Vorige paus negeerde als kardinaal vier misbruikzaken

Het onderzoek spitst zich vooral toe op het aartsbisdom van München en Freising, waar emeritus paus Benedictus XVI gedurende vijf jaar aartsbisschop was. Tussen 1945 en 2019 zouden in dat bisdom minstens 235 geestelijken in totaal 497 kinderen hebben misbruikt, hoofdzakelijk jonge jongetjes. Volgens de onderzoekers is een groot aantal van die misbruikzaken nooit gemeld, laat staan dat de daders zijn vervolgd.

Dergelijk misbruik kon door de jaren heen plaatsvinden onder het toeziend oog van verschillende aartsbisschoppen, waaronder de huidige Reinhard Marx. Marx diende vorig jaar zijn ontslag in als aartsbisschop omdat hij zich medeverantwoordelijk voelde voor de misbruikschandalen, maar paus Franciscus weigerde die geste, omdat berouw hem volgens de paus niet ontslaat van de plicht door te gaan met ‘het weiden van de kudde’.

Zeker vier misbruikzaken onder Benedictus XVI

Ook onder het bewind van de latere paus Benedictus, die tussen 1977 en 1982 de scepter zwaaide in München en Freising, zouden zeker vier misbruikzaken hebben plaatsgevonden die voorkomen hadden kunnen worden als Ratzinger kordater had opgetreden, aldus de onderzoekers.

In twee gevallen ging het om geestelijken die aantoonbaar kinderen misbruikten, maar die desalniettemin door mochten gaan met hun kerkelijke werkzaamheden. In een derde geval zou Ratzinger hebben toegestaan dat Peter Hullermann, een priester die zich in het bisdom Essen al eens schuldig had gemaakt aan het misbruiken van een 11-jarig jongetje, in München terecht kon om er ‘therapie’ te ondergaan.

Later zou blijken dat Hullermanns kindermisbruik daarna gewoon doorging. Sterker nog: ondanks een veroordeling door een rechter in 1986, werd hij pas in 2010 definitief uit zijn ambt, namelijk toen in de openbaarheid kwam dat hij nog altijd veel met kinderen werkte.

Grootste crisis sinds de reformatie

Kindermisbruik loopt sowieso als een rode draad door de carrière van Benedictus. Toen hij paus was, werd hem meermaals verweten veel te halfslachtig op te treden tegen de vele misbruikers binnen zijn instituut. Hoewel het misbruikschandaal onder zijn bewind zou uitgroeien tot de grootste crisis van de katholieke kerk sinds de reformatie, kwam Benedictus niet veel verder dan zijn woede uitspreken over de zaak en zeggen een diepgaande schaamte te voelen, maar ondertussen bleven straffen grotendeels uit, werden daders weggepromoveerd en slachtoffers tot stilte gemaand.

Ook nu ontkent Benedictus, die sinds zijn abdicatie in 2013 in een okergeel klooster op een heuvel in Vaticaanstad woont, alle verantwoordelijkheid. Hij heeft het advocatenkantoor weliswaar 82 pagina’s vol antwoorden toegestuurd, maar ondanks die lijvige respons noemde een van de onderzoekers, Martin Pusch, die uitleg “niet verenigbaar met de bewijsstukken”. De onderzoekers verwijten hem tevens dat hij nooit enige interesse lijkt hebben getoond in de slachtoffers.

Het misbruik binnen de Duitse katholieke kerk kwam in 2010, toen Ratzinger paus was, voor het eerst aan het licht. Daaropvolgende onderzoeken toonden aan dat er tussen 1946 en 2014 zeker 1.670 priesters en andere geestelijken 3.677 kinderen hadden misbruikt. De helft van de slachtoffers was dertien jaar of jonger en een op de zes kinderen was verkracht.