Voor het eerst gedetailleerde cijfers uit Qatar: vijftig bouwvakkers overleden in 2020

In Qatar werken naar schatting 2 miljoen mensen uit landen als India, Nepal, Bangladesh, Pakistan en Filipijnen. De regering van de oliestaat is meermaals gevraagd om betere werkomstandigheden voor de bouwvakkers, vrijwel allemaal migranten, en meer transparantie als het gaat om het registreren van ongevallen. Daarover is nu een rapport verschenen van de International Labour Organisation (ILO) van de VN, op basis van samenwerking tussen tal van instanties, waaronder werkgevers, ministeries en ziekenhuizen.

De 50 doden zijn afkomstig uit alle sectoren van de bouw. Ruim 500 arbeidskrachten liepen ernstige verwondingen op vorig jaar. Nog eens 506 arbeiders raakten zwaargewond en meer dan 37.000 lichtgewond. De bouwvakkers werken over het algemeen aan infrastructuur, die ook zal worden gebruikt tijdens het WK voetbal volgend jaar. Het gaat om stadionbouw, hotels, een metronet, een vliegveld en wegen.

Het rijke Qatar investeert als gastland miljarden om van het WK in 2022 een succes te maken. Het land krijgt echter veel slechte publiciteit, onder meer vanwege de erbarmelijke omstandigheden voor arbeidsmigranten. De gastarbeiders doen vrijwel alle zware, soms gevaarlijke arbeid, vaak in verzengende hitte, zonder bescherming. Deze week verscheen een rapport van Amnesty International over de stagnatie of zelfs achteruitgang bij eerder afgedwongen rechten, zoals het vrije vertrek naar een andere werkgever of het verenigingsrecht.

Nauwelijks te verifiëren

Het rapport van de ILO, One is too many, vermeldt dat dankzij samenwerking tussen instanties eindelijk een behoorlijke systematiek is aangebracht in de tellingen, al is die nog lang niet perfect. Zo zijn werkgevers en werknemers verplicht formulieren in te vullen bij ongelukken op de werkvloer, met oorzaken en gevolg. Doel is ook om via deze systematiek te komen tot het uitbetalen van compensatie. Uit het rapport blijkt dat 30 van de 50 verongelukte bouwvakkers al waren overleden voordat ze in een ziekenhuis belandden. Belangrijkste doodsoorzaken: een ongeluk op de weg (24 procent), een val van hoogte (22 procent) en geraakt door een vallend object (12 procent).

In een uitleg in het rapport refereert de ILO ook aan het cijfer van 6.500 dode arbeidsmigranten, begin dit jaar gepubliceerd door de Britse krant The Guardian. Het bericht veroorzaakte een schokgolf in de internationale gemeenschap en versterkte de oproep tot een boycot van het toernooi. Dit dodental verschijnt sindsdien telkens in de media, al is het een schatting, met name gebaseerd op gegevens van ambassades.

In de kantlijn van het artikel stond dat het aantal geldt voor alle beroepsgroepen, over een periode vanaf 2010, toen de FIFA het WK toewees aan Qatar. Het cijfer viel voor media nauwelijks te verifiëren, omdat na de dood van een arbeider vrijwel nooit autopsie wordt verricht en als doodsoorzaak meestal ‘natuurlijk’ of ‘hartfalen’ wordt genoemd.

Ongeveer 95 procent van de arbeid in Qatar wordt verricht door migranten, of het nu in het toerisme is, op scholen of in de bouw. “Dit is met afstand het meest betrouwbare en accurate onderzoek naar arbeidsongevallen in Qatar”, aldus Rafael Cosunji, directeur van het Hamad Trauma Centrum, een van de onderzoekers. Max Tunón van de ILO: “We moeten snel nog meer vooruitgang boeken, want achter elke statistiek schuilt een arbeider en zijn familie.”