Vrienden en vijanden van Berlusconi slijpen messen

Wordt dit de kans om eindelijk van Berlusconi af te geraken en zelf weer het Palazzo Chigi in te trekken? De centrum-linkse Partito Democratico hoopt van wel en mikt likkebaardend op het scenario van de twee honden en het been. Want als íets morgen korte metten maakt met het vierde kabinet van Sua Emittenza, dan wel de permanente heibel binnen diens eigen rechtse meerderheid - veel meer dan de slagkracht van oppositieleider Pierluigi Bersani en zijn PD.

Het neemt niet weg dat Bersani in optimistischen doen was, zaterdagmiddag, net zoals zijn aanhang. Met tienduizenden waren ze samengestroomd op de Piazza San Giovanni in Rome, tegenover de kerk van Sint-Jan van Lateranen, terwijl het partizanenlied Bella Ciao uit alle kelen klonk. Kunstenaars en politici, vastbesloten om door te gaan op het elan van de studentenbetogingen, wisselden elkaar af op het podium. “Italië wordt anders, Berlusconi gaat de cel in”, heette het op pancartes.

Sinds de PD in 2007 boven de doopvont werd gehouden als fusieproject van oud-communisten en linkse christen-democraten, slaagde de partij er maar zelden in de linkse eenheid te verbeelden waar ze aanspraak op maakt. Maar zaterdag, zeggen ooggetuigen, was anders. In totaal waren bijvoorbeeld 1.500 bussen en 18 extra treinen ingelegd, en naast de PD nam ook Italia dei Valori (‘Het Italië van de waarden’), de partij van de vroegere anti-corruptiemagistraat Antonio Di Pietro, met een ruime delegatie aan de mars deel. Genoeg volk alleszins voor enthousiast vlaggengezwaai: “Hij is rot, we gooien hem eruit.”

‘Buitengewone resultaten’

Upbeat was de stemming echter ook aan de overkant van het politieke spectrum, of correcter, bij dat deel ervan dat Silvio Berlusconi aankleeft. Zowel in Rome als in ’s mans bakermat Milaan kwam het ‘Volk van de Vrijheid’ (Popolo della Libertà, PdL) gisteren op straat. In een videoboodschap die de premier in meerdere steden liet afspelen, bestempelde hij de betogingen als “een grote liefdes- en vrijheidsoperatie die onze regering steunt en zal verhinderen dat de kiezers verraden worden.”

En nog, in een duidelijke sneer naar zijn oud-partijgenoot en rechterhand Gianfranco Fini: “Sinds enkele maanden wordt het openbare leven in Italië verlamd door een onverantwoorde politieke crisis die ons terugwerpt op het tijdperk van de oude machtspartijen (...), een crisis die gebaseerd is op leugens en modder en die de buitengewone resultaten van onze regering (...) moet doen vergeten.”

Omkoping

Het hek raakte van de dam toen Fini - een neofascist die opmerkelijk genoeg naar het politieke centrum evolueerde - de scandalitis niet langer aankon waarin de Cavaliere en zijn regering voortspartelden. Fini wierp zich op als een moreel geweten dat hem ook ter linkerzijde veel sympathie opleverde en hem ten slotte op uitzetting uit het PdL te staan kwam, vorige zomer. Ofschoon Berlusconi daardoor zijn absolute meerderheid door de neus geboord zag, slaagde hij er toch in aan te blijven.

Intussen heeft Fini zijn eigen centrum-rechtse formatie opgericht, ‘Toekomst en Vrijheid’ (Futuro e Libertà, kortweg Fli), voor wie de drie moties van wantrouwen tegen Berlusconi (waarvan er slechts één mee door Fli is uitgewerkt), morgen, ongeveer het uur van de waarheid worden. Centraal staat de vraag of Fini zijn prille partij in het gelid krijgt, dan wel of sommige Fli’ers alsnog overstag gaan voor de bekoringen uit het Berlusconikamp. Een klacht van Di Pietro heeft intussen het vermoeden gewekt dat er van omkoping sprake is. Het Openbaar Ministerie heeft een onderzoek gelast.

Ook heeft een groep ‘duiven’ uit beide partijen eergisteren een brief geschreven waarin ze Fini verzoeken niet tegen de regering te stemmen, morgen, en veeleer een discussie met de premier aan te gaan. Terwijl die laatste voorzichtig positief reageerde, gaf Fini te verstaan dat de Rubicon overgestoken is. “Vanaf woensdag zitten we in de oppositie”, citeert La Repubblica hem.