven. Sanda Dia was die ochtend opgestaan met een zware kater van de cantus de avond voordien en kon zich nog met moeite voortbewegen.

Op de gelekte beelden uit het strafdossier, die VTM en Het Laatste Nieuws hebben uitgebracht, is te zien hoe de andere twee schachten hem moesten ondersteunen. “Sanda kon zichzelf ’s ochtends niet aankleden”, zei Ousmane Dia. “Het is bewezen door foto’s en video’s dat Sanda niet meer kon stappen. Hij kon zelfs niet op zijn knieën zitten. Toch hebben jullie voortgedaan.”

Wat als?

Het is een ‘wat als?’-vraag, waar de familieleden van Sanda Dia nu al jaren mee worstelen: wat als de doop ’s ochtends al was stilgelegd, toen de bezorgde professor geneeskunde met het groepje Reuzegommers kwam praten, omdat ze zag dat het toen al slecht ging met Sanda?

In hun verklaringen - tegen de speurders, of tijdens het proces - heeft niemand van de Reuzegommers toegegeven wie er op dat moment met de professor heeft gepraat. Volgens de professor heeft die persoon gelogen: hij zei dat de doop ten einde liep. In werkelijkheid trok het gezelschap later nog naar de blokhut in Vorselaar.

Ook wie tijdens de doop de bidon met visolie aan Sanda Dia gaf - het zout in die olie zou hem uiteindelijk fataal worden - is nog steeds onduidelijk. “Jullie willen de waarheid niet zeggen”, zei Ousmane Dia tijdens zijn toespraak. “Jullie beschermen elkaar.”

Dat maakt het voor de familie ook zo moeilijk om vergiffenis te schenken. De voorbije week sprak de ene na de andere Reuzegommer zijn spijt uit, bood - dikwijls met tranen in de ogen - zijn excuses aan. Maar die veegde Ousmane Dia eigenlijk van tafel: als de jongens geen klare wijn schenken over het hele gebeuren, hoe gemeend zijn hun excuses dan?

Vader Dia herhaalde zijn teleurstelling later nog eens voor de televisiecamera’s, waarbij hij ook de vuile schoenen liet zien die Sanda Dia tijdens de doop aan had. In de rechtszaal was ook zijn advocaat heel scherp. “Voor er sprake kan zijn van vergiffenis moet er sprake zijn van oprechtheid. Die is er niet.”

Vorige week spraken de Reuzegommers over hoe ze de voorbije jaren hebben beleefd. Vrienden, familieleden, in één geval zelfs een vader, hebben hen de voorbije jaren laten vallen, zo vertelden ze. Hun sociale leven is haast net zo uitgewist als hun profielen op sociale media.

De lijdensweg van vader Dia werd vooral door zijn huidige partner onder woorden gebracht. De levens van alle familieleden zijn getekend door het immense verdriet om de dood van Sanda Dia, maar vader Ousmane is er volgens het beeld dat zij schetste echt onderdoor aan het gaan.

Zijn partner is bang dat haar man zichzelf iets zal aandoen. Vorige week heeft hij dat trouwens nog tegen iemand gezegd. “Ik wil geloven dat we het te boven komen”, zei ze. “Maar telkens ik ga werken, ben ik bang omdat ik niet weet in welke toestand ik hem ga vinden als ik thuis kom.”

De vader van Sanda Dia sprak open over hoezeer hij worstelde met het verlies. Het was dankzij medicatie dat hem lukte om de zaal toe te spreken, zei hij. Toen het de beurt was aan Marie Vansteenkiste, de schoonzus van Sanda Dia, verwoordde zij hoe sterk het leed woog op het koppel.

“Ik heb een schoonvader gezien die probeerde vooruit te kijken, maar telkens vastzat in de leegte die Sanda heeft achtergelaten”, zei Vansteenkiste. “Ik zag hoe zijn vriendin, de sterke rots in de branding, stilletjes afbrokkelde. Mijn leed verdwijnt in het niets bij wat zij hebben moeten doorstaan.”

Gevangenis

Over welke straf gepast is voor de achttien Reuzegommers deed de familie zelf al een voorstel. Gevangenisstraffen? Daar is het hen nooit om te doen geweest, zo zeiden zowel de schoonzus als de vader van Sanda Dia. Ook al zijn ze volgens de advocaten van de vader juridisch gezien wel over de hele lijn schuldig. “Ik wil niet dat jullie naar de gevangenis gaan”, sprak Ousmane Dia. “Maar ik wil wel gerechtigheid.”

De advocaten van de verdediging kregen nog een kans om te repliceren, maar hielden het vooral bij een korte verklaring, die advocaat Jan De Man namens allen uitsprak. Uiteindelijk is alles gezegd, was de teneur van zijn tussenkomst. Het is nu aan het Hof van beroep om een oordeel te vellen. Het hof heeft de zaak in beraad genomen en komt op 26 mei met zijn arrest.

Voor het einde van de zitting namen enkele Reuzegommers nog even het woord, die hun excuses herhaalden. Schachtentemmer A.G., ‘Janker’, richtte zich ook aan de familie en barstte in tranen uit. “Alle momenten over Sanda spoken al vier jaar door mijn hoofd. Als ik ze met jullie kan delen, twijfel niet. Ik zou er zo graag over vertellen.”