NieuwsEuropa
Von der Leyen formuleert harde China-strategie, maar wil ook de kanalen openhouden
In het belang van de veiligheid moet de Europese Unie de export van strategische goederen naar China aan banden kunnen leggen. Hiertoe zal de Europese Commissie ‘nieuwe defensieve instrumenten’ ontwikkelen. Met deze instrumenten kunnen ook investeringen in China worden verboden.
Later dit jaar zal de Commissie een economische veiligheidsstrategie presenteren. Dat zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen in een toespraak in Brussel voor denktanks Mercator Institute for China Studies en het European Policy Centre. De exportbeperkingen kunnen worden ingevoerd op gebieden als micro-elektronica, quantumcomputers, robots, kunstmatige intelligentie en biotechnologie.
Als Europese investeringen en exportgoederen ook gebruikt kunnen worden voor militaire toepassingen door China “moet er een heldere lijn zijn bij de vraag of investeringen en export in ons eigen veiligheidsbelang zijn”, aldus Von der Leyen. De handel met China zou ook beperkt moeten worden als de mensenrechten in het geding zijn. Onlangs hield Nederland de export van chipsmachines van ASML naar China tegen, onder druk van Amerika. In de toekomst moeten er duidelijke Europese regels zijn voor zulke gevallen.
Von der Leyen reist volgende week naar Peking, samen met de Franse president Emmanuel Macron. Zij zullen met de Chinese president Xi Jinping praten over de Chinese rol in de oorlog in Oekraïne en over de verhouding tussen de EU en China. De EU bevindt zich in een lastig parket omdat de Verenigde Staten steeds vaker voor een harde confrontatie met China kiezen. In toenemende mate eisen zij loyaliteit van de EU, die voor haar veiligheid afhankelijk is van de Amerikanen. Europa is echter ook afhankelijk van China, voor handel en de grondstoffen die essentieel zijn voor de groene transitie. Daardoor dreigt de EU bekneld te raken tussen de VS en China.
Onderdrukking
In haar toespraak probeerde Von der Leyen een harde lijn tegenover China te combineren met een poging de kanalen open te houden. Ze hekelde de toenemende onderdrukking in China, de schending van de mensenrechten in Xinjiang en het militaire machtsvertoon in de Zuid-Chinese Zee. In het bijzonder bekritiseerde zij de Chinese rol in de oorlog in Oekraïne.
De Chinese president Xi “wordt niet afgestoten door de gruwelijke en illegale invasie”, maar handhaaft zijn “vriendschap zonder grenzen met Poetins Rusland”, aldus Von der Leyen. Het onlangs gepresenteerde Chinese ‘vredesplan’ is niet serieus, stelde zij, omdat het niet oproept tot terugtrekking van Russische troepen uit Oekraïne. “Hoe China omgaat met Poetins oorlog zal een beslissende factor zijn voor de toekomst van de relatie tussen EU en China”, aldus Von der Leyen.
Anderzijds zocht ze in haar speech de dialoog met China, want de EU wil blijven samenwerken, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en natuurbescherming. Ook op andere gebieden wil de EU zich niet volledig loskoppelen van China, maar wel de eenzijdige afhankelijkheid van de Chinezen afbouwen. Daarom wil de EU in 2030 ten minste 40 procent van de groene technologie, zoals zonnepanelen of windturbines, zelf produceren.
Voor de groene transitie zijn grondstoffen nodig die op dit moment vooral uit China worden gehaald, zoals Von der Leyen onderstreepte. Europa importeert 98 procent van zijn zeldzame aardmetalen en 97 procent van zijn lithium uit China. Deze aanvoerlijnen moeten worden gediversifieerd, onder meer door vrijhandelsovereenkomsten met Australië, Nieuw-Zeeland, de Asean-landen in Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika.
