Voor de Denen is corona gedaan. Vijf redenen waarom zij meer mogen dan wij

Corona is gedaan. Althans, in Denemarken is dat zo. Vrijwel alle coronabeperkingen vervallen in het land. Nochtans ligt de vaccinatiegraad maar een paar procentpuntjes boven de onze. Hoe dat kan? Vijf redenen waarom de Denen meer mogen dan wij.

Het land zelf

“We praten over een land met veel minder inwoners en minder grote steden dan bijvoorbeeld België”, zegt G. Beckers (27), een Vlaamse die in Silkeborg woont. “Daardoor worden grote mensenmassa’s en veel contact tussen mensen al grotendeels omzeild. Wellicht is dat ook een van de redenen waarom er minder besmettingen zijn dan in andere landen.”

Troepen Denen dan toch samen, dan zal dat niet snel de spuigaten uitlopen. “Ze zijn net als de rest van Scandinavië toch net iets individualistischer ingesteld”, zegt Dennis Vansant (33), die een café uitbaat in Kopenhagen. “Wij expats lachten daar altijd mee. Toen de overheid hier vroeg om 2,5 meter afstand van elkaar te houden, zeiden wij tegen elkaar: ‘Het is goed, dan kunnen we na corona teruggaan naar de gebruikelijke 5 meter’.”

Betere cijfers

De voorbije week raakten 549 Denen besmet met corona. Dat is minder dan 100 personen per 1 miljoen Denen. Bovendien gaat het aantal besmettingen sinds eind augustus ook sterk naar beneden. In ons land zijn er 167 besmettingen per 1 miljoen inwoners.

Vooral de hospitalisatiecijfers vallen op. In Denemarken liggen 124 mensen in het ziekenhuis met corona. “Wetende dat we pas echt in de problemen komen bij 1.200 covidpatiënten, zorgt dit ervoor dat we een eventuele stijging in de besmettingen voorlopig wel de baas kunnen zonder dat de ziekenhuizen bezwijken”, zegt Jan Pravsgaard Christensen, professor aan het departement immunologie en microbiologie van de Universiteit van Kopenhagen. Ter vergelijking: in ons land zijn intussen alweer zo’n 700 mensen opgenomen met corona.

Ook de vaccinatiegraad in Denemarken (73 procent) ligt hoger dan bij ons (71,5 procent), al is het verschil klein. “Dat is een hoge vaccinatiegraad, maar nog niet hoog genoeg wat mij betreft”, zegt biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt / KU Leuven). “Anderzijds is het wel zo dat die vaccinatiegraad veel homogener over het land verdeeld is dan bij ons. In Denemarken zie je niet zulke grote verschillen tussen regio’s als wij hebben tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Daardoor zijn er ook minder ‘pockets’ waar het virus kan circuleren en overslaan naar de rest van het land.”

Coronapaspoort en massale testing

Het is lang niet de eerste keer dat de Denen met een primeur gaan lopen in deze pandemie. In april waren ze het eerste land dat een coronapaspoort invoerde. “Dat heeft ons toegelaten om besmette personen er veel sneller uit te halen, op te volgen en hun contacten op te sporen”, zegt Christensen.

Zelf hecht de immunoloog veel waarde aan dat paspoort. “Volgens mij komen sommige van de versoepelingen nog te vroeg”, zegt hij. “Zeker voor nachtclubs of grote bijeenkomsten zoals een voetbalmatch had ik graag nog een verplicht coronapaspoort gezien. Zo duwden we mensen tenminste nog in de richting van een test of vaccinatie. Ik kon niet naar het werk komen, laat staan naar de cinema zonder dat paspoort te tonen. Dat betekende dat ik of dubbel gevaccineerd moest zijn of me de laatste drie dagen had moeten laten testen.”

En testen is wat de Denen deden, bij de vleet. De voorbije maanden kon elke Deen zich om de drie dagen laten testen, wat nodig was om het coronapaspoort draaiende te houden. Dat betekent dat het land op de piek van het testen tot een half miljoen tests per dag deed, zo’n 200.000 PCR-tests en 300.000 snelle antigeentests. “Dat liet ons toe om eigenlijk altijd iedereen te testen die daar nood aan had”, zegt Christensen.

Vertrouwen in de overheid

Het mag voor Belgen raar in de oren klinken, maar ongeveer iedereen hamert erop: het vertrouwen van de Denen in hun overheid is cruciaal. Of dat nu een lockdown is – Denemarken was een van de eerste landen om die af te kondigen –, de vele tests of de vaccinatie: de bevolking doet wat de overheid vraagt.

De invoering van een coronapaspoort leidt in ons land bijvoorbeeld tot grote discussies. In Denemarken is dat al maanden een courant gegeven. Maar ook bijvoorbeeld de regels rond afstand houden, leven ze goed na. “Belgen zijn een beetje koppiger dan Denen”, zegt Dennis Vansant. “Er heerst hier ook een grote publieke controle. In die mate dat wie zich de voorbije maanden niet aan de veiligheidsvoorschriften hield in het openbaar vies bekeken werd, of zelfs erop aangesproken werd.”

Eenheid van commando

“Ik heb het niet voor elk land goed kunnen volgen, maar kan het dat jullie minder een centraal bestuursorgaan hadden?” Hij zegt het zonder ironie, maar Christensen slaat de nagel wel op de kop. Zelf is hij er ook gewoon van overtuigd: die eenheid van commando was doorslaggevend.

“Zowel verantwoordelijken van de gezondheidszorg als politiecommissarissen werden vanuit dezelfde taskforce gecoördineerd”, zegt Christensen. “Als ik dat vergelijk met grotere landen als Spanje, Frankrijk of Duitsland, dan leek mij dat toch complexer. Daar moest telkens ook het regionale niveau betrokken worden.”

Het laat zich ook zien in de beslissingen het voorbije anderhalf jaar. Denemarken werd even het land van de extremen. Of het nu het invoeren van een lockdown was of er weer uitstappen, die beslissing kwam altijd razendsnel. Niet altijd met succes, overigens. Zo brak de exit de Denen zuur op. Afwachten wat het nu wordt.