Vragen aan de redactie
Is een maagverkleining een efficiënte manier om diabetes tegen te gaan?
Eerder dit jaar meldden twee studies dat maagverkleiningen beter werken dan medicijnen, meer bewegen en diëten om diabetes van het type 2 tegen te gaan. Sommige experts gingen pleiten voor meer van dat soort maagingrepen bij patiënten met een te hoge bloedsuikerspiegel. Een recentere studie weerlegt die aanpak opnieuw. In het vakblad Obesity Surgery melden onderzoekers die duizenden diabetici gedurende meer dan tien jaar volgden dat de diabetes bij velen aanvankelijk verdween maar zich later opnieuw manifesteerde. Dat had niet zozeer te maken met verloren gewicht dat er opnieuw bij kwam. Bij wie de operatie onderging op het moment dat de diabetes het hevigst was, leek het herval onvermijdelijk.
De conclusies van dit onderzoek geven aan dat maagverkleiningen vooral effect hebben wanneer de diabetes nog in een vroeg stadium zit. Zowat 68 procent van de 4.434 diabetici die werden gevolgd genazen volledig. Maar 35 procent van die groep herviel binnen de vijf jaar. Dat wil zeggen dat bij een meerderheid van 56 procent van de patiënten de operatie geen effect had. Wie insuline nam en de bloedsuiker moeilijk onder controle had, liep de grootste kans op dat herval. Bij diabetes van het type 2 raken de betacellen die in de pancreas insuline produceren uitgeput naargelang de ziekte zich ontwikkelt. De pancreas is in dat geval hoe dan ook nauwelijks nog in staat insuline te produceren. Zelfs wanneer de patiënt dankzij een maagoperatie veel gewicht verliest, kan de pancreas nooit nog voldoende insuline produceren om de bloedsuiker blijvend onder controle te houden, zo besluit hoofdonderzoeker David Arterburn van het Group Health Research Institute in Seattle.
Klopt het dat bepaalde voedingsproducten, zoals verbrande toast, het risico op kanker verhogen?
Spek, verbrande toast en light-dressing zijn allemaal al in verband gebracht met kanker. Aan de Harvard School of Public Health in Boston hield een team de bewijslast voor die stellingen tegen het licht. De onderzoekers concluderen dat veel van die wetenschap waarop die uitspraken zijn gebaseerd statistisch niet degelijk zijn. "Uit de rapporten blijkt dat veel van de zogenaamde conclusies niet waterdicht zijn of zelfs niet statistisch significant", zegt Jonathan Schoenfeld. Hij rapporteert over de kwestie in het vakblad American Journal of Clinical Nutrition. De meeste uitspraken over 'kankerverwekkende' voeding zijn gebaseerd op observaties die in grondiger onderzoek niet kunnen worden herhaald. Maar meestal gaan de 'conclusies' wel een eigen leven leiden en veroorzaken ze ongerustheid bij het publiek. Spek, hotdogs, frisdranken, rood vlees en verbrande toast zijn zo al allemaal eens de revue gepasseerd. Over één ding zijn de vorsers het eens: tussen alcoholverbruik en een verhoogd risico op kanker is er wel degelijk een verband. Maar de andere voorbeelden zijn in feite niet hard gemaakt. Er zijn aanwijzingen, maar ze zijn moeilijk te bewijzen. Om de implicaties van al die onderzoeken na te gaan verzamelden de onderzoekers enkele tientallen dagelijkse ingrediënten en voedingsmiddelen op basis van een kookboek. Die lijst joegen ze door een zoekmachine om na te gaan in hoeverre werd verwezen naar kankerrisico's in medische literatuur. "We ontdekten dat liefst veertig van de vijftig ingrediënten al eens als kankerverwekkend waren vermeld. Het ging om onder andere brood, suiker, zout, citroen, boter, koffie en olijven. De tien overige voedingsmiddelen zijn minder gebruikelijk en nog niet bestudeerd. Schoenfeld en zijn team ontdekten dat meestal één of niet veel meer studies een verband met kanker zagen, maar dat resultaat bleek niet standvastig, waardoor het verband puur statistisch kan zijn.
Kunnen sommige kruidenremedies nuttig zijn tijdens een zwangerschap?
Omdat mensen zich zorgen maken over neveneffecten zoeken veel mensen hun toevlucht tot alternatieve geneeskunde in plaats vantraditionele medicijnen te nemen. Zwangere vrouwen vormen daar blijkbaar geen uitzondering op. Onderzoek toont dat ongeveer de helft van de zwangere vrouwen kruidenremedies gebruiken tijdens hun zwangerschap en een merendeel daarvan zegt dat ze dat doen omdat ze twijfelen over het gebruik van gewone medicatie. Maar middelen op basis van kruiden kunnen ook neveneffecten hebben en sommige kunnen de beloftes die op de verpakking staan niet waar maken.
In een onderzoek verschenen in het vakblad Journal of Maternal-Fetal and Neonatal Medicine zijn meer dan 500 onderzoeken naar kruidenremedies geïdentificeerd die tijdens zwangerschappen worden genomen. Slechts 14 van die onderzoeken bleken voldoende kwalitatief opgesteld.
De onderzoekers hebben vastgesteld dat gember de grondigst onderzochte remedie die is en ook het best werkt. Tegen ochtendmisselijkheid werkt het beter dan een placebo en het was even goed als Dramamine. Maar voor andere populaire kruidenmiddelen bleken er weinig afdoende bewijzen om aan te tonen dat ze goed werken.
Veenbes, dat vaak gebruikt wordt tegen infecties aan de urinewegen - een probleem dat geregeld opduikt bij een zwangerschap - blijkt niet efficiënt. Er is geen bewijs voor gevonden dat look helpt tegen zwangerschapsvergiftiging of dat framboosblad de bevalling verkort, zoals vaak wordt aangenomen. En terwijl castorolie geen bijwerkingen blijkt te hebben, is ook niet bewezen dat het de weeën opwekt.
