Voor de komodovaraan komen wereldwijde afspraken over natuur en klimaat misschien wel te laat

De komodovaraan staat nu op de Rode Lijst van Bedreigde Soorten van de International Union for the Conservation of Nature. Nog slechter dan met de komodovaraan gaat het met de haaien en roggen, zegt IUCN. Van de honderden soorten wordt 37 procent met uitsterven bedreigd. Vooral door overbevissing (voor de beruchte Chinese haaienvinnensoep), maar ook door verlies aan habitat en klimaatverandering. Sinds 1970 zijn de populaties haaien en roggen met meer dan 70 procent gekelderd.

De IUCN maakte de laatste updates van haar Rode Lijst dit weekend bekend op haar wereldwijde top over biodiversiteit in Marseille, Frankrijk. Op de lijst staan zo’n 138.000 soorten dieren en planten, waarvan een kwart met uitsterven wordt bedreigd. Het gaat onder meer om 33 procent van de amfibieën, 26 procent van de zoogdieren en 12 procent van de vogels. De meeste ecosystemen in de wereld staan zwaar onder druk door klimaatverandering, ontbossing, degradatie van leefgebied, overexploitatie en vervuiling.

Harmonie met de natuur

De vierjaarlijkse IUCN-top loopt vooruit op twee grote VN-bijeenkomsten dit jaar: een biodiversiteitstop in Kunming, China, en een klimaattop in Glasgow, Schotland. De Chinese premier Li Keqiang riep grote landen vrijdag op leiding te nemen in de bescherming van de natuur en de strijd tegen de klimaatverandering, om te komen tot “een prachtige wereld waarin de mensheid in harmonie leeft met de natuur”.

China promoot deze ‘harmonie met de natuur’ ook in de ontwerpverklaring die het als organisator van de biodiversiteitstop vorige maand inleverde bij de VN. De Kunming-verklaring moet de basis worden voor een Akkoord van Parijs voor de natuur. Kern is het plan om 30 procent van het land en de oceanen in 2030 te beschermen en te komen tot mondiale afspraken over de omgang met de natuur. In de ontwerptekst draait het om het belang van ‘ecologische beschaving’, een term gemunt door de Chinese leider Xi Jinping.

De biodiversiteitstop in Kunming (COP15) werd vanwege de pandemie al tweemaal uitgesteld en dreigde dit najaar opnieuw te worden verdaagd. Als compromis vindt hij nu virtueel plaats van 11 tot 15 oktober en fysiek van 28 april tot 8 mei 2022. Dan moet ook het uiteindelijke Akkoord van Kunming worden uitonderhandeld.

Hoopvol nieuws

Vanwege het uitstel waarschuwde een aantal natuurorganisaties, zoals het Wereld Natuurfonds (WWF), dat het wereldwijde momentum voor de bescherming van de natuur dreigt weg te ebben. “Maar de achteruitgang van de natuur doet niet aan uitstel”, zegt Guido Broekhoven van WWF International.

Gelukkig had de IUCN dit weekend ook hoopvol nieuws. Dankzij internationale vangstquota en afspraken tegen illegale visserij doen vier soorten tonijn het opnieuw beter. Drie ervan, de vanwege de Japanse sushi bekende blauwvintonijn, albacore en geelvintonijn, worden niet meer direct bedreigd. “Tonijn is een goednieuwsverhaal, het laat zien dat we wel degelijk iets kunnen doen”, zei Craig Hilton Taylor van IUCN tegen Reuters.