VRT beëindigt reeks contracten in kader van transformatieplan: ‘Dit zijn grote drama’s’

Het ontslag van radio- en tv-presentator Tomas De Soete (46) lekte donderdag net na de middag uit. Eerder raakte al bekend dat de contracten van BV’s zoals Geena Lisa (50), Saartje Vandendriessche (47) en Annick Ruyts (59) beëindigd werden in het kader van het transformatieplan. Bij de VRT kregen deze week nog tientallen andere medewerkers te horen dat ze de laan worden uitgestuurd omwille van zware besparingen die de Vlaamse regering oplegt. Volgens de nieuwe beheersovereenkomst moet de openbare omroep meer dan 25 miljoen euro minder uitgeven.

Tomas De Soete presenteerde jarenlang op Studio Brussel en was de gangmaker in het Glazen Huis van de Warmste Week. Daarna presenteerde hij op Eén samen met Freek Braeckman het praatprogramma Café Corsari. Recent maakte hij de bejubelde tv-serie Fiskepark voor de openbare omroep. Daarin speelde hij een personage dat verdacht veel op hemzelf geleek. Fiskepark werd niet ‘in huis’ bij de VRT gemaakt. Voor de reeks werd De Soete voor meerdere jaren uitgeleend aan productiehuis De Mensen, maar liep zijn contract bij de VRT wel nog door. Zijn laatste wapenfeit was Puntje van kritiek, een programma op Radio 1 waarin hij samen met Vincent Byloo klachten van luisteraars behandelde. De Soete wou geen commentaar kwijt over zijn ontslag.

Geena Lisa was lang het boegbeeld van het populaire en spectaculaire tv-programma Fata Morgana, dat ze presenteerde samen met Steph Goossens en Sergio. Ze werkte ook als omroepster. De jongste jaren begeleidde ze als coach schermgezichten voor de VRT. Op Facebook laat ze weten dat ze ‘na 22 jaar de VRT verlaat en ontroerd is door de vele reacties’. “Ik ben dankbaar voor de vele prachtige jaren, ik heb vele verhalen over kansen, mooie vriendschappen en zotte avonturen.” Haar ontslag geeft haar naar eigen zeggen ‘de kans om voluit voor haar passie te gaan’.

Saartje Vandendriessche reageerde eveneens via sociale media. “Reeds enige tijd waren er gesprekken met de VRT in verband met het omzetten van mijn bediendenstatuut naar een zelfstandige statuut. Deze stopzetting van het bediendenstatuut is dan ook geen verrassing. Zowel de VRT als ikzelf staan nog open voor toekomstige samenwerkingen.”

Vandendriessche was, net als Geena Lisa, tussen 2005 en 2015 te zien als omroepster op Eén en presenteerde daarna onder meer Vlaanderen Vakantieland en Op de man af. Haar laatste programma was Saar in het bos, waarin ze drie weken probeerde te overleven in een bos met een zeil en een zak rijst.

Eerder deze week raakte al bekend dat ook Annick Ruyts na 33 jaar moet opstappen bij de VRT. Ze vindt het zelf nog te vroeg om te reageren op haar ontslag. Haar laatste job was het eindredacteurschap bij het Canvasprogramma Alleen Elvis blijft bestaan. “Dit is een aangekondigd slagveld”, zegt Thomas Vanderveken, presentator bij dat programma. “Het zijn grote drama’s voor iedereen die hierbij betrokken is.” De toekomst van het praatprogramma is wel niet in gevaar. Ruyts maakte eerder programma’s zoals De slapelozen, Grenzeloze liefde en We are from Belgium.

De VRT wil geen commentaar kwijt over de ontslagen. Op dinsdag en woensdag waren er lange gesprekken met de werknemers die moeten vertrekken, op de individuele ontslagen kan de openbare omroep niet ingaan. Aan de Reyerslaan en ver daarbuiten duiken er steeds meer verontwaardigde reacties op, zeker ook bij (ex-)medewerkers van de openbare omroep.

“I’m shell shocked als ik verneem wie bij #een en #canvas koudweg aan de deur is gezet”, schrijft filmmaker en klimaatactivist Nic Balthazar op Facebook. “Op deze droeve dag moet je horen dat zowel je regisseur als eindredacteur zijn ontslagen, twee superfijne mensen die ruim meer dan een kwarteeuw alles gegeven hebben voor de VRT en er nog altijd voor de volle honderd procent voor gingen. (...) Dit is een triest verlies voor het instituut dat ooit het huis van vertrouwen was. Wat een zuur #25jaarcanvas plots...”

Kunstschilder en presentator Koen Fillet tweette in dezelfde trant: “Ik hoop dat de catastrofe die de ontslagen VRT’ers overkomt over enige tijd het begin blijkt te zijn van een onverwacht nieuw project in hun beroepsleven. Ook aan de achterblijvers: jakkes vrienden, wat is dat. Sterkte.”

Bij de vakbonden zijn ze even ontdaan. De directie wordt er gehekeld om wie er ontslagen werd en de manier waarop dat gebeurde. “Het zijn drie helse dagen geweest”, zegt Michelle Graus van ACOD. “Het gebrek aan communicatie over de ontslagen, die nu mondjesmaat naar buiten komen, maakt het wantrouwen tegenover de directie alleen maar groter. Ik schaam mij rot dat ik voor dit bedrijf werk. Het is hier heel kil geworden.” Volgens Graus kregen veel mensen tijdens hun exitgesprek te horen dat ze niet ‘multi-inzetbaar’ genoeg zijn.

Clem Robyns van de personeelsbeweging #iedereenvrt wijst in dat verband op de verantwoordelijkheid van de vorige VRT-directies. “Jarenlang heeft men mensen verplicht om vooral te blijven doen wat ze deden. Mensen die interesse toonden om binnen de VRT ook eens wat anders te gaan doen werden ontmoedigd. Dan is het nu wel heel zuur om op je afscheidsgesprek te moeten horen dat je niet flexibel genoeg bent om een rol te kunnen spelen in de nieuwe VRT.”