Volleybalster Valérie Courtois na haar getuigenis over Gert Vande Broek: ‘Hij kan je carrière kraken. Dus moet je alles slikken’

Ze heeft al 103 solosprongen gedaan met een parachute, maar waar ze nu zal landen, dat weet Valérie Courtois (31) nog niet. Maandag ontketende ze samen met twee andere ex-internationals van de Yellow Tigers een storm met haar getuigenis over psychisch grensoverschrijdend gedrag van bondscoach Gert Vande Broek. En die zal niet snel gaan liggen.

Valérie Courtois staat klaar om in te checken voor een vlucht naar Madrid. Bij haar broer, voetballer Thibaut, kan ze even haar gedachten verzetten, want het was de week wel na haar getuigenis in De prijs van de winnaar. “Ik wist op voorhand dat het explosief materiaal was, maar dat de impact zo groot zou zijn, daar had ik echt niet op gerekend. Voor alle duidelijkheid: wij zijn niet zelf op zoek gegaan naar een platform. Ze laten nu uitschijnen dat het om een gerichte aanval op Gert gaat. Terwijl het mij daar niet om te doen is. Ik hoef zijn excuses of ontslag niet.”

Eerst zegde je dit interview toe, dan was het nee, dan weer ja. Vanwaar die aarzeling?

(lacht) “Eigenlijk was het vooral papa die niet graag heeft dat ik me kwetsbaar opstel in het openbaar. Maar mij leek het net goed om de puntjes op de i te zetten. Ik heb de indruk dat de klemtoon vooral lag op de scheldwoorden die Gert gebruikte. En dat is niet oké, maar het is niet de essentie. Mij ging het veeleer om de bredere cultuur van angst die er heerste. En die nog altijd in stand wordt gehouden.”

Sportminister Ben Weyts (N-VA) zette een magistraat op de zaak en Volley Vlaanderen besliste om een vordering te starten tegen Vande Broek. Positief of schone schijn?

“Positief. Dat maakt duidelijk dat ze de beschuldigingen serieus nemen, nadat de volleybalfederatie en Sport Vlaanderen in hun eerste reactie onze geloofwaardigheid in vraag gesteld hadden. Dat kwam aan, maar tegelijk maakt me dat ook strijdvaardiger. Woensdag kreeg ik dan een berichtje van Koen (Hoeyberghs, de directeur Topsport van Volley Vlaanderen, red.) dat we altijd welkom zijn om te praten. Maar dat is toch een beetje vijgen na Pasen. Vooral omdat ik al met hem sprak in 2017. Hij wist wel degelijk wat er gaande was. En er was ook een conflict met Gert in 2016, dat in de pers werd afgedaan alsof het niks was.”

De ‘hotelkamerrevolutie’ in Ankara.

“Ja, waar we net naast een olympisch ticket grepen. We waren het toen onderling eens: als we nu wat willen veranderen, dan is de stem van één of twee speelsters niet voldoende. Het moet uit heel het team komen. Alleen durfde de helft niet, omdat ze heel jong waren en vreesden: als ik me nu uitspreek én bij Kieldrecht speel, dan is het voor Gert makkelijk om me bij mijn club (die Vande Broek coachte tussen 1994 en 2019, red.) aan de kant te schuiven. Dat er wat scheef zat, kon je ook afleiden aan de prestaties van de meisjes bij hun clubs: die waren beter dan bij de Yellow Tigers. Dat is niks kleins.”

Wat zei je zelf aan Hoeyberghs?

“Ik ken de precieze inhoud niet meer, het ging om een evaluatiegesprek. Ik gaf toch één en ander aan van problemen. Hij vroeg me ook of ik na de zomer terugkwam. Ik zei ‘nee’ en dat Gert de reden was. Anders had ik, net zoals Ilka (Van de Vyver, de huidige kapitein van de Tigers die dinsdag met onmiddellijke ingang afscheid nam, red.), wel voortgedaan bij de nationale ploeg. Volgens Ilka zijn de scheldwoorden er nu niet meer, maar ik hoor van andere speelsters dat het woord ‘kutwijven’ toch geregeld klinkt op training. En het aantal uitbarstingen in de zomer is van twaalf naar twee of zo gegaan.”

“Het is een klimaat van angst, van manipulatie. Gert zette mensen tegen elkaar op, met opmerkingen als: ‘Weet je wat die persoon over jou zei?’ Hij is heel sterk met woorden. Op den duur geloof je alles wat hij zegt. En zijn standaardzin was: ‘Ik doe dit voor jullie eigen goed’ en ‘Je hebt de nationale ploeg nodig om in het buitenland te raken.’ Dus je moest alles slikken, want Gert kan carrières maken of kraken.”

Waar had jij het het moeilijkst mee?

“Dat ik me onzeker voelde. Ik was altijd op mijn hoede. Sinds twee jaar heeft elke federatie een vertrouwenspersoon, maar toen waren die er niet. Gert selecteerde zijn staff op basis van loyauteit en de mate waarin ze bereid waren te incasseren, want ook zij deelden in de klappen. Zo was er een fysieke trainer die het voor ons opnam. Hij stemde niet in met een bepaalde oefening: ‘Dat is slecht voor de meisjes, daar komen blessures van.’ Het scheelde niet veel of hij was zijn job kwijt. Als je ziet hoe hij werd uitgekafferd, dan zwijg je als speelster wel.”

Maakte hij een onderscheid tussen speelsters?

“Ja, het was duidelijk wanneer je voor hem van nut was of niet. Hij behandelt zijn topspeelsters als sterren en geef hen alle vertrouwen, terwijl hij de reserven totaal negeert. Gert zei altijd: ‘Je mag blij zijn als ik me boos op jou maak. Dat wil zeggen dat ik je nog niet heb opgegeven.’ Da’s waar, want tegen hen zei hij geen woord. Is dat hoe je met speelsters omgaat? Ik vond het allemaal zo respectloos. Of hoe hij niets deed met de opmerking van Charlotte Leys, de kapitein, dat een speelster toch wel heel weinig at aan tafel. Dat meisje zat met een eetstoornis. ‘Jullie eten gewoon te veel’, was zijn antwoord.”

Heb jij hem ooit op dat slechte klimaat aangesproken?

“Neen. Ik ging nooit tegen hem in. Ik zag hem kwaad wegstormen bij meisjes die dat wel deden en het nadien op training bekochten. Elk gesprek met Gert veroorzaakte ook veel spanning omdat het vaak niet alleen over jezelf maar ook over andere meisjes ging, die intussen toch vriendinnen waren - een mindfuck vanjewelste. En je zegt niets omdat je ook geen bleitkous wilt zijn - het leek normaal dat je slecht werd behandeld bij de nationale ploeg.”

Met je broer Thibaut had je toch een klankbord?

“Ja, elke keer dat ik hem over zulke toestanden vertelde, zei hij: ‘Maar allez, waarom komen jullie niet in opstand? Gert kan toch niet heel de ploeg schorsen?’ Klopt, maar dan moet wel iedereen bereid zijn om mee te doen.”

Welk gevoel houd jij nu over aan zeven jaar nationale ploeg?

“Aan de ene kant trots, omdat ik deel uitmaakte van een generatie die de Yellow Tigers en het vrouwenvolley op de kaart heeft gezet. En ik heb er ook wat tastbaars aan overgehouden: brons op het EK van 2013 en de trofee van beste libero van het toernooi. Die staan nog altijd op mijn kast. Maar dat ging wel ten koste van iets, in mijn geval zelfvertrouwen. En voor een deel ook het plezier dat je aan het spel had. Zo blijf je met het nare gevoel zitten dat we niet het onderste uit de kan haalden.”