Volgens het gerecht is cryptomunt Vitae een piramidespel, maar zo zien de leden het niet: ‘Niemand zag geld verdwijnen’

In Brussel start maandag de zaak van 20.000 leden van Vitae tegen de Belgische staat. Ze willen hun socialemediaplatform terug, dat draaide rond een verdienmodel met cryptomunten. Het gerecht legde beslag op Vitae omdat het lijkt op een lucratief piramidespel. Zéér lucratief.

Op haar hoogtepunt zou Vitae naar schatting 223.000 gebruikers hebben geteld, onder wie veel Vlamingen, want de drijvende krachten erachter zijn de Antwerpenaren Mendy Z. en Shrage P. Volgens het gerecht had Vitae gebruikers in 177 landen, maar de meest enthousiaste komen uit Azië.

Om het even wat onderzoeksrechter Philippe Van Linthout dezer dagen op sociale media plaatst, meteen krijgt hij reacties van Vietnamezen die smeken om Vitae terug te geven, “ons leven, onze bron van inkomsten”. In juni viel de federale gerechtelijke politie binnen op 17 locaties verspreid over het land en ze arresteerde vijf individuen, onder wie Mendy Z. en Shrage P.

Volgens sommige sites zijn niet deze Belgen, maar is de Amerikaan Michael W. de bedenker van Vitae. Maar het is onduidelijk of het gerechtelijk onderzoek ook hem viseert. Met steun van Europol voerde ook de Zwitserse politie huiszoekingen uit, want het bedrijf is gevestigd op een postbusadres in Zug. Het gerecht nam 1,1 miljoen euro cash in beslag, maar ook nog cryptomunten ter waarde van 1,5 miljoen euro en 17 luxewagens.

Sindsdien zijn de Vitae-websites geblokkeerd, minstens tot het gerechtelijk onderzoek is afgerond, maar volgens enkele Vitae-leden ging de onderzoeksrechter daarmee in de fout.

“Die mensen hebben geen toegang meer tot wat van hen is”, zegt advocaat Hans Van de Wal, die de zaak inspande namens enkele gebruikers. Na een oproep hebben er zich volgens Van de Wal minstens 20.000 mensen zich gemeld. “We vragen de rechtbank om het systeem terug te geven, en een schadevergoeding toe te kennen.”

Zo werkt het

Vitae was een socialemediaplatform in bèta-versie. Gebruikers betaalden een abonnementsformule van 199 dollar per maand. Ook andere socialemediaplatformen hebben soms betalende versies, zo heeft LinkedIn abonnementen vanaf 25 euro per maand. LinkedIn belooft gebruikers een snellere carrière, Vitae beloofde snel geld.

“Vitae is een uniek concept, maar het gerecht begrijpt het blijkbaar niet”, zucht een van de gebruikers die zich bij de klacht aansloot. “Geen enkel lid heeft geld zien verdwijnen, tot België ingreep.” (Lees verder onder de foto)

Wie nieuwe leden kon overtuigen van Vitae, kreeg een deel van de bijdrage van die nieuwe gebruikers. Het Hof van Justitie hanteert drie cumulatieve voorwaarden om van een verboden piramidesysteem te spreken: de belofte op een economisch voordeel, afhankelijkheid van de toetreding van andere consumenten, en het grootste deel van de vergoeding mag niet voortkomen uit de werkelijke economische activiteit.

Naast de maandelijkse bijdrage konden Vitae-leden een cryptomunt aankopen, die ze konden inzetten om likes te geven aan berichten. Zo konden ze ook zelf virtueel geld verdienen door met boodschappen likes te scoren.

In De Tijd getuigde een gebruiker over een Belg die 2.300 vrienden aanbracht, die zijn berichten ook nog eens gretig deelden. “Hij kon leven van de opbrengsten van Vitae. Maar zo ging het alleen als je heel veel mensen lid maakte.”

Gemeenschap

Er zijn mensen die voor duizenden euro’s participatiebewijzen kochten, denkend dat ze in een beloftevolle start-up investeerden. Met flitsende websites en video’s bouwde Mendy Z. een hechte gemeenschap.

“Als het gerecht ingrijpt, krijgen mensen meestal door dat ze bedrogen zijn, maar dit is de eerste keer bij mijn weten dat mensen mordicus blijven geloven in het bedrog”, zegt advocaat Jeroen De Man, die enkele Vitae-leden bijstaat die zich wél slachtoffer voelen. “Voor veel mensen is Vitae een way of life geworden.”

Net als de onderzoeksrechter krijgt ook De Man talrijke berichten omdat het schandalig zou zijn dat hij het oplichting noemt. Een nieuwe website haalt geld op voor de procedure tegen de Belgische staat. “Bij de slachtoffers ook nog eens geld ophalen, dat is du jamais vu.”