“Voorzichtig op de boan, hé”: taaltrainer gebruikt legendarische tv-quotes in cursus voor anderstaligen

Gebruikt u ze weleens in alledaagse gesprekken, de legendarische quotes uit ‘In de gloria’ of ‘F.C. De Kampioenen’? Heel wat uitspraken uit bekende televisiereeksen zijn intussen een eigen leven gaan leiden en net daarom gaat Sofie Begine ze gebruiken in een nieuwe cursus voor anderstaligen. Op haar online platform ‘Goesting in Taal’ probeert de taaltrainer hen al vijf jaar wegwijs te maken in de Vlaamse tussentaal, die u en ik elke dag gebruiken maar behoorlijk ver afstaat van het Standaardnederlands dat we op school leren. Een IJslandse die beter wil communiceren met haar schoonfamilie? Sofie leert het haar. Voor bedrijven geeft ze ook cursussen aan kleine groepjes die hun Nederlands willen opkrikken in functie van hun job, grotendeels Franstaligen, maar evengoed sprekers van het Spaans of Arabisch. Denk aan een manager in de bankenwereld die een Nederlandstalige speech moet geven. Of een fabrieksarbeider die niets liever wil dan met z’n Vlaamse collega’s praten.

Bijhorende mimiek

De nieuwe cursus verschijnt in de zomer en komt er omdat Sofie Franstaligen — die in heel wat bedrijven met Vlamingen samenwerken “maar van tv vaak enkel Bart De Wever kennen” —­ wil laten kennismaken met het Vlaams cultureel erfgoed en omgekeerd. Maar eigenlijk is de cursus er voor iedereen met een basiskennis Nederlands en interesse in een wat meer ongedwongen gebruik van onze moedertaal. Door middel van video’s en GIF’jes van de bewuste sketches probeert Sofie ook de uitspraak en bijhorende mimiek mee te geven. Want wanneer wij subtiel legendarische quotes — “Zal ’t gaan, ja?” ­— in onze gesprekken smokkelen, horen anderstaligen het vaak in Keulen donderen. Kennismaken met die uitspraken zou dus al heel wat barrières wegnemen.

“Vlamingen zijn soms nogal ontoegankelijk”, vertelt Sofie. “Met zo’n quote kan je ons echter verrassen, want niemand verwacht dat je die kent. Het breekt toch meteen het ijs, wanneer een Franstalige collega plots zegt: ‘Blij dat gij in mijn team zit.’ Dat charmeert, tovert een lach op het gezicht van een gesprekspartner. Hetzelfde geldt voor tussentaal. ‘Hey, ’t is Mohamed, hoe is ’t?’ klinkt al heel anders dan: ‘Hallo, ik ben Mohamed, hoe gaat het met jou?’ Dat is niet iemand die zomaar z’n les van buiten geblokt heeft, maar dingen heeft opgepikt uit het echte leven. Je hoort meteen bij de groep.”

Dat merkte Sofie zelf, toen ze nog studente Arabisch was. “Op straat in Libanon verstond ik niets. Het was pas toen ik een cursus spreektaal volgde, dat mijn gesprekspartners positief verrast waren en ik verbinding met hen vond.”

Generatiekloof

Verbinding maken, daar draait het om. Maar of het ook het begrip van de Nederlandse taal vooruithelpt? “In de cursus zullen moeilijkere woorden altijd worden uitgelegd, waardoor het een oefening kan zijn. Maar ik denk vooral dat zo’n ijsbreker een conversatie of discussie op gang brengt over wat de Vlaming nauw aan het hart ligt, en ook dat is een oefening. Je mag nog zoveel Nederlandse lessen nemen als je wil, je op je gemak voelen is ontzettend belangrijk. Het is bijvoorbeeld maar door Stromae — ik wilde zijn teksten begríjpen — dat mijn Frans een boost kreeg. Al zal je Nederlands niet verbeteren door te weten wat ‘den draad’ is.” (lacht)

Sinds Sofie op Facebook een oproep deed naar dergelijke legendarische uitspraken en die door Radio 1 gedeeld werd, kreeg ze een duizendtal reacties (zie kader). “Genoeg materiaal uit ‘In de gloria’ en ‘Het eiland’, natuurlijk. En ik kan het wel logisch vinden dat iedereen de uitspraken van ‘Samson en Gert’ zou moeten kennen. Door een generatiekloof zijn er blijkbaar heel wat citaten die ik niet kende, zoals die van ‘Het rad van fortuin’. De vraag is nu: wat is misschien te oud en dus niet meer zo relevant? Maar vooral: moet ik ‘Aje moe kakkn, moe je kakkn’ effectief gebruiken?” (lacht)